تجمع زیستی فلزات سنگین (کادمیوم، سرب و نیکل) در خرچنگ شناگر آبی (Portunus pelagicus)

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

3 گروه محیط زیست، پژوهشکده خلیج فارس، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران

چکیده

این تحقیق با هدف تعیین غلظت فلزات کادمیوم، سرب و نیکل در بافت عضله خرچنگ شناگر آبی (Portunus pelagicus) سواحل خلیج فارس، طی دو فصل زمستان و تابستان در شهرهای بندرعباس و بوشهر انجام گرفت. به­ طورکلی تعداد 130 نمونه خرچنگ شناگر آبی به صورت کاملاً تصادفی نمونه ­برداری شد. پس از جداسازی بافت عضله­ نمونه ­ها، هضم شیمیایی نمونه­ ها صورت گرفت و تعیین غلظت فلزات با استفاده از دستگاه جذب اتمی انجام گردید. توالی غلظت فلزات مورد مطالعه در بافت عضله خرچنگ شناگر آبی در فصول زمستان و تابستان در شهرها به ­صورت  Pb>Ni>Cd به ­دست آمد. در فصل زمستان، هر سه فلز و در فصل تابستان کادمیوم و نیکل در بافت عضله خرچنگ شناگر آبیتفاوت معنی­ داری را در بین شهرهای مورد مطالعه نشان داد. گر­چه میزان سرب در بافت عضله خرچنگ شناگر آبی در شهر بوشهر بیش ­تر از شهر بندرعباس به دست آمد، اما این تفاوت معنی­ دار نبود. در هر دو شهر، میانگین غلظت فلزات کادمیوم و نیکل در خرچنگ شناگر آبی در فصل تابستان به­ طور معنی ­داری نسبت به فصل زمستان بالاتر بود. هم­ چنین میانگین غلظت سرب در بافت عضله گونه خرچنگ شناگر آبی بندرعباس در فصل تابستان نسبت به زمستان به ­طور معنی ­داری بالاتر به ­دست آمد (0/01=p )، اما در بوشهر این تفاوت معنی ­دار نبود. میانگین غلظت فلزات مورد مطالعه در بافت عضله خرچنگ شناگر آبی در فصول تابستان و زمستان در مقایسه با استانداردهای WHO، FAO وUS FDA پایین ­تر بودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Bioaccumulation of Heavy Metals (Cadmium, Lead and Nickel) in Blue Swimming Crab (Portunus pelagicus)

نویسندگان [English]

  • Narjes Okati 1
  • Malihe Amini 2
  • Hana Etemadi 3
1 Department of Environment, Faculty of Natural Resources, University of Zabol, Zabol, Iran
2 Department of Environmental Science and Engineering, Faculty of Natural Resources, Jiroft University, Jiroft, Iran
3 Department of Environment, Gulf Research Institute, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
چکیده [English]

This study done with the aim to determine the Cd, Pb and Ni concentrations in the muscle tissue of blue swimming crab (Portunus pelagicus) of the Persian Gulf coasts in winter and summer seasons in Bandar Abbas and Bushehr cities. Generally, 130 samples of blue swimming crab were randomly selected. After separation of the muscle tissue of samples, chemical digestion of the samples was carried out and determination of the concentration of metals was performed by atomic absorption Spectrophotometer. The succession of studied metals in the muscle tissue of blue swimming crab in the winter and summer seasons in cities was obtained as follows: Pb> Ni> Cd. In winter, all three metals, and in summer Cd and Ni in the muscle tissue of blue swimming crab showed a significant difference between the studied cities. Although the concentration of Pb in the muscle tissue of blue swimming crab in Bushehr was higher than the Bandar Abbas, but this difference was not significant. In both cities, mean concentration of Cd and Ni in blue swimming crab in the summer was significantly higher than winter. Also, the mean concentration of Pb in muscle tissue of blue swimming crab in Bandar Abbas in summer was significantly higher (p = 0.01) than winter, but in Bushehr this difference was not significant. The mean concentration of metals studied in the muscle tissue of blue swimming crab in the Sumer and winter seasons was lower than the WHO, FAO and US FDA standards.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bioaccumulation
  • Blue Swimming Crab (Portunus pelagicus)
  • Heavy metals
  • Persian Gulf
  • Bandar Abbas
  • Bushehr

مراجع

  1. دادور، ا.؛ شاپوری، م. و سینایی، م.، 1392. بررسی آلودگی فلزات سنگین در بافت­ های ماهیچه و آبشش خرچنگ روح (Ocypode saratan) در سواحل جزر و مدی چابهار. مجله علمی  پژوهشی زیست­ شناسی دریا. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. سال 5، شماره 19، صفحات 45 تا 56.
  2. حسینی، م. و عبدی­ بسطامی، ا.، 1391. غلظت فلزات سنگین (Pb،Cu،Cd ،Ni) در خرچنگ شناگر آبی (Portunus pelagicus) و رسوبات زیستگاه آن در آب­ های ساحلی بوشهر. هفدهمین کنفرانس سراسری و پنجمین کنفرانس بین­ المللی زیست شناسی ایران. دانشگاه شهید باهنر کرمان. صفحات 14 تا 19.
  3. دریالعل، خ.؛ داداللهی، س.؛ ذوالقرنین، ح. و صفاهیه، ع،ر.، 1390. بررسی تجمع فلزات سنگین سرب و کروم در خرچنگ شناگر آبی (Portunus pelagicus) در سواحل استان هرمزگان (شهرستان بندرعباس). پنجمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست. دانشگاه تهران. صفحات 1 تا 7.
  4. رضوی، س،م،ر.؛ وهاب­ زاده ­رودسری، ح.؛ زمینی، ع.؛ عسکری ساری، ا. و ولایت ­زاده، م.، 1391. اندازه ­گیری و مقایسه میزان فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در عضله و پوسته میگوی سفید هندی (Fenneropenaeus indicus) خلیج فارس (بحرکان)، استان خوزستان. مجله آبزیان و شیلات دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس. سال 3، شماره 9، صفحات 43 تا 52.
  5. رفیعی، ا.؛ محمدی، غ.م.؛ عسکری­ ساری، ا. و ولایت ­زاده، م.، 1390. بررسی و مقایسه تجمع جیوه، کادمیوم و سرب در عضله میگوی سفید (Metapenaeus affinis) در صیدگاه­ های بحرکان، لیفه- بوسیف و خور موسی. فصلنامه زیست ­شناسی دریا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. سال 10، شماره 3، صفحات 49 تا 55.
  6. عبیدی، ر.؛ پذیرا, ع.؛ قنبری، ف. و مغدانی، س.، 1395. تعیین میزان غلظت فلزات سنگین نیکل و کادمیوم در بافت ­های عضله و کبد ماهی سنگسر معمولی (Pomadasys kaakan). مجله علمی شیلات ایران. سال 26 ، شماره 1، صفحات 55 تا 66.
  7. عسکری ­ساری، ا.؛ ولایت­ زاده، م. و محمدی، م.، 1389. میزان عنصر جیوه در دو گونه ماهی کفشک زبان گاوی و گل خورک در دو منطقه صیادی بندر امام خمینی و بندرعباس. مجله علمی شیلات آزادشهر. سال 4، شماره 2، صفحات 51 تا 56. 
  8. نجفی ­اسفاد، م. و دارابی­ نیا، م.، 1390. بررسی روند آلودگی نفتی با وجود کنوانسیون‌های بین‌ المللی مبنی بر جلوگیری و رفع آن‌ها. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. جلد 21، شماره 1، صفحات 94 تا 101. 
  9. Ayas, D., 2013. Effects of gender and season on potentially toxic metal levels in muscles of adult Blue Swimmer Crabs (Portunus pelagicus) from the northeastern Mediterranean Sea. Journal of Biology and Oceanography. Vol. 2, pp: 2.
  10. Clemente, K.J.E.; Tosoc, N.R.N.; Soriano, C.J.M.; Manalo, J.R.; Padirogao, R.T. and Pacis, H.J.M., 2018. Assessment of heavy metal concentration in the blue swimming crab Portunus pelagicus from Manila Bay. Philippines AES Bioflux. Vol, 10, No. 2, pp: 63-67.
  11. David, I.G.; Matache, M.L.; Tudorache, A.; Chisamera, G.; Rozylowicz, L. and Radu, G.L., 2012. Food chain biomagnification of heavy metals in samples from the lower Prut floodplain natural park. Environmental Engineering and Management Journal. Vol. 11, No. 1, pp: 69-73.
  12. Dural, M.; Goksu, M.Z.L. and Ozak, A.A., 2007. Investigation of heavy metal levels in economically important fish species from the Tuzla lagoon. Food Chemistry. Vol. 102, pp: 415- 421.   
  13. Eboh, L.; Mepba, H.D. and Ekpo, M.B., 2006.  Heavy metal contaminants and processing effects on the composition, storage stability and fatty acid profiles of five common commercially available fish species in Oron Local Government. Nigeria. Journal of Food Chemistry. Vol. 97, No. 3, pp: 490-497.
  14. Fabris, G.; Turoczy, N.J. and Stagnitti, F., 2006. Tract metals concentration in edible tissue of snapper, flathead and ablone from coastal waters of Victoria. Australia Ecotoxicology and Environmental Safety. Vol. 63, pp: 286-292.
  15. Fernandes, C.; Fontaı´nhas-Fernandes, A.; Peixoto, F. and Salgado, M.A., 2007. Bioaccumulation of heavy metals in Liza saliens from the Esmoriz–Paramos coastal lagoon, Portugal. Ecotoxicology and Environmental Safety. Vol. 66, pp 426-431.
  16. Filazi, A.; Baskaya, R. and Kum C., 2003. Metal concentration in tissues of the Black Sea fish Mugil auratus from Sinop-Icliman, Turkey. Journal of Human and Experimental Toxicology. Vol. 22, pp: 85-87.
  17. Han, B.C.; Jeng, W.L.; Chen, R.Y.; Fang, G.T.; Hung, T.C. and Tseng, R.J., 1998. Estimation of target hazard quotients and potential health risks for metals by consumption of seafood in Taiwan. Archives Of environmental contamination and toxicology. Vol 35, pp: 711-720.
  18. Kamrani, E.; Sabili, A.N. and Yahyavi, M., 2010. Stock Assessment and Reproductive Biology of the Blue Swimming Crab, Portunuspelagicus in Bandar Abbas Coastal Waters, Northern Persian Gulf. Journal of the Persian Gulf, (Marine Science). Vol. 1, No. 2, pp: 11-22.
  19. Karadede-Akin, H. and Unlu, E., 2007. Heavy metals concentrations in water, sediments, fish and some benthic organisms from Tigris River, Turkey. Journal of Environmental Monitoring and Assessment. Vol. 131, pp: 323-337.
  20. Koosej, N.; Jafariyan, H.; Rahmani, A.; Patimar, A. and Gholipoor, H., 2017. Measure and Compare Some Heavy Metals in Muscle Tissue of Blue Swimming Crab Portunus pelagicus in Some Areas of the Southern Persian Gulf. Agriculture Research and Technology. Vol. 7, No. 2, pp: 1-6.
  21. McMurtrie, S., 2010. Healthy estuary and rivers of the city: water quality and ecosystem health monitoring programme of Ihutai: heavy metals in fih and shellfih from Christchurch Rivers and Estuary: 2010 survey. Report No: R10/148.
  22. Mendli, D.; Unal. O.F.; Tuzen, M. and Soylak, M., 2010. Determination of trace metals in different species and sediments from the river Yesilirmak in Tokat, Turkey. Food and Chemical Toxicology. Vol. 48, No. 5, pp: 1383-1392.
  23. Hosseini, M.; Abdi Bastami, A. and Kazemzadeh Khoei, J., 2012. Concentrations of heavy metals in selected tissues of blue swimming crab, Portunus pelagicus (Linnaeus, 1758) and sediments from Persian Gulf. World Applied Sciences Journal. Vol. 19, No. 10, pp: 1398-1405.
  24. Okati, N. and Esmaili-Sari, A., 2018. Hair mercury and risk assessment for consumption of contaminated seafood in residents from the coast of the Persian Gulf, Iran. Environmental Science and Pollution Research. Vol. 25, No. 1, pp: 639-657.
  25. Pourang, N. and Amini, G., 2001. Distribution of trace elements in tissues of two shrimp species from Persian Gulf and effects of storage temperature on elements transportation. Water, Air and Soil Pollution. Vol. 129, pp: 229-243.
  26. Raissy, M.; Ansari, M. and Rahimi, E., 2011. Mercury, arsenic, cadmium and lead in lobster (Panulirus homarus) from the Persian Gulf. Toxicology and Industrial Health. Vol. 27, No. 7, pp: 655-659.
  27. ROPME. 1999. Regional report of the state of the Marin Environment. State of Kuwait. 220 p.
  28. Saei-Dehkordi, S.S.; Fallah, A.A. and Nematollahi, A., 2010. Arsenic and mercury in commercially valuable fish species from the Persian Gulf: Influence of season and habitat. Food and Chemical Toxicology. Vol. 48, pp: 2945-2950.
  29. Shulkin, V. M. and Presley, B.J., 2003. Metal concentration in mussel Crenomytillus grayanus and oyster Crassostrea gigas in relation to contamination of ambient sediment. Environmental International. Vol. 29, pp: 493- 502.
  30. Szefer, P.B.S.; Kima, C.K.; Kima, E.H. and Leeb, C.B., 2004. Distribution and co associations of trace elements in soft tissues and surrounding seawater and suspended matter of the southern part of the Korean Peninsulla. Environmental Pollution. Vol. 129, pp: 209-228.
  31. Turkmen, M.; Turkmen, A.; Tepe, Y.; Ates, A. and Gokkus, K., 2008. Determination of metal contaminations in sea foods from Marmara, Aegean and Mediterranean seas: Twelve fish species. Food Chemistry. Vol. 108, pp: 794-800.
  32. Ventura-Lima, J.; Fattorini, D.; Notti, A.; Monserrat, J.M. and Regoli, F., 2009. Bioaccumulation patterns and biological effects of Arsenic in aquatic organisms. In: Environmental Health Risks eds Gosselin, J. D. and Fancher, I. M.; Nova Science Publishers, Inc. pp: 1-18.
  33. Wong, C.K.C.; Cheung, R.Y.H. and Wong, M.H., 2000. Heavy metals concentration in green-lipped mussels collected from Tolo Harbour and markets in Hong Kong and Shenzhen. Environmental Pollution. Vol. 109, No. 1, pp: 165-171.

 

فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 11، شماره 4
دی 1398
صفحه 305-312

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار