بررسی شاخص های دینامیک و سطوح غذایی ماهی گوازیم دم رشته ای Nemipterus japonicus Bloch, 1791 در آب های شمال دریای عمان

نوع مقاله : زیست شناسی (جانوری)

نویسندگان

1 گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

عادات غذایی ماهی گوازیم دم رشته ­ای (Nemipterus japonicus)، در دوره زمانی 97-1396، به ­صورت فصلی در دریای عمان مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق محتویات معده 210 عدد ماهی گوازیم دم رشته ­ای (91 عدد ماده و 119 عدد نر) مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه برخی از شاخص ­ها مانند شاخص شدت تغذیه  (2/60 درصد)، شاخص خالی بودن معده (43/80 درصد)، میانگین سطح غذایی (4/08) و نرخ غذای مصرفی (9/00 در سال) محاسبه گردید. در مجموع  4 رده تاکسونومیک عمده در محتویات معده این­گونه شناسایی و وزن شد. گروه ­های شناسایی شده شامل بند­پایان (سخت­ پوستان)، سرپایان، ماهیان استخوانی و جلبک ­های دریایی بودند. بندپایان با 55/75 درصد فراوان­ ترین اقلام غذایی یافت شده در معده گوازیم دم رشته ­ای بود. نتایج شاخص حضور شکار نشانداد که  خرچنگ های خانواده  Portunidae (درصد 61/19) به ­عنوان غذای اصلی،عقربک Squilla mantis (درصد 28/35) و ماهیان استخوانی هضم شده (20/89 درصد)به ­ترتیب به ­عنوانغذای فرعی و اتفاقی تقسیم ­بندی شدند بیش­ ترین میزان شدت تغذیه در  زمستان (50/77 درصد) و کم ­ترین آن در پاییز (35/20 درصد)  به ­دست آمد. ماهی گوازیم دم رشته ­ای، علاوه بر گوشت­ خوار بودن دارای رفتار تغذیه­ ای هم نوع ­خواری هم می­ باشد که در فصل زمستان (3/00 درصد) و فصل بهار (6/00 درصد) مشاهده گردید. نتایج تحقیق حاضر بر مبنایشاخص درصد حضور شکار به گوشت­ خوار بودن و براساس شاخص شدت تغذیه به متوسط بودن نرخ غذای مصرفی برای ماهی گوازیم دم رشته ­ای دلالت می ­نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Trophodynamic Indicators and Trophic level estimation of Nemipterus japonicus (Bloch, 1791) in the northern Oman Sea, Iran

نویسندگان [English]

  • Mona Tajzadeh Namin 1
  • Tooraj Valinassab 2
  • Ehsan Ramezani fard 1
  • Faribourz Ehteshamei 2
1 Department of Marine Biology, Faculty of Marine Science and Technology, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Iran Fisheries Science Research Institute, Agricultural Research and Training Organization, Tehran, Iran
چکیده [English]

In order to increase the knowledge of Nemipterus japonicus biology and ecology, an investigation of food habits of this species was surveyed seasonally from October 2017 to August 2018 in Oman Sea. In this survey, stomach contents fishes 210 were studied (91 female and 119 male). According, some indexes such as; the feeding intensity index (2.60%), the index is empty stomachs (43.80%), the mean Trophic levels (4.08), and the rate of food consumption (9 per year) was calculated. Total four major taxonomic categories were identified in the stomach contents of this species and were weighted including arthropods (Crustaceans), Cephalopods, Teleostei and Sea weeds and the results show that Arthropods with an abundance of 55.75% was the most abundant prey item. According to the Prey Occurrence Index, the Portunidae (61.19%), Squilla mantis (28.35%) and digested bone fish (20.89%), were divided as the main, the incidental and occasional food, respectively. The results showed that the highest intensity of feeding occurs in winter (50.77%) and the lowest in fall (35.20%). Also N. japonicus shows cannibalistic behavior in ecosystem in winter (3.00%) and in spring (6.00%) respectively. According to the results of this research that has been done for the first time in the northern of Oman Sea, the results of frequency of occurrence of prey showed that N. japonicus is carnivore and also on the basis of the index empty stomachs is the average rate of food consumption this species of fish.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nemipterus japonicus
  • Cannibalistic
  • Consumption
  • Trophic level
  • Oman Sea

مراجع

  1. ابراهیمی، م.؛ محبی ­نوذر، ل.؛ سراجی، ف.؛ اسلامی، ف.؛ اجلالی، ک.؛ سلیمی ­زاده، م. و آقاجری، ن.، 1392. بررسی هیدرولوژی و هیدروبیولوژی خلیج‌ فارس و دریای عمان. موسسه تحقیقات شیلات ایران. پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان. 119صفحه.
  2. اسدی، ه. و دهقانی، ر.، 1375. اطلس ماهیان خلیج فارس و دریای عمان. سازمان تحقیقات و آموزش شیلات ایران. 226 صفحه.
  3. آمارنامه صید شیلات ایران. 1393. سازمان شیلات ایران.
  4. تقوی ­مطلق، س.ا.؛ ولی ­نسب، ت.؛ وهاب­ نژاد، ا.؛ حکیم ­الهی، م.؛ اسکندری، غ.؛ اسماعیلی، ع.؛ قاسمی، ش.؛ نوری ­نژاد، م.؛ میاحی، ی.؛ علوی، ع.؛ عرفی­ پور، م.؛ قاسمی، ص.؛ درویشی، م.؛ سالارپوری، ع.؛ طالب­ زاده، س.ع.؛ خداددای، ر.؛ مبرزی، ع.؛ بیات، ی. و آلبوعبید، ع.، 1394. تعیین روابط اکولوژیک گونه­ های اقتصادی ماهیان در آب­ های خلیج فارس (خوزستان، بوشهر و هرمزگان). گزارش نهایی پروژه ملی. موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور. 131 صفحه.
  5. خورشیدی، ص.، 1386. گزارش آمار صید سال 1385 استان هرمزگان. اداره کل شیلات استان هرمزگان. 80 صفحه.
  6. راستگو، ع.ر.؛ ولی­ نسب، ت. و طاولی، م.، 1393. تخمین سطح غذایی در گونه­ های مختلف آبزیان با تأکید بر نرم افزار TrophLab خلیج فارس و دریای عمان.  مجله شیلات و آبزیان. سال 5، شماره 19، صفحات 43 تا 56.
  7. رضایی، ص.؛ پیغمبری، س.ی.؛ رئیسی، ه. و شعبانی، م.ج.، 1393. پویایی شناسی جمعیت ماهی گوازیم دم رشته ای (Nemipterus Japonicus) در آب ­های خلیج فارس، استان بوشهر. مجله بوم ­شناسی آبزیان. دوره 3، شماره 4، صفحات 68 تا 75.
  8. رضایی، ص.؛ پیغمبری، س.ی.؛ رئیسی، ه. و شعبانی، م.ج.، 1393. تعیین رژیم غذایی ماهی گوازیم دم رشته ­ای (Nemipterus japonicaus) در آب­ های خلیج فارس، استان بوشهر. مجله تغذیه و بیوشیمی آبزیان. سال 1،  شماره 2، صفحات 23 تا 33.
  9. صادق­ پناهی، ز.؛ پذیرا، ع. و خدادادی، م.، 1391. بررسی و مقایسه خصوصیات ریخت­ سنجی و شمارشی ماهی گوازیم دم رشته ­ای (Nemipterus japonicus) در سواحل جزیره خارک و بوشهر. مجله آبزیان و شیلات. دوره 9، شماره 3، صفحات 53 تا 69.
  10. صادقی، ن.، 1390. ویژگی­ های زیستی و ریخت­ شناسی ماهیان جنوب ایران (خلیج فارس و دریای عمان). انتشارات نقش مهر. 439 صفحه.
  11. فاضلی، ف.، 1385. بررسی زیست شناسی تولید مثل ماهی گوازیم دم رشته ­ای در سواحل استان خوزستان. پایان ­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر. 260 صفحه.
  12. قطب­الدین، ن.، 1390. بررسی و تنوع پراکنش خرچنگ­ های نواحی جزر و مدی و زیر جزر و مدی سواحل استان سیستان و بلوچستان (دریای عمان). پایان­ نامه دکترای تخصصی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. 337 صفحه.
  13. کردگاری، م.، 1388. تعیین خصوصیات زیستی و پارامترهای پویایی جمعیت ماهی سلطان ابراهیم، گوازیم دم رشته ­ای (Nemipterus japonicus) در آب­ های ساحلی استان بوشهر خلیج فارس. پایان­ نامه دکترای تخصصی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. 116 صفحه.
  14. کشاورز میرزا محمدی، م.؛ وثوقی، ع.ر. و مخیر، ب، 1390. بررسی رژیم غذایی ماهی گوازیم دم رشته ­ای گونهNemipterus  japonicus در آب­ های خلیج فارس (سواحل استان هرمزگان). مجله بیولوژی دریا. سال 3، شماره 9، صفحات 3 تا 11. 
  15. سالارپوری، ع.؛ بهزادی، س.؛ درویشی، م، و کمالی، ع.، 1389. تعیین هم­آوری گوازیم دم رشته ­ای (Nemipterus japonicus)در خلیج فارس، منطقه جزیره تنب تا هنگام. مجله آبزیان و شیلات. جلد 1، شماره 2،  صفحات 43 تا 48.
  16. محمود زاده، ا.، 1394. تعیین الگوی تنوع و پراکنش مکانی و زمانی ماهیان بسترزی دریای عمان (محدوده استان سیستان و بلوچستان). پایان نامه دکترای تخصصی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. 118 صفحه.
  17. میرآخورلی، ط.، 1383. بررسی بیولوژی تغذیه ماهی سلطان ابرهیم (Nemipterus japonicus) در آب­ های بوشهر. پایان­ نامه دوره کارشناسی ­ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال. 43 صفحه.
  18. ولی­ نسب، ت.، 1378. بررسی تنوع جمعیتی ماهی مرکب در آب­ های خلیج فارس و دریای عمان، پایان­ نامه دوره دکترای تخصصی. پایان ­نامه دکترای تخصصی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. 165 صفحه.
  19. ولی­ نسب،ت.؛ افشاری،م. و سیف ­آبادی، س.ج.، 1389. بیولوژی  تغذیه ماهی گوازیم دم رشته ­ای (Nemipterus japonicus) مجله علوم و فنون دریایی. دوره 10 صفحات 13 تا 23.
  20. ولی ­نسب، ت.؛ آژیر، م.ت.؛ دهقانی، ر.؛ مبرزی، ع.؛ هاشمی، س.ا. و دریانبرد، غ.، 1392. تعیین میزان توده زنده کف­زیان خلیج فارس و دریای عمان به ­روش مساحت جاروب شده. موسسه تحقیقات شیلات ایران. 384 صفحه.
  21. ولی ­نسب، ت. و نوروزی، ح.، 1386. برآورد ذخایر و تعیین پراکنش گوازیم دم رشته ­ای و گیش خال سفید و گیش چانه ­دار در آب ­های خلیج فارس، محدوده استان هرمزگان. فصلنامه پژوهش و سازندگی. شماره 76، صفحات 117 تا 125.
  22. Acharya, P.; Jaiswar, A.K.; Palaniswamg, R. and Gulati, D.K., 1994.  A study of food and feeding habits of Nemipterus japonicas (Bloch, 1791) of Bombay coast Indian Journal of Fisheries. Vol. 24, pp: 73- 80.
  23. Akhtar, Y., 2008. Feeding habitat and nematode parasites of some fishes of Karachi coast. PhD thesis, Jinnah University for women Karachi. 252 p.
  24. Ammundsen, P.A.; Gabler, H.M. and Staldvik, F.G., 1996. A new approach to graphical analysis of feeding strategy from stomach content data modification of the Costello method. Journal of Fish Biology. Vol. 48, pp: 607-614.
  25. Babbitt, K.J. and Meshaka, W.E., 2000. Benefits of eating conspecifics: effects of background diet on survival and metamorphosis in the Cuban tree frog (Osteopilus septentrionalis). Copeia. pp: 469-474.
  26. Bakhsh, A.A., 1994. The biology of thread bream, Nemipterus japonicus (Bloch) from the Jizan Region of the Red Sea. J. King Abdul-Aziz Uni. Vol. 7, pp: 179-189.
  27. Berg, J., 1979. Discussion of methods of investigating the food of fishes, with reference to a preliminary study of the prey of Gobiusculus flavescens. Mar. Biol. Vol. 50, pp: 263-273.
  28. Biswas, S.P., 1993. Manual of Methods in Fish Biology. 1st Eden, South Asian Publishers Pvt. Ltd., New Delhi. ISBN: 1-881318-18-4, 1157 p.
  29. Carpenter, E.K.; Krupp, F.; Jones, D.A. and Zajonz, U., 1997. The Living Marine Resources of Kuwait, Eastern Saudi Arabia, Bahrain, Qatar and the United Arab Emirates. FAO Species Identification Field Guide for Fishery Purpose, Food and Agriculture Organization of the United Nation, Rome, Italy. ISBN: 9251037418, 239 p.
  30. Christensen, V.; Walters, C.J. and Pauly, D., 2000. Ecopath with Ecosim: A user’s guide. Fisheries Center. University of British Columbia, Vancouver and ICLARM, Malaysia. 130 p.
  31. Gulati, D.K.; Steinarsson, B.A. and Stefansson, G., 2007. Analysis of survey data of (Nemipterus Japonicus) found along the west coast of India. The United Nations University, Fisheries Training Programme. 40 p.
  32. Hammar, J., 2000. Cannibals and parasites: Conflicting regulators of bimodality in high latitude Arctic charr Salvelinus alpinus. Oikos. Vol. 88, pp: 33-47.
  33. Hyslop, E.J., 1980. Stomach contents analysis- A review of methods and their application, Journal of Fish Biology. Vol. 17, pp: 411-429.
  34. Jereb, P. and Roper, C.F.E., 2005. Cephalopods of the world. An Annotated and Illustrated catalogue of Cephalopod species known to date. Vol. 1. Chambered nautiluses and sepioids (Nautilidae, Sepiidae, Sepiolidae, Sepiadariidae, Idiosepiidae and Spirulidae). FAO Spec. Cat. Fish. Purp. Rome: FAO. Vol. 4, No. 1, 262 p.
  35. Ke, D.S.; Guan, Z.B.; Yu, H.S.; Wu, S.W., Han, L.M. and Jiang, Y.J., 2007. Environmental pollution and study trend in Pearl River Estuary. Marine Environmental Science. Vol. 26, No. 5, pp: 488 -491 (in Chinese, with English abstract).
  36. Kerdgari, M.; Valinassab, T.; Jamili, S.; Fatemi, M.R. and Kaymaram, F., 2009. Reproductive biology of the Japanese threadfin bream, in the Northern of Persian Gulf. Journal of Fisheries Aquatic Science. Vol. 4. pp: 143-149.
  37. King, M., 1995. Fisheries Biology, Assessment and Management. Fishing News Book. 342 p.
  38. Krishnamoorthi, B., 1971. Biology of the threadfin bream Nemipterus japonicus (Bloch). Ind. J. Fish. Vol. 18, pp: 1-21.
  39. Kumar, S. and Tembhre, M., 1996. Anatomy and Physiology of Fishes. Vikas Publishing. 275 p.
  40. Kuthalingam, M.D.K., 1965. Notes on some aspects of the fishery and biology of Nemipterus japonicus with special reference to feeding behavior. Ind. J Fish. Vol. 12, pp: 500-506.
  41. Manojkumar, P.P., 2004. Some aspects on the biology of Nemipterus japonicus (Bloch) from Veraval in Gujarat. Ind. J. Fish. Vol. 51, pp: 185-191.
  42. Monjezi Veysi, M.; Mahboobi Soofiani, N.; Valinassab, T. and Daryanabard, G.R., 2017.   Determination of CPUA and distribution pattern of families Haemulidae, Nemipteridae and Ariidae in the Oman Sea. Iranian Journal of Fisheries Sciences. Vol. 16, No. 4, pp: 1297-1311.
  43. Nair, K.V.S.; Reghu, R.; Balachandran, K.; Menon, N.G.; Chakraborty, S.K.; Zachariah, P.U.; Vivekanadan, E.; Mohanaraj, G.; Rengaswamy, V.S. and Raje, S.G., 1996. Threadfin breams and Lizardfish resources in the shelf waters of Indian EEZ. New Delhi India Department. pp: 363-374.
  44. Palomares, M.L.D. and Pauly, D., 1999. A multiple regression model for predicting the food consumption of marine fish populations. Marine and Freshwater Research. Vol. 40, No. 3, pp: 259-273.
  45. Pauly D., 1983. Some simple methods for the assessment of tropical fish stocks. FAO Fish. Technical Paper. No. 234, 52 p.
  46. Pauly, D. and Christensen, V., 2000. Trophic Levels of Fishes. In: (Froese, ­R. and Pauly, D., eds.). Fish Base: Concepts, Design and Data Sources. Manila, Philippines: ICLAR. 181 p.
  47. Pauly, D.; Christensen, V.; Dalsgaard, J.; Froese, R. and Torres, F., 1998. Fishing down marine Webs. Journal Science, new series. Vol. 279, No. 5352, pp: 860-863.
  48. Raje, S.G., 2002. Observations on the biology of Nemipterus japonicus from Veraval. Ind. J. Fish. Vol. 49, pp: 433-440.
  49. Randal, J.E., 1995. The complete divers and fishermans guide to coastal fishes of Oman. University of Hawaii press. 439 p.
  50. Russell, B.C., 1990. FAO species catalogue. Nemipteridae Fishes of the World. (Threadfin breams, Whiptail breams, Monocle breams, Dwarf monocle breams, and Coral breams). FAO Fisheries Synopsis. No. 125, Volume 12. Rome.149 p.
  51. Smith, M.M. and Heemstra, P.C., 1986. Smith's sea fishes springer velage, New York. 1047 p.
  52. Sparre P. and Venema S.C., 1998. Introduction to tropical fish stock assessment. Part 1. FAO Fisheries Technical Paper No. 306.1, Rome, Italy. 450 p.
  53. Taghavi Motlagh, S.A.; Vahabnezhad, A.; Shabani, M.J., Nazari, M.A. and Hakimelahi, M., 2012. Studies on the Reproductive Biology of the Female Saurida tumbil in the Persian Gulf (Bushehr Province, Iran), World Journal of Fish and Marine Sciences. Vol. 4, No. 4, pp: 400-406.
  54. Vinci, G.K., 1982. Threadfin bream (Nemipterus japonicus) resources along the Kerala coast with notes on the biology of Nemipterus japonicus. Indian J. Fish Biol. Vol. 29, pp: 37-49.
  55. http://www.fishbase.org/summary/4559.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 11، شماره 4
دی 1398
صفحه 101-110

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار