مطالعه جمعیت های قورباغه آبی (Pelophylax bedriagae) با تأکید بر ویژگی های ریختی، ریخت سنجی، تولیدمثلی و بافت شناسی در زیستگاه های شمال استان خوزستان
گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده
دوزیستان ابتدایی ترین مهره داران زمینی و اولین مهره دارانی بودند که به زندگی در خشکی روی آورند. قورباغه آبی (Pelophylaxbedriagae)، گروهی تک تبار از خانواده Ranidae است که همراه با جمعیت موجود در ترکیه جمعیت شمال غرب و جنوب غربی ایران را تشکیل می دهد. مطالعه حاضر در نواحی شمالی استان خوزستان با هدف بررسی صفات شاخص از نظر ریختی ، ریخت سنجی، بررسی ویژگی های تولیدمثلی و مطالعه ساختار بافتی پوست انجام شد. به همین منظور، 50 نمونه قورباغه از نواحی شمالی استان خوزستان طی فصول بهار و پاییز 1395 به صورت زنده صید و به آزمایشگاه منتقل شدند، پس از تعیین گونه، صفات ریختی و ریخت سنجی مورد بررسی قرار گرفت. طبق نتایج ریختی، سه نوع ریخت در بین نمونه ها شناسایی شد و مطابق آزمون مستقل بودن جنسیت از ریخت، ریخت سنخ و جنسیت مستقل از هم بود. هم چنین تعداد 9 صفت برای هر نمونه مورد بررسی ریخت سنجی قرار گرفت، نتایج آزمون (T-test) بین دو جنس نر و ماده نشان داد که در تمامی صفات، به جز طول ران و اندام جلویی، تفاوت معنی دار وجود دارد. نتایج برای آزمون T2 Hotelling نشان داد بین جنسیت نر و ماده دو ریختی جنسی وجود دارد. با این وجود نتایج آنالیز واریانس چند متغیره جدایی جمعیت در جنسیت نر و عدم جدایی جمعیت را در جنس ماده نشان داد. در بخش مطالعه ویژگی‌های تولید مثلی، بیش ترین توان تولیدمثلی برای هر دو جنس نر و ماده در فصل بهار مشاهده شد. در بررسی ساختار پوستی در دو ناحیه پشتی و شکمی، اگرچه در هر دو ناحیه طبقات اپیدرم و درم وجود داشت اما رشته های کلاژن در سطح شکمی نازک تر از سطح پشتی بودند.
بلوچ، م. و کمی، ح.ق.، 1385. دوزیستان ایران. انتشارات دانشگاه تهران. صفحات 153 و 155.
پاپهن، ف.؛ اسمعیلیان، ا.؛ درست قول، م. و دژمان، م.، 1395. بررسی مورفولوژیک، مورفومتریک، هیستولوژیک و هیستومتریک قورباغه مردابی Pelophylax ridibundus در شهر اهواز (منطقه گرم) و مقایسه آن با شهر شهرکرد (منطقه سرد). فصلنامه محیط زیست جانوری. جلد 8، شماره 3، صفحات 61 تا 70.
پسرکلو، ع.؛ قارزی، ا.؛ کمی، ح.ق. و همایونی، م.، 1390. مطالعه چندریختی رنگی در قورباغه مردابی Rana ridibunda در استان گلستان. مجله زیست شناسی ایران. جلد 24، شماره 3، صفحات 455 تا 446.
حجتی، و.؛ مقدس، د. و فقیری، ا.، 1388. شناسایی دوزیستان و خزندگان پارک ملی شهید زارع ساری. فصلنامه زیست شناسی تجربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان. جلد 1، شماره 3، صفحات 86 تا 98.
درویش، ج.، 1389. جمعیت ها، گونه ها و تکامل. ویرایش جدید. مایر. انتشارات دانشگاه فردوسی. مشهد. صفحات 329 تا 334.
دلاورشیداجلالی، ح.؛ حسینی خاله جیر، غ.؛ جمال زاده، ح. و کمی، ح.ق.، 1396. بررسی تنوع زیستی دوزیستان در شرق استان گیلان. فصلنامه محیط زیست جانوری. جلد 9، شماره 2، صفحات 130 تا 140.
فکوری، ص.؛ جمال زاده، ح. و اسدیان نارنجی، س.، 1392. مطالعه چندریختی رنگی در قورباغه مردابی Rana ridibunda در تالاب بین المللی امیرکلایه گیلان. اولین همایش سراسری محیط زیست، انرژی و پدافند زیستی. روه ترویجی دوستداران محیط زیست، موسسه آموزش عالی مهر اروند با همکاری دانشگاه آزاد میبد و قرارگاه پدافند زیستی کشور. تهران.
میرزاجانی، ع.؛ کیابی، ب. و باقری، س.، 1385. بررسی رشد لارو قورباغه مردابی و برآورد جمعیت گونه Pelophylax ridibundus در تالاب انزلی. مجله زیست شناسی ایران. جلد 19، شماره 2، صفحات 191 تا 202.
نجیب زاده، م.؛ درویش، ج.؛ کمی، ح.ق. و قاسم زاده، ف.، 1393. مقایسه زیستگاه، رفتار جفتگیری و تخم ریزی سه گونه از دوزیستان بی‌دم قورباغه مردابی Rana (Pelophylax) ridibunda، قورباغه درختی Hyla savignyi و وزغ سبز Bufo (Pseudepidalea) variabilis در استان لرستان. مجله زیست شناسی ایران. جلد 27، شماره 2، صفحات 291 تا 299.
هاشمی نژاد. ر.؛ کمی، ح.ق. و دوریش، ج.، 1385. مطالعه بیوسیستماتیکی دوزیستان بی دم استان مازندران و بررسی شرایط اکولوژیکی زیستگاه آن‌ها. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم. دانشگاه فردوسی. مشهد. 137 صفحه.
هزاوه، ن.؛ قاسم زاده، ف. و درویش، ج.، 1386. بررسی بیوسیستماتیک (مورفولوژی، کاریولوژی و مورفومتری) دوزیستان بی دم (Anura) استان مرکزی. مجله زیست شناسی ایران. جلد 20، شماره4، صفحات 458 تا 467.
Al-Barazengy, A.N.; Salman, A.O. and Hameed, F.T.A., 2015. Updated list of amphibians and reptiles in Iraq 2014. Bull. Iraq nat. Hist. Mus. Vol. 13, No. 4, pp: 29-40.
Azevedo, R.A.; de Jesus Santana, A.S. and de BritoGitirana, L., 2006. Dermal collagen organization in Bufoictericus and in Rana catesbeiana integument (Anuran, Amphibian) under the evaluation of laser confocal microscopy. Micron. Vol. 37, No. 3, pp: 223-228.
Cayuela, H.; Cheylan, M. and Joly, P., 2011. The best of a harsh lot in a specialized species: breeding habitat use by the yellow-bellied toad (Bombina variegata) on rocky river banks. Amphibia-Reptilia. Vol. 32, No. 4, pp: 533-539.
Dubey, S. and Roulin, A., 2014. Evolutionary and biomedical consequences of internal melanins. Pigment cell & melanoma research. Vol. 27, No. 3, pp: 327-338.
Duellman, W.E., 1999. Global distribution of amphibians: patterns, conservation, and future challenges: Johns Hopkins University Press. Baltimore. MD. USA. Vol. 2, No. 3, pp: 124.
Flores‐Nava, A. and Vera‐Muñoz, P., 1999. Growth, metamorphosis and feeding behaviour of Rana catesbeiana Shaw 1802 tadpoles at different rearing densities. Aquaculture Research. Vol. 30, No. 5, pp: 341-347.
Harley, C.D.G.; Pankey, M.S.; Wares, J.P.; Grosberg, R.K. and Wonham, M.J., 2006. Color polymorphism and genetic structure in the sea star Pisaster ochraceus. The Biological Bulletin. Vol. 211, No. 3, pp: 248-262.
Hoffman, E.A. and Blouin, M.S., 2000. A review of colour and pattern polymorphisms in anurans. Biological Journal of the Linnean Society. Vol. 70, No. 4, pp: 633-665.
Ishchenko, V.G., 2014. Ecological mechanisms determining stability of color polymorphism in the population of moor frog, Rana arvalis Nilss. Russian Journal of Herpetology. Vol. 1, No. 2, pp: 117-120.
Kazemi, S.M.; Rastegar-Pouyani, E.; Shafiei Darabi, S.A.; Ebrahim Tehrani, M.; Hosseinzadeh, MS.; Mashayekhi, M. and et al., 2015. Annotated checklist of amphibians and reptiles of Qom Province. central Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics. Vol. 11, No. 1, pp: 23-31.
Kime, N.M.; Whitney, T.K.; Ryan, M.J. Rand Marler, C.A., 2010. Treatment with arginine vasotocin alters mating calls and decreases call attractiveness in male túngara frogs. General and comparative endocrinology. Vol. 165, No. 2, pp: 221-228.
Lind, M. and Johansson, F., 2007. The degree of adaptive phenotypic plasticity is correlated with the spatial environmental heterogeneity experienced by island populations of Rana temporaria. Journal of evolutionary biology. Vol. 20, No. 4, pp: 1288-97.
Mirzajani, A.; Kiabi, B. and bagheri, S., 2006. study of larvae Growth of Rana ridibunda species in Anzali wetland. Journal of Iranian Biology. Vol. 19, No. 2, pp: 191-202.
Pesarakloo, A.; Rastegar-Pouyani, E.; Rastegar-Pouyani, N.; Kami, H.Gh.; Najibzadeh, M. and Khosravani, A., 2017. The first taxonomic revaluation of the Iranian water frogs of the genus Pelophylax (Anura: Ranidae) using sequences of the mitochondrial genome. Mitochondrial DNA Part A. Vol. 28, No. 3, pp: 392-398.
Trocchia, S., 2014. The Sarno river and the bio-preservation of species of the genus Pelophylax. Journal of Zoology. Vol. 119. No. 1, pp: 8-25.
Tsuji, H., 2004. Reproductive ecology and mating success of male Limnonectes kuhlii, a fanged frog from Taiwan. Herpetologica. Vol. 60, No. 2, pp: 155-167.
Watters, J.L.; Cummings, S.T.; Flanagan, R.L. and Siler, C.D., 2016. Review of morphometric measurements used in anuran species descriptions and recommendations for a standardized approach. Zoo taxa. Vol. 4027, No. 4, pp: 477-495.
Zhelev, Z.M.; Arnaudov, A. and Boyadzhiev, P., 2015. Ecological status of the sazliyka river and its tributaries (blatnitsa and sokolitsa) as indicated by the color polymorphism and sexual composition of the populations Pelophylax ridibundus (amphibia: Ranidae). Bulgarian Journal of Agricultural Science. Vol. 21, No. 6, pp: 1148-1156.
)