1
دانشکده محیط زیست و انرژی, ایران, دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران,
2
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
چکیده
استان مرکزی با دارا بودن کوه های مرتفع زیستگاه مطلوب بز وحشی است، به طوری که پازن به عنوان نماد تنوع زیستی استان مرکزی می باشدکه به دلیل شدت فعالیت های صنعتی، عمرانی، کشاورزی و معدنی اکثر زیستگاه های این گونه تخریب و قطعه قطعه شده اند. با استفاده از روش تحلیل عامل آشیان بوم شناختی و ویژگی های بوم شناسی زمین سیما شامل شکل لکه، مساحت لکه و حاشیه مدل و نقشه مطلوبیت زیستگاه پازن تهیه شده و تجزیه شدگی لکه ها تحلیل گردید. نتایج نشان می دهد که 4 فاکتور بوم شناختی نمایان گر 93% از اطلاعات است. مقادیر 1/603 ویژگی حاشیه ای کل و 0/229 تحمل پذیری نشان دهنده تمایل پازن به مناطقی است که متوسط ویژگی های زیست محیطی آن بیش تر از میانگین شرایط زیستگاه بوده و تحمل پذیری کمی دارد. 8 درصد از نیمه جنوبی استان مرکزی دارای سه لکه زیستگاهی مطلوب برای پازن می باشد که با مقایسه مشخصات ویژگی های زمین سیمای این سه لکه مشاهده می گردد که لکه زیستگاهی هفتادقله و پلنگ دره با مساحت کلاس 63/25 درصد و تراکم حاشیه 13/04 متر و طول کل حاشیه 761 کیلومتر و بکرتر بودن لکه از لحاظ عوامل انسان ساخت و قرار گرفتن وسعت بیش تری از آن در مناطق حفاظت شده سازمان حفاظت محیط زیست و تجزیه شدگی کم تر وضعیت مطلوب تری نسبت به 2 لکه دیگر دارد. از مهم ترین راهکارهای جلوگیری از تجزیه شدگی بیش تر زیستگاه ها توسعه لکه های زیستگاهی و ایجاد کریدورها می باشند.
Fahrig, L., ٢٠٠٣. Effects of habitat fragmentation on biodiversity. Annual Review of Ecology Evolution and Systematic.٣۴: ٤٨٧-٥١٥.
Hirzel, A.H., ٢٠٠١. When GIS come to life. Linking landscape- and population ecology for large population management modelling: the case of Ibex (Capra ibex) in Switzerland.PhD thesis.Institute of Ecology, Laboratory for Conservation Biology.University of Lausanne.
Hirzel, A.H. and Perrin, N., ٢٠٠۴. Biomapper ٣٫١.Lab. of Conservation Biology, Department of Ecology and Evolution, University of Lausanne. URL: http://www. unil.ch/biomapper
Hirzel, A.H.; Hausser, J.; Perrin, N. and Braunisch, V.,٢٠٠٨.Help of Biomapper۴.
Weinberg, P., ٢٠٠١. On the status of the wild goat in Daghestan (Russia). J.Mt. Ecol. ۶:٣٣-۴٣.
Weinberg, P.; Jdeidi, T.; Masseti, M.; Nader, I. and Cuzin, F., ٢٠٠٨. Capra aegagrus. In: IUCN Red List of Threatened Species http://www.iucnredlist.org
)