تنوع زیستی ماهیان رودخانه مردوق چای در حوضه ارومیه

نوع مقاله : تنوع زیستی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی, ایران

2 گروه زیست شناسی، دانشگاه ایالتی باکو ، باکو ، آذربایجان

چکیده

امروزه حفاظت از تنوع زیستی در هر منطقه از دنیا از اولویت خاصی برخوردار است. بررسی تنوع زیستی ماهیان رودخانه مردوق چای در حوضه ارومیه با هدف تعیین وضعیت ماهیان ،‌ از سال 1387 لغایت 1388 انجام شد.نمونه برداری از زون های اکولوژیکی مختلف بر اساس روش ویتون (Witton) از سرچشمه تا مصب رودخانه انجام گرفته است.  تنوع زیستی ماهیان با استفاده از فراوانی هر یک از گونه ها  و چکونگی انتشار آن ها در طول رودخانه مورد بررسی قرار گرفته است. در رودخانه مردوق چای 11 گونه ماهی از 3 خانواده Cyprinidae، Nemacheilidae و Salmonidae شناسایی شد. خانواده کپور ماهیان Cyprinidae با دارا بودن 9 گونه نسبت به دو خانواده دیگر(Nemacheilidae وSalmonidae)از تنوع بالایی برخوردار است. ازنظر جغرافیای زیستی، در این رودخانه 64 در صد گونه­ های ماهیان (7 گونه)  بومی است و هر یک از گونه های اندمیک و غیربومی  18 درصد ماهیان رودخانه مردق چای را تشکیل می ­دهند . دو گونه Chalcalburnusatropatenae و Acanthalburnus urmianus  گونه های اندمیک مردوق چای است که عرصه انتشار آن ها فقط محدود به حوضه ارومیه می باشد. گونه  Barbus lacerta  از سرچشمه تا مصب رودخانه مردوق چای انتشار  داشته و زیستگاه آن محدود به ارتفاع معینی نبوده است. در این رودخانه، بیش ترین فراوانی بر حسب در صد صید ماهیان ، به سیاه ماهی (Capoetacapoeta gracilis) با 44/85 درصد اختصاص دارد و کم ترین فراوانی مربوط به قزل آلای خال قرمز (Salmo trutta fario) با 2/06 درصد است. با توجه به معیارهای مطرح شده در طبقه بندی IUCN، در حال حاضر وضعیت گونه های ماهیان رودخانه مردوق چای در حوضه ارومیه را می توان به قرار زیر توصیف کرد: قزل آلای خال قرمز (Salmo trutta fario) جزو گونه‌های در خطر انقراض (Endangered) محسوب می شود، گونه های  Acanthalburnus   urmianus  و Gobio persa آسیب پذیر( Vulnerable) ، دو گونه Chalcalburnusatropatenae و  Oxynoemacheilus angorae در طبقه وابسته به حفاظت ( Conservation Dependent ) و گونه Squalius  cephalus در شرف تهدید (Near Threatened) قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Fish Biodiversity in Mordaghchay River of Urmia Basin

نویسندگان [English]

  • Hamid Ghasemi 1
  • Ghara Mostafaov 2
1 East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research Center, Iran
2 Department of Bioecology, Baku State University, Baku, Azerbaijan
چکیده [English]

Today biodiversity conservation has its own significance in each region of the world. The investigation on fish’s biodiversity in Mordaghchay River of urmia basin aimed to determine the statues of fishes for the period 200810. Sampling in different ecological zones of river was done through Witton method from the headwater to estuary of river. Results show that there are 11 species of fish, belonging to 3 families Cyprinidae, Nemacheilidae and Salmonidae in the Mordaghchay River. The Cyprinidae family with 9 species compared to other families enjoyed high diversity. From a biogeographically point of view, in this river 64% of fish species (7 species) are native, exotic are 18% and also endemic species are 18%. In Mordaghchay river Acanthalburnus urmianus, Chalcalburnus atropatenae are endemic and their distributions limited to urmia basin. Maximum frequency of fishes with 44.85% is about Capoeta capoeta and minimum frequency with 2.06% is about Salmo trutta fario. Currently according to IUCN categories, Salmo trutta fario is considered as the endangered species, Acanthalburnus urmianus and Gobio persa as vulnerable, Chalcalburnus atropatenae and Oxynoemacheilus angora as conservation dependent species and Squalius cephalus are classified as near threatened species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urmia Basin
  • Mordaghchay River
  • Biodiversity
  • Fishes