چک لیست گونه های مورچه در زیستگاه های مختلف مرکز ایران

نوع مقاله : سیستماتیک جانوری

نویسندگان

1 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم و فناوری های زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

تحقیق حاضر به فون مورچه ­ها در زیستگاه ­های مختلف نواحی مرکزی ایران طی سال­ های 1395 و 1396 پرداخته است. بر این اساس 20 ایستگاه از 4 زیستگاه بیابانی، کوهپایه ­ای، دشت و روستایی و شهری تعیین و نمونه ­برداری از آن ­ها طی 3 فصل بهار، تابستان و پاییز به ­روش تله ­گذاری (Pitfall) و یا مستقیم در ساعات منظم انجام گرفت. در مجموع تعداد 314 نمونه از تمامی ایستگاه ­ها جمع آوری گردید که از این تعداد، 32 گونه از 13 جنس و 9 قبیله متعلق به 3 زیرخانواده Myrmicinae، Formicinae و Dolichoderinae به ­شرح زیر شناسایی شد:
Subfamily: Myrmicinae 
Tribe: Stenammini Genus: Messor Species: M. mediorubra M. ebeninus M. minor M. galla M. rufotestaceus 
Messor sp. Tribe: Solenopsidini Genus: Monomorium Species: M. indicum M. pharaonis M. kusnezowi 
M. subopacum Tribe: Attini Genus: Pheidole Species: P. teneriffana P. megacephala P. pallidula 
Tribe: Crematogastrini Genus: Tetramorium Species: T. moravicum T. sp. Genus: Crematogaster Species: C. oasium 
Genus: Cardiocondyla Species: C. ulianini C. stambuloffi
Subfamily: Formicinae 
Tribe: Formicini Genus: Cataglyphis Species: C. niger C. bellicosus C. setipes C. altisquamis C. lividus 
C. frigidus Tribe: Plagiolepidini Genus: Lepisiota Species: L. dolabellae L. bipartite Genus: Paratrechina 
Species: P. longicornis Genus: Plagiolepis Species: P. abyssinica Tribe: Camponotini Genus: Camponotus 
Species: C.(Tanaemyrmex) xerxes C. kurdistanicus Tribe: Lasiini Genus: Lasius Species: L. alienus
Subfamily: Dolichoderinae 
Tribe: Tapinomini Genus: Tapinoma Species: Tapinoma simrothi 

تمامی گونه­ ها مورد تائید نهایی پروفسور برایان تیلور عضو انجمن حشره ­شناسان سلطنتی انگلستان قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ant species checklist in different habitats of the Central areas of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Mohseni 1
  • Sharokh Pashaei Rad 2
  • Nasim Hayati Roudbari 1
1 Department of Biology, Faculty of Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Biology, Faculty of Biological Sciences and Technologies, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The current study is about the ants checklist in different habitats of central regions of Iran during the years 1395 and 1396. Accordingly, 20 stations from 4 different habitats that included desert habitat, foothillc habitat, plain habitat and rural and urban habitat were selected, and collecting of samples was done by hand Collecting and pitfall trap during the spring, summer and autumn. A total of 314 samples which were collected from all stations, 32 species from 13 genera and 9 tribes belonging to the three subfamilies Myrmicinae, Formicinae and Dolichoderinae were identified as follows:
Subfamily: Myrmicinae
Tribe: Stenamini Genus: Messor Species: M. mediorubra M. ebeninus M. minor M. galla M. rufotestaceus
Messor sp Tribe: Solenopsidine Genus: Monomorium Species: M. indicum M. pharaonis M. kusnezowi
M. subopacum Tribe: Attini Genus: Pheidole Species: P. teneriffana P. megacephala P. pallidula
Tribe: Crematogastrini Genus: Tetramorium Species: T. moravicum T. sp. Genus: Crematogaster Species: C. oasium
Genus: Cardiocondyla Species: C. ulianini C. stambuloffi
Subfamily: Formicinae
Tribe: Formicini Genus: Cataglyphis Species: C. niger C. bellicosus C. setipes C. altisquamis C. lividus
C. frigidus Tribe: Plagiolepidini Genus: Lepisiota Species: L. dolabellae L. bipartite Genus: Paratrechina
Species: P. longicornis Genus: Plagiolepis Species: P. abyssinica Tribe: Camponotini Genus: Camponotus
Species: C. (Tanaemyrmex) xerxes C. kurdistanicus Tribe: Lasini Genus: Lasius Species: L. alienus
Subfamily: Dolichoderinae
Tribe: Tapinomaini Genus: Tapinoma Species: Tapinoma simrothi

All Species confirmed by Professor Brian Taylor, members of the British Royal Society of Entomology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Animals
  • Hymenoptera
  • Formicidae
  • Insects
  • Ant

مراجع

  1. اداره ­کل هواشناسی استان قم. 1396. بررسی شرایط آب و هوایی نواحی مرکزی ایران.
  2. آرام، ا.، 1393. بررسی فونستیک و فراوانی مورچه ­های خانواده Formicidae در استان اردبیل شهرستان خلخال خورشه. گرایش بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده زیست ­شناسی، دانشگاه آزاد واحد تهران پزشکی. 145 صفحه.
  3. ارده، م.ج.، 1373.بررسی ویژگی­ های رده ­بندی و رفتاری مورچه ­های منطقه کرج. پایان ­نامه کارشناسی­ ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 108 صفحه.
  4. پاک ­نیا، ا.؛ حجتی، و.؛ کمی، ح.ق. و گل­ محمدی، م.ص.، 1387. تنوع گونه­ های مورچه در دو منطقه استپی و بیابانی دامغان. زیست شناسی جانوری. سال 1، شماره 2،  صفحات 23 تا 30.
  5. ترابی، ر.،1394. بررسی فونستیک مورچه ­ها (Hymenoptera: Formicidae) در شهرستان شیراز و حومه. پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد. بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهیدبهشتی. 94 صفحه.
  6. حسین ­نژاد، س.، 1389. بررسی فونستیک و تنوع زیستی مورچه ­ها (Hymenoptera: Formicidae) در شهرستان زنجان و حومه. پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد. گرایش بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی. 113 صفحه.
  7. حیدری­ کیا،و.،1394. بررسی فونستیک مورچه­ های (Hymenoptera: Formicidae) استان قم. پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد، بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی. 98 صفحه.
  8. عالی­ پناه، ه.، 1374. بررسی سیستماتیکی مورچه­ های کارگر منطقه تهران. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد علوم جانوری، دانشکده علوم، دانشگاه تهران. 300 صفحه.
  9. قاطعی ­کلاشمی، م.، 1394. بررسی فونستیک و تنوع زیستی مورچه­ ها (Hymenoptera: Formicidae) در بخش شمالی استان گیلان. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، گرایش بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی. 90 صفحه.
  10. قهاری، ح.؛ طبری، م.؛ رشیدی، ا. و محبی، ح.، 1389. بررسی فون و تغییرات جمعیت مورچه­ های (Hymenoptera: Formicidae) شکارگر آفات مزارع برنج مازندران. مجله دانش نوین کشاورزی. سال 6، شماره 19، صفحات 16 تا 23.
  11. محسنی، م.، 1396. شناسایی و بررسی تنوع زیستی مورچه­ های (Hymenoptera: Formicidae) استان قم. پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد، گرایش بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران. 163 صفحه.
  12. نفیسی­ فرد،ر.، 1392. بررسی فونستیک و فراوانی مورچه­ ها (Hymenoptera: Formicidae) در شهرستان سبزوار و حومه. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی. 103 صفحه.
  13. Agosti, D. and Johnson, N.F., 2003. La nueva taxonomía de hormigas. Fernández, F. Introducción a las hormigas de la región neotropical. Smithsonian Institution Press: Capítulo 6 y Anexo 1. 2003. Impreso en Bogotá, Colombia. Noviembre de 2003. pp: 45-48.
  14. Alipanah, H.and Dejakam, M., 2000. Introduction of Seven new species of ants (Hym., Formicidae) from Iran. presented at 14th Iranian Plant Protection Congress. 5-8 Sept. 2000, Isfahan University of Technology. Isfahan, Iran. Abstract. 349 p.
  15. Belchior, C.; Sendoya, Sebastián F. and Del-Claro, K., 2016. Temporal Variation in the Abundance and Richness of Foliage-Dwelling Ants Mediated by Extrafloral Nectar. PLoS One. Vol. 11, No. 7, e0158283.
  16. Bolton, B., 1994. Identification Guide to the Ant Genera of the World. Harvard University Press: Cambridge, Massachusetts, USA. 222 p.
  17. Collingwood, C A., 1985. Hymenoptera: Fam. Formicidae of Saudi Arabia. Fauna of Saudi Arabia. Vol.7, pp: 230-302.
  18. Collingwood,C.A. and AgostiD., 1996. Formicidae (Insecta: Hymenoptera) of Saudi Arabia (Part 2).
  19. Dostál, P.; Breznová, M.; Kozlicková, V.; Herben, T. and Kovár, P., 2005. Ant-induced soil modification and its effect on plant below-ground biomass. Elsevier GmbH. All rights reserved. Pedobiologia. Vol. 49, pp: 127-137.
  20. Emery, C., 1906. Rassegna critica delle specie paleartiche del genere Myrmecocystus. Memorie Reale Accademia Scienze dell'istituto di Bologna, Series VI. Vol. 3, pp: 173-187.
  21. Folgarait, P.J., 1998. Ant biodiversity and its relationship to ecosystem functioning: a review. Biodiversity and Conservation. Vol. 7, No. 9, pp: 1221-1244.
  22. Forel, A., 1904. Dimorphisme du mâle chez les fourmis et quelques autres notices myrmécologiques. Annales de la Société Entomologique de Belgique. Vol. 48, pp: 421-425.
  23. Goulet, H. and Hubert, J.F., 1993. Hymenoptera of the world. An identification guide to families. Research Branch, Agricultural Canada Publication. Canada Communication Group Publishing, Ottawa. 668 Seiten. Preis: FF 412. ISBN 0‐660‐14933‐8.
  24. Grimaldi, D. and Agosti, D., 2000. A formicine in New Jersey Cretaceous amber (Hymenoptera: Formicidae) and early evolution of the ants. PNAS. Vol. 97, No. 25, pp: 13678-13683.
  25. Haddad, J.V.; Cardoso, J.L.C. and Moraes, R.H.P., 2005. Description of an injury in a human caused by a false tocandira (Dinoponera gigantea, Perty, 1833) with a revision on folkloric, pharmacological and clinical aspects of the giant ants of the genera Paraponera and Dinoponera (sub-family Ponerinae). Revista do Instituto de Medicina Tropical de São Paulo. Vol. 47, No. 4, pp: 235-238.
  26. Hashimoto, Y., 2003. Identification guide to ant genera of Borneo. Inventory and Collection. Total protocol for understanding of biodiversity, Chapter: 9, Publisher: Institute for Tropical Biology and Conservation, Universiti Malaysia Sabah and Japan International Cooperation Agency (JICA), Editors: Yoshiaki Hashimoto, Homathevi Rahman. pp: 89-162.
  27. Jilkova, V.; Frouz, J.; Domischc, T. and Finer L., 2010. The effect of wood ants (Formica s. str.) on soil chemical and microbiological Properties. 2010 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World. Brisbane, Australia.
  28. Jilkova, V.; Chlumsky, J.; Koutecky, P. and Stech, M., 2012. Roles of species-preferential seed dispersal by ants and endozoochory in Melampyrum (Orobanchaceae). Journal of Plant Ecology. Vol. 6, No. 3, pp: 232-239.
  29. Jones, A.S., 2008. Fantastic ants. Did you know? . National Geographic Magazine, Archived from the original.
  30. LaPolla, J.S., 2013. Ants and the Fossil Record. Annu Rev Entomol. Vol. 58, pp: 609-630.
  31. McGain, F. and Winkel, K.D., 2002. Ant sting mortality in Australia. Toxicon. Vol. 40, No. 8, pp: 1095-1100.
  32. Menozzi, C., 1927. Zur Erforschung des Persischen Golfes (Beitrag nr. 12) Formicidae (Hymenoptera). SupplementaEntomologica. Vol. 16, pp: 117-119.
  33. Pashaei Rad, S.; Taylor, B.; Torabi, R.; Aram, E.; Abolfathi, G.; Afshari, R.; Borjali, F.; Ghatei, M.; Hediary, F.; Jazini, F.; Heidary Kiah, V.; Mahmoudi, Z.; Safariyan, F. and Seiri, M., 2018. Further records of ants (Hymenoptera: Formicidae) from Iran. Zoology in the Middle East. Vol. 64, No. 2, pp: 145-159.
  34. Rabeling, C.; Brown, J.M. and Verhaagh, M., 2008. Newly discovered sister lineage sheds light on early ant evolution. PNAS. Vol. 105, No. 39, pp: 14913-14917.
  35. Radchenko, A.G., 1998. A Key to Ants of the Genus Cataglyphis forester (Hymenoptera, Formicidae from Asia). Entomological Review. Vol. 78, No. 4, pp: 475-480.
  36. Sanders, D. and Van Veen, F.J.F., 2011. Ecosystem engineering and predation: the multi trophic impact of two ant species. Journal of Animal Ecology. Vol. 80, pp: 569-576.
  37. Schultz, T.R., 2000. In search of ant ancestors. Proceedings of the National Academy of Sciences. Vol. 97, No. 26, pp: 14028-14029.
  38. Thomas, P., 2007. Pest Ants in Hawaii. Hawaiian Ecosystems at Risk project (HEAR). Retrieved 6 July 2008.
  39. Ward, P.S., 2007. Phylogeny, classification, and species level taxonomy of ants (Hymenoptera: Formicidae). Zootaxa. Vol. 1668, pp: 549-563.
  40. Wilson, E.O. and Hölldobler, B., 2005. The rise of the ants: A phylogenetic and ecological explanation. PNAS. Vol. 102, No. 21, pp: 7411-7414.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 11، شماره 3
مهر 1398
صفحه 247-256

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار