طبقه بندی خلیج گرگان با استفاده از شاخص‏ های اکولوژیک

نوع مقاله : بوم شناسی

نویسندگان

1 گروه تنوع زیستی و ایمنی زیستی، پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیط زیست، تهران ، ایران

2 گروه بیولوژی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 گروه تنوع زیستی و ایمنی زیستی، پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار، سازمان حفاظت محیط زیست، تهران، ایران

چکیده

 در این پژوهش وضعیت اکولوژیک بستر خلیج گرگان با استفاده از نتایج شاخص ‏های زیستی و شاخص تنوع طبقه ­بندی شده است. برای این منظور داده­ های مربوط به ماکروبنتوزها و ویژگی­ های رسوب خلیج طی سال 91-1390 از 22 نقطه به ثبت رسید. با توجه به تغییرات عمق خلیج در بخش­ های مختلف، ایستگاه­ ها در چهار گروه عمق کم ­تر از1 متر ، 1-2 متر، 2-3 متر و بیش ­تر از 3 متر دسته ­بندی گردید. محدوده کل مواد آلی، شن، سیلت و رس در خلیج گرگان به ­ترتیب (8/4–6/2)،  (51/7–37/6)، (57/7–47/1 ) و (4/7–1/3) درصد به ثبت رسید. ارتباط مثبت بین کل مواد آلی با بافت ریز دانه بستر گویای تجمع مواد آلی در اعماق بیش ­تر خلیج می­ باشد. آزمون­ های چند متغیره، اعماق کم ­تر خلیج را از اعماق بیش ­تر آن به لحاظ شرایط و پارامترهای محیطی به ­طور جداگانه دسته ­بندی کردند. دامنه تغییرات شاخص شانون، BO2A وM-AMBI  در خلیج گرگان به ­ترتیب (1/69-0/96)، (0/06-0/02) و (0/8-0/6) محاسبه گردید. به ­طورکلی با توجه به میانگین کل شاخص­ های محاسبه شده، شانون وضعیت اکولوژیک کل خلیج را ضعیف و شاخص ­های BO2A و M-AMBI وضعیت خلیج گرگان را خوب ارزیابی کردند. از طرفی ارزیابی شاخص ­های مورد نظر، وضعیت اعماق کم­ تر خلیج به ­ویژه در بخش غربی را بهتر از اعماق بیش ­تر (بخش شرقی) نشان داده­ ا­­ند که می ­تواند به ­دلیل شرایط هیدوردینامیکی منطقه و شرایط نامساعدتر برای گونه‏ های مختلف بنتیک به ­واسطه مجاورت با رودخانه قره ­سو و سایر ورودی ‏های اطراف خلیج باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Title: Classification of Gorgan Bay by using Ecological Indices

نویسندگان [English]

  • Seyed Ghasem Ghorbanzadeh Zafarani 1
  • Ali Mashinchian Moradi 2
  • Ali reza Sari 3
  • Seyed Keramat Hashemi ana 4
  • Seyed Mohammad Reza Fatemi 2
1 Department of Biodiversity and Biosafety, research center for environment and sustainable Development, (RCESD), Environmental Protection Agency, Tehran, Iran
2 Department of Marine Biology, Faculty of Marine Science and Technology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Department of Biology, Faculty of Science, University of Tehran, Tehran, Iran
4 Department of Biodiversity and Biosafety, research center for environment and sustainable Development, (RCESD), Environmental Protection Agency, Tehran, Iran
چکیده [English]

In this study, the ecological status of Gorgan Bay is classified by using the results of biological indicators and diversity index. For this aim, data on macrobenthose and  the sedimentation characteristics were recorded at 22 sampling points during 2011 to 2012. According to the changes in the depth of the bay in different parts, the stations were classified into four groups of depth less than 1 meter, 1-2 meters, 2-3 meters and more than 3 meters. The total Range of organic matter, gravel, silt and clay in the Bay was recorded in (1.3-4.7), (47.1-57.7), (37.6-51.7) and (6.2-8.4) percent. The positive relationship between the total organic matter and the texture of bed indicates the accumulation of organic matter in the depths of the bay. By using multivariate tests the classified and distinct high depth from low depth of the bay, based on environmental conditions and parameters. The amplitudes change of Shannon index, BO2A and M-AMBI in the Bay were, calculated in range of (0.1-96.69), (0.02- 0.06) and (0.6- 0.8). Overall, according to the average of the calculated indices, Shannon weakened the whole ecological status of the bay and BO2A and M-AMBI indices the desired results were obtained. On the other hand, evaluation of the indicators showed that the condition of the shallow western part is better than the deep eastern part. This is can because of the region's hydrodynamic conditions and the adverse conditions for different benthic species due to the proximity to the River and other entrance around the bay.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Classification
  • Ecological Indices
  • macrobenthose
  • Gorgan Bay

مراجع

  1. باقری، ح.؛ بسطامی، ک.؛ شارمد، ت. و باقری، ز.، 1391. ارزیابی پراکنش آلودگی فلزات سنگین در خلیج گرگان. اقیانوس شناسی. سال 3، شماره 11، صفحات 65 تا 72.
  2. شکری­ ساروی، م.؛  احمدی، م.ر.؛ رحمانی، ح. و کامرانی، ا.، 1394. ارزیابی کیفیت آب براساس شاخص ‌های زیستی هیلسنهوف، تنوع شانن-وینر و شاخص‌ های محیطی در رودخانه تجن. فصلنامه علوم و فنون شیلات. دوره 3، شماره 4، صفحات 43 تا 55.
  3. قربان‏زاده ­زعفرانی، س.ق.؛ فاطمی، س.م.ر.؛ مرادی، ع.؛ موسوی، ر. و ساری، ع.ر.، 1393. پهنه­ بندی رسوبات بستر نرم در خلیج گرگان (دریای خزر) با استفاده از ماکروبنتوز به ­عنوان شاخص سلامت اکولوژیک. رساله دکتری بوم ­شناسی دریا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.
  4. موسوی، س.م.، 1386. پراکنش و نوسانات فصلی ماکروبنتوزهای خلیج گرگان. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد بیولوژی دریا. دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور. دانشگاه تربیت مدرس.
  5. Albayrak, S.; Balkis, N.; Balkis, H.; Zenetos, A.; Kurun, A.; Karhan, S.U.; Caglar, S. and Balci, M., 2010. Golden Horn Estuary: Description of the ecosystem and an attempt to assess its ecological quality status using various classification metrics. Mediterranean Marine Science. Vol. 11, No. 2, pp: 295-314.
  6. Bastami, K.D.; Taheri, M.; Bagheri, H.; Foshtomi, M.Y.; Ganji, S. and Haghparast, S., 2014. Response of sediment dwelling annelida community in relation to geochemical parameters in the Gorgan Bay, Caspian Sea. International Journal of Environmental Science and Technology. Vol. 11, No. 7, pp: 2025-2036.
  7. Blanchet, H.; Lavesque, N.; Ruellet, T.; Dauvin, J.C.; Sauriau, P.G.; Desro, N.; Desclaux, C.; Leconte, M.; Bachelet, G.; Janson, A.L.; Bessineton, C.; Duhamel, S.; Jourde, J.; Mayot, S.; Simon, S. and de Montaudouin, X., 2008. Use of biotic indices in semienclosed coastal ecosystems and transitional water habitats. Implications for the implementation of the European Water Framework Directive. Ecological Indicators. Vol. 8, No. 4, pp: 360-372.
  8. Borja, A.; Bald, J.; Franco, J.; Larreta, J.; Muxika, I.; Revilla, M.; Rodriguez, J.G.; Solaun, O.; Uriarte, A. and Valencia, V., 2009. Using multiple ecosystem components in assessing ecological status in Spanish (Basque country) Atlantic marine waters. Marine Pollution Bulletin. Vol. 59, pp: 54-64.
  9. Dauvin, J.C. and Ruellet, T., 2009. The estuarine quality paradox: Is it possible to define an ecological quality status for specific modified and naturally stressed estuarine ecosystems? Marine Pollution Bulletin. Vol. 59, pp: 38-47.
  10. Ghorbanzadeh Zaferani, S.G.; Machinchian Moradi, A.; Mousavi Nadushan, R.; Sari, A.R. and Fatemi, S.M.R., 2017. Spatial and temporal patterns of benthic macrofauna in Gorgan Bay, south Caspian Sea, Iran. Iranian Journal of Fisheries Sciences. Vol. 16, No. 1, pp: 252-274.
  11. Giovanardi, F. and Tromellini, E., 1992. Statistical assessment of trophic conditions, Application of OECD.
  12. Grall, J. and Glemarec, M., 1997. Using biotic indices to estimate macrobethic community perturbations in the Bay of Brest. Estuarine, Coastal and Shelf Science. Vol. 44, pp: 43-53.
  13. http://www.azti.es
  14. Ignatiadas, L.; Karydis, M. and Vounatosou, P., 1992. A Possible Method for Evaluating Oligotrophy. Marine Pollution Bulltein. Vol. 24, No. 5, pp: 238-243.
  15. Jorgensen, S.E.; Costanza, R. and Xu, F., 2005. Handbook of ecological indicators for assessment of ecosystem health. CRC Press. 439 p.
  16. Kenny, M.A.; Sutton-Grier, A.E.; Smith, R.F. and Gresens, S.E., 2009. Benthic macroinvertebrates as indicators of water quality: The e intersection of science and policy. Journal of Terrestrial Arthropod. Vol. 2, pp: 99-128.
  17. Lenat, D., 1993. A biotic index for southeastern United Sataes, Derivation and list of tolerance values with criteria for assessing water quality ratings. Journal of the North American Benthological Society. Vol. 12, No. 179-290.
  18. Mora, S.D. and Sheikholeslami, M.R., 2002. ASTP: Contaminant Screening Program: Final report: Interpretation of Caspian Sea sediment data. Caspian Environment Program (CEP). 27 p.
  19. Roberts, R.D.; Gregory, M.R. and Foster, B.A., 1998. Developing an efficient macrofauna monitoring index from an impact study a dredge spoil example. Marine Pollution Bulletin. Vol. 36, pp: 231-235.
  20. Shannon, C.E. and Weaver, W., 1949. The Mathematical Theory of Communication. Urbana, University of Illinois Press. 117 p.
  21. Sharbaty, S., 2011. Two dimensional simulation of flow pattern in Gorgan Bay by using Mike21 software.  Journal of Water and Soil Conservation, Vol. 18, No. 4. http://jwfst.gau.ac.ir.
  22. Sharma, K.K. and Chowdhary, S., 2011. Macro invertebrates assemblages as biological indicators of pollution in a Central Himalayan River, Tawi (J&K). International Journal of Biodiversity and Conservation. Vol. 3, No. 5, pp: 167-174.
  23. Simboura, N. and Reizopoulou, S., 2008. An inter calibration of classification metrics of benthic macroinvertebrates in coastal and transitional ecosystems of the Eastern Mediterranean ecoregion (Greece). Marine Pollution Bulletin. Vol. 56, pp 116-126.
  24. Teabi, S.; Etemad-shahidi, A. and Fardi, G., 2005. Examination of three eutrophication indices to haracterize water quality in the north east of the Persian golf. Coastal Reaserch. Vol. 42, pp: 405-411.
  25. Vollenweider, R.A.; Rinaldi, A. and Montanari, G., 1998. Eutrophication, structure and dynamics of a marine coastal system: results of ten years monitoring along the Emilia Romagna coast (Northwest Adriatic Sea), in Marine Coastal Eutrophication (ed. Vollenweider, R.A.; Marchetti, R. and Viviani, R.,). J. Science of the Total Environment, Elsevier, Amsterdam. Vol. 1992, pp: 63-106.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 12، شماره 2
تیر 1399
صفحه 401-410

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار