شناسایی ماکروبنتوزهای بخش ابتدایی رودخانه کن در استان تهران

نوع مقاله : سیستماتیک جانوری

نویسندگان

1 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم زیستی، واحد ورامین- پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین- پیشوا، ایران

2 گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

این مطالعه به ­منظور شناسایی ماکروبنتوزهای بخش ابتدایی رودخانه کن در دو فصل تابستان و پاییز سال 1394 انجام گردید. در منطقه مورد بررسی پنج ایستگاه بالای امامزاده داود، امامزاده داود، رندان، امامزاده نوربخش و نرسیده به سولقان انتخاب و با استفاده از سیستم GPS موقعیت جغرافیایی هر ایستگاه ثبت شد. نمونه ­برداری به ­وسیله کوادرات و به­ صورت فصلی بود. در این مطالعه بیش ­ترین فراوانی ماکروبنتوزها در فصل تابستان بود. در میان پنج ایستگاه تعیین شده برای نمونه ­برداری، ایستگاه امامزاده نوربخش در فصل تابستان با 142 عدد در مترمربع بیش ­ترین فراوانی و ایستگاه نرسیده به سولقان در فصل پاییز با 12 عدد در مترمربع کم ­ترین فراوانی را میان ایستگاه­ ها دارا بودند. در میان نمونه­ های شناسایی شده، رده حشرات با 99/2 درصد بیش ­ترین فراوانی را دارا بود و رده کرم­ های حلقوی کم­ تار 0/8 درصد فراوانی داشت. از میان نمونه­ های شناسایی شده، Culex sp. با فراوانی 213 عدد در مترمربع بیش­ ترین و Lumbricus terrestrisو Tipula sp. با فراوانی 2 عدد در مترمربع کم ­ترین را در میان گونه­ های شناسایی شده دارا بودند. براساس مقادیر شاخص زیستی HFBI، کیفیت آب از نظر میزان آلودگی در ایستگاه­ ها، در 2 طبقه کیفی، متوسط (ایستگاه بالای امام زاده داود)و نسبتاً ضعیف (ایستگاه­ های امام زاده داود، رندان، امامزاده نوربخش و نرسیده به سولقان) قرار داشتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification of macrobenthos in the proximal part of the Kan River, Tehran province

نویسندگان [English]

  • Maryam Sarafian 1
  • Maryam Eidi 1
  • Arya Ashja Ardalan 2
1 Department of Biology, Faculty of Biological Sciences, Varamin-Pishva Branch, Islamic Azad University, Varamin-Pishva, Iran
2 Department of Marine Biology, Faculty of Marine Science and Technology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present study identified macrobenthos in the proximal part of the Kan River in the summer and autumn of 2015. Five stations in the study area are selected including top area of Shrine Davood, Shrine Davood, Rendane, Holy Noorbakhsh and Sooleghan. The geographic location of each site was recorded using GPS system. Sampling was done by quadrat seasonally. The highest prevalence of macrobenthos was in the summer. Maximum frequency in summer was observed in Noorbakhsh station with 142 samples of macrobenthos, but Sooleghan station with 12 samples of macrobenthos has minimum frequency. Among the identified species, class Insecta has the most frequency (99.2%) and class oligochaeta has the less frequency (0.8 %). Also, Culex sp. has the most abundant per square meter (213 sample per square meter) and Lumbricus terrestris and Tipula sp. has the less abundant (2 sample per square meter). According to a bio-indicator values of HFBI, water quality of Kan River is medium in top area of Shrine Davood and relatively poor in other stations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identification
  • Macrobenthos
  • Biological Indicators
  • Kan River

مراجع

  1. آتش ­برگ، ا.؛ احمدی، م. و محمدی ­زاده، ف.، 1388. معرفی ساختار جمعیت و فراوانی ماکروبنتوزهای رودخانه خبر در فصول مختلف سال. اولین همایش ملی شیلات و آبزیان ایران. صفحات 1 تا 13.
  2. احمدی، م.ر.؛ و نفیسی ­بهاآبادی، م.، 1380. شناسایی موجودات شاخص بی­ مهره آب­ های جاری، انتشارات خبیر.
  3. اسحقی­ نیموری، م.؛ پاتیمار، ر.؛ نادری­ جلودار، م. و جعفریان، ح.، 1391. ارزیابی کیفیت آب رودخانه بابلرود (استان مازندران) بر اساس شاخص زیستی هیلسنهوف. اولین همایش ملی الکترونیکی کشاورزی و منابع طبیعی پایدار. تهران. موسسه آموزش عالی مهر اروند. گروه ترویجی دوستداران محیط زیست. صفحات 1 تا 7.
  4. اکبری، پ.، 1386. بررسی پراکنش ماکروبنتوزهای رودخانه زاینده رود و ارتباط آن ­ها با مواد آلی موجود در بستر در استان اصفهان. دومین همایش ملی کشاورزی بوم ­شناختی ایران، گرگان. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. صفحات 1 تا 17.
  5. پذیرا، ع.؛ امامی، س.م.؛ کوه­ گردی، ا.؛ وطن­ دوست، ص. و اکرمی، ر.، 1387. اثر برخی عوامل محیطی بر تنوع زیستی ماکروبنتوزهای رودخانه ­های دالکی و حله بوشهر. مجله علمی شیلات ایران. سال 2، شماره 4، صفحات 65 تا 70.
  6. جرجانی، س.؛ قلیچی، ا.؛ اکرمی، ر. و خیرآبادی، و.، 1387. ارزیابی شاخص زیستی آلودگی و فون کفزیان نهر مادرسو پارک ملی گلستان. مجله شیلات. سال 2، شماره 1، صفحات 41 تا 52.
  7. جعفری، ع.، 1384. گیتاشناسی ایران، رودها و رودخانه ایران، جلد دوم. چاپ سوم، موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. تهران. ایران.
  8. حاتمی، ر.؛ محبوبی­ صوفیانی، ن.؛ ابراهیمی، ع. و همامی، م.، 1390. ارزیابی اثر پساب آبزی­ پروری بر جوامع ماکروبنتوز و کیفیت آب رودخانه زاینده رود با استفاده از شاخص BMWP. مجله محیط شناسی. شماره 59، صفحات 43 تا 54.
  9. حیدری، ن.؛ یزدیان، ح.؛ زهرایی، ز. و جعفرزاده­ حقیقی ­فرد، ن.، 1391. ارزیابی زیستی رودخانه کشکان رود براساس تنوع و ساختار جمعیتی ماکروبنتوزها. اولین همایش ملی حفاظت و برنامه ­ریزی محیط ­زیست. همدان. دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان. شرکت هم ­اندیشان محیط ­زیست فردا. صفحات 1 تا 11.
  10. خاتمی، س.ه.؛ ریاضی، ب. و مدیری­ آثاری، س.ع.، 1386. بررسی کیفیت رودخانه کرج بر اساس تنوع خانواده­ های درشت بی ­مهرگان کفزی. مجله علوم و تکنولوژی محیط­ زیست. دوره 9، شماره 1، صفحات 71 تا 78.
  11. خسروانی، ش.؛ محمدی ­زاده، ف. و یحیوی، م.، 1393. ارزیابی زیستی رودخانه حاجی­ آباد (استان هرمزگان) با استفاده از ساختار جمعیت ماکروبنتوز. مجله بوم ­شناسی آبزیان. جلد 4، شماره 1، صفحات 35 تا 43.
  12. روغنی ­زادگان، ن.؛ محمدی­ روزبهانی، م. و دهقان ­مدیسه، س.، 1391. ارزیابی زیستی رودخانه دز با استفاده از ساختار جوامع ماکروبنتیک و شاخص هیلسنهوف. اولین همایش بین­ المللی بحران­ های زیست محیطی ایران و راه­کارهای بهبود آن. جزیره کیش. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز.
  13. دادگر، ش.؛ چهرزاد، ف. و رزمی، ک.، 1393. بررسی اثرات کیفی استخرهای پرورش قزل­ آلای رنگین ­کمان بر رودخانه شاهرود با استفاده از شاخص ارزیابی سریع زیستی کفزیان Hilsenhoff. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 6، شماره 3، صفحات 143 تا 153.
  14. طوسی، آ.؛ شجیعی، ه. و قلیچی، ا.، 1390. بررسی ساختار جمعیتی ماکروبنتوزهای شش چشمه در شمال شهرستان دامغان. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 4، شماره 1، صفحات 57 تا 68.
  15. صبا، م.ص.؛ نبوی، س.م.ب. و رجب ­زاده ­قطرمی، ا.، 1391. مطالعه ساختار و تنوع ماکروبنتوزهای رودخانه دز در محدوده پناهگاه حیات وحش دز در فصول پاییز و زمستان. فصلنامه اکوبیولوژی تالاب. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. سال 4، شماره 13، صفحات 83 تا 91.
  16. قریب­ خانی، م. و تاتینا، م.، 1387. توان تولید طبیعی رودخانه لوندویل آستارا براساس جوامع کفزیان. مجله شیلات. سال 2، شماره 4، صفحات 1 تا 14.
  17. محمدی ­روزبهانی، م.؛ قنواتی، ز. و راسخ، ع.، 1391. ارزیابی زیستی رودخانه مارون با استفاده از شاخص BMWP و ساختار جمعیتی ماکروبنتوزها. دومین همایش ملی حفاظت و برنامه ­ریزی محیط زیست، همدان، شرکت هم ­اندیشان محیط ­زیست فردا.
  18. مسگران­ کریمی، ج.؛ آذری­ تاکامی، ق.؛ خارا، ح. و عباسپور، ر.، 1390. ارزیابی کیفی آب رودخانه دو هزار تنکابن با استفاده از روش ­های سریع مطالعه موردی. اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار. صفحات 1 تا 9.
  19. ملازاده، ن.، 1393. ارزیابی وضعیت کیفی رودخانه ماربر با استفاده از شاخص­ های زیستی و فون ماکروبنتوز. فصلنامه اکوبیولوژی تالاب. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. سال 6، شماره 19، صفحات 47 تا 56.
  20. ممبینی، ش. و نبوی، س.م.ب.، 1391. مطالعه ساختار اجتماعات ماکروبنتیک به ­عنوان شاخص ­های آلایندگی در رودخانه جراحی (محدوده مقبره سیدعاشور تا ورودی شهر شادگان). مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست. دوره 4، شماره 1، صفحات 117 تا 125.
  21. موسوی ­ندوشن، ر.؛ سامان­ پژوه، م.؛ عمادی، ح. و فاطمی، س.م.، 1390. ساختار جمعیت موجودات ماکروبنتوز در دریاچه نئور اردبیل. مجله علمی شیلات ایران. سال 20، شماره 3، صفحات 129 تا 142.
  22. Covich, A.; Palmer, M. and Crowl, T., 1999. The role of Benthic Invertebrate Species in Freshwater Ecosystems: zoobenthic species influence energy flows and nutrient cycling. Journal of Bioscience Vol. 49, N. 2, pp: 119-127.
  23. Davide, T. and Marco, S., 2010. Collection & identification of macrobenthic invertebrates. NEAR Curriculum in Natural Environmental Science. Vol. 88, pp: 253-261.
  24. Hilsenhoff, W.L. 1988. Rapid field assessment of organic pollution with a family- level biotic index. J of the North American Benthological Society. Vol. 7, No. 1, pp: 65-68.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 12، شماره 2
تیر 1399
صفحه 389-400

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار