چک لیست گونه های مورچه در زیستگاه های مختلف مرکز ایران

نوع مقاله : سیستماتیک جانوری

نویسندگان

1 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم و فناوری های زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

تحقیق حاضر به فون مورچه ­ها در زیستگاه ­های مختلف نواحی مرکزی ایران طی سال­ های 1395 و 1396 پرداخته است. بر این اساس 20 ایستگاه از 4 زیستگاه بیابانی، کوهپایه ­ای، دشت و روستایی و شهری تعیین و نمونه ­برداری از آن ­ها طی 3 فصل بهار، تابستان و پاییز به ­روش تله ­گذاری (Pitfall) و یا مستقیم در ساعات منظم انجام گرفت. در مجموع تعداد 314 نمونه از تمامی ایستگاه ­ها جمع آوری گردید که از این تعداد، 32 گونه از 13 جنس و 9 قبیله متعلق به 3 زیرخانواده Myrmicinae، Formicinae و Dolichoderinae به ­شرح زیر شناسایی شد:
Subfamily: Myrmicinae 
Tribe: Stenammini Genus: Messor Species: M. mediorubra M. ebeninus M. minor M. galla M. rufotestaceus 
Messor sp. Tribe: Solenopsidini Genus: Monomorium Species: M. indicum M. pharaonis M. kusnezowi 
M. subopacum Tribe: Attini Genus: Pheidole Species: P. teneriffana P. megacephala P. pallidula 
Tribe: Crematogastrini Genus: Tetramorium Species: T. moravicum T. sp. Genus: Crematogaster Species: C. oasium 
Genus: Cardiocondyla Species: C. ulianini C. stambuloffi
Subfamily: Formicinae 
Tribe: Formicini Genus: Cataglyphis Species: C. niger C. bellicosus C. setipes C. altisquamis C. lividus 
C. frigidus Tribe: Plagiolepidini Genus: Lepisiota Species: L. dolabellae L. bipartite Genus: Paratrechina 
Species: P. longicornis Genus: Plagiolepis Species: P. abyssinica Tribe: Camponotini Genus: Camponotus 
Species: C.(Tanaemyrmex) xerxes C. kurdistanicus Tribe: Lasiini Genus: Lasius Species: L. alienus
Subfamily: Dolichoderinae 
Tribe: Tapinomini Genus: Tapinoma Species: Tapinoma simrothi 

تمامی گونه­ ها مورد تائید نهایی پروفسور برایان تیلور عضو انجمن حشره ­شناسان سلطنتی انگلستان قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اداره ­کل هواشناسی استان قم. 1396. بررسی شرایط آب و هوایی نواحی مرکزی ایران.
آرام، ا.، 1393. بررسی فونستیک و فراوانی مورچه ­های خانواده Formicidae در استان اردبیل شهرستان خلخال خورشه. گرایش بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده زیست ­شناسی، دانشگاه آزاد واحد تهران پزشکی. 145 صفحه.
ارده، م.ج.، 1373.بررسی ویژگی­ های رده ­بندی و رفتاری مورچه ­های منطقه کرج. پایان ­نامه کارشناسی­ ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 108 صفحه.
پاک ­نیا، ا.؛ حجتی، و.؛ کمی، ح.ق. و گل­ محمدی، م.ص.، 1387. تنوع گونه­ های مورچه در دو منطقه استپی و بیابانی دامغان. زیست شناسی جانوری. سال 1، شماره 2،  صفحات 23 تا 30.
ترابی، ر.،1394. بررسی فونستیک مورچه ­ها (Hymenoptera: Formicidae) در شهرستان شیراز و حومه. پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد. بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهیدبهشتی. 94 صفحه.
حسین ­نژاد، س.، 1389. بررسی فونستیک و تنوع زیستی مورچه ­ها (Hymenoptera: Formicidae) در شهرستان زنجان و حومه. پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد. گرایش بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی. 113 صفحه.
حیدری­ کیا،و.،1394. بررسی فونستیک مورچه­ های (Hymenoptera: Formicidae) استان قم. پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد، بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی. 98 صفحه.
عالی­ پناه، ه.، 1374. بررسی سیستماتیکی مورچه­ های کارگر منطقه تهران. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد علوم جانوری، دانشکده علوم، دانشگاه تهران. 300 صفحه.
قاطعی ­کلاشمی، م.، 1394. بررسی فونستیک و تنوع زیستی مورچه­ ها (Hymenoptera: Formicidae) در بخش شمالی استان گیلان. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، گرایش بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی. 90 صفحه.
قهاری، ح.؛ طبری، م.؛ رشیدی، ا. و محبی، ح.، 1389. بررسی فون و تغییرات جمعیت مورچه­ های (Hymenoptera: Formicidae) شکارگر آفات مزارع برنج مازندران. مجله دانش نوین کشاورزی. سال 6، شماره 19، صفحات 16 تا 23.
محسنی، م.، 1396. شناسایی و بررسی تنوع زیستی مورچه­ های (Hymenoptera: Formicidae) استان قم. پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد، گرایش بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران. 163 صفحه.
نفیسی­ فرد،ر.، 1392. بررسی فونستیک و فراوانی مورچه­ ها (Hymenoptera: Formicidae) در شهرستان سبزوار و حومه. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، بیوسیستماتیک جانوری، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه شهید بهشتی. 103 صفحه.
Agosti, D. and Johnson, N.F., 2003. La nueva taxonomía de hormigas. Fernández, F. Introducción a las hormigas de la región neotropical. Smithsonian Institution Press: Capítulo 6 y Anexo 1. 2003. Impreso en Bogotá, Colombia. Noviembre de 2003. pp: 45-48.
Alipanah, H.and Dejakam, M., 2000. Introduction of Seven new species of ants (Hym., Formicidae) from Iran. presented at 14th Iranian Plant Protection Congress. 5-8 Sept. 2000, Isfahan University of Technology. Isfahan, Iran. Abstract. 349 p.
Belchior, C.; Sendoya, Sebastián F. and Del-Claro, K., 2016. Temporal Variation in the Abundance and Richness of Foliage-Dwelling Ants Mediated by Extrafloral Nectar. PLoS One. Vol. 11, No. 7, e0158283.
Bolton, B., 1994. Identification Guide to the Ant Genera of the World. Harvard University Press: Cambridge, Massachusetts, USA. 222 p.
Collingwood, C A., 1985. Hymenoptera: Fam. Formicidae of Saudi Arabia. Fauna of Saudi Arabia. Vol.7, pp: 230-302.
Collingwood,C.A. and AgostiD., 1996. Formicidae (Insecta: Hymenoptera) of Saudi Arabia (Part 2).
Dostál, P.; Breznová, M.; Kozlicková, V.; Herben, T. and Kovár, P., 2005. Ant-induced soil modification and its effect on plant below-ground biomass. Elsevier GmbH. All rights reserved. Pedobiologia. Vol. 49, pp: 127-137.
Emery, C., 1906. Rassegna critica delle specie paleartiche del genere Myrmecocystus. Memorie Reale Accademia Scienze dell'istituto di Bologna, Series VI. Vol. 3, pp: 173-187.
Folgarait, P.J., 1998. Ant biodiversity and its relationship to ecosystem functioning: a review. Biodiversity and Conservation. Vol. 7, No. 9, pp: 1221-1244.
Forel, A., 1904. Dimorphisme du mâle chez les fourmis et quelques autres notices myrmécologiques. Annales de la Société Entomologique de Belgique. Vol. 48, pp: 421-425.
Goulet, H. and Hubert, J.F., 1993. Hymenoptera of the world. An identification guide to families. Research Branch, Agricultural Canada Publication. Canada Communication Group Publishing, Ottawa. 668 Seiten. Preis: FF 412. ISBN 0‐660‐14933‐8.
Grimaldi, D. and Agosti, D., 2000. A formicine in New Jersey Cretaceous amber (Hymenoptera: Formicidae) and early evolution of the ants. PNAS. Vol. 97, No. 25, pp: 13678-13683.
Haddad, J.V.; Cardoso, J.L.C. and Moraes, R.H.P., 2005. Description of an injury in a human caused by a false tocandira (Dinoponera gigantea, Perty, 1833) with a revision on folkloric, pharmacological and clinical aspects of the giant ants of the genera Paraponera and Dinoponera (sub-family Ponerinae). Revista do Instituto de Medicina Tropical de São Paulo. Vol. 47, No. 4, pp: 235-238.
Hashimoto, Y., 2003. Identification guide to ant genera of Borneo. Inventory and Collection. Total protocol for understanding of biodiversity, Chapter: 9, Publisher: Institute for Tropical Biology and Conservation, Universiti Malaysia Sabah and Japan International Cooperation Agency (JICA), Editors: Yoshiaki Hashimoto, Homathevi Rahman. pp: 89-162.
Jilkova, V.; Frouz, J.; Domischc, T. and Finer L., 2010. The effect of wood ants (Formica s. str.) on soil chemical and microbiological Properties. 2010 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World. Brisbane, Australia.
Jilkova, V.; Chlumsky, J.; Koutecky, P. and Stech, M., 2012. Roles of species-preferential seed dispersal by ants and endozoochory in Melampyrum (Orobanchaceae). Journal of Plant Ecology. Vol. 6, No. 3, pp: 232-239.
Jones, A.S., 2008. Fantastic ants. Did you know? . National Geographic Magazine, Archived from the original.
LaPolla, J.S., 2013. Ants and the Fossil Record. Annu Rev Entomol. Vol. 58, pp: 609-630.
McGain, F. and Winkel, K.D., 2002. Ant sting mortality in Australia. Toxicon. Vol. 40, No. 8, pp: 1095-1100.
Menozzi, C., 1927. Zur Erforschung des Persischen Golfes (Beitrag nr. 12) Formicidae (Hymenoptera). SupplementaEntomologica. Vol. 16, pp: 117-119.
Pashaei Rad, S.; Taylor, B.; Torabi, R.; Aram, E.; Abolfathi, G.; Afshari, R.; Borjali, F.; Ghatei, M.; Hediary, F.; Jazini, F.; Heidary Kiah, V.; Mahmoudi, Z.; Safariyan, F. and Seiri, M., 2018. Further records of ants (Hymenoptera: Formicidae) from Iran. Zoology in the Middle East. Vol. 64, No. 2, pp: 145-159.
Rabeling, C.; Brown, J.M. and Verhaagh, M., 2008. Newly discovered sister lineage sheds light on early ant evolution. PNAS. Vol. 105, No. 39, pp: 14913-14917.
Radchenko, A.G., 1998. A Key to Ants of the Genus Cataglyphis forester (Hymenoptera, Formicidae from Asia). Entomological Review. Vol. 78, No. 4, pp: 475-480.
Sanders, D. and Van Veen, F.J.F., 2011. Ecosystem engineering and predation: the multi trophic impact of two ant species. Journal of Animal Ecology. Vol. 80, pp: 569-576.
Schultz, T.R., 2000. In search of ant ancestors. Proceedings of the National Academy of Sciences. Vol. 97, No. 26, pp: 14028-14029.
Thomas, P., 2007. Pest Ants in Hawaii. Hawaiian Ecosystems at Risk project (HEAR). Retrieved 6 July 2008.
Ward, P.S., 2007. Phylogeny, classification, and species level taxonomy of ants (Hymenoptera: Formicidae). Zootaxa. Vol. 1668, pp: 549-563.
Wilson, E.O. and Hölldobler, B., 2005. The rise of the ants: A phylogenetic and ecological explanation. PNAS. Vol. 102, No. 21, pp: 7411-7414.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 11، شماره 3
پاییز 1398
صفحه 247-256

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار