ارزیابی و تدوین برنامه مدیریت راهبردی کاهش تعارضات خرس قهوه ای (Ursus arctos) در استان قزوین

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

چکیده

در سال ­های اخیر، تداخل نیاز­های طبیعی حیات وحش مانند تامین آب،‏ غذا،‏ پناه و مکان تولیدمثل و نیازهای انسان در اراضی طبیعی،‏ منجر به بروز تعارضاتی جدی میان انسان و حیات وحش شده است.افزایش حوادث ناشی از خسارات وارد شده به انسان، دام و باغات توسط خرس در استان قزوین یکی از نمونه­ های بارز این تعارض به ­شمار می ­آید. برای رفع این تعارضات تدوین و اجرای برخی استراتژی­ های سازگار با شرایط اقتصادی- اجتماعی مناطق می تواند راه حل موثری برای کاهش تعارضات در این مناطق تلقی شود. در این پژوهش نقاط قوت و ضعف موجود در استان و نیز فرصت­ ها و تهدیداتی ­که گونه با آن­ ها مواجه است و یا در آینده با آن ­ها مواجه خواهد شد،‏ شناسایی و برای تدوین یک استراتژی مدیریتی کارآمد به­ کار گرفته شد. سپس از طریق دسته ­بندی،‏ وزن ­دهی و تجزیه و تحلیل عوامل ضعف و قوت و نیز فرصت و تهدید موجود،‏ با استفاده ازماتریس SWOT،‏ استراتژی­ های مناسب تدوین شد. در نهایت با استفاده از ماتریس برنامه ­ریزی استراتژیک کمی (QSPM) و با توجه به نتایج به ­دست آمده،‏ سه راهبرد اجرای کامل برنامه عمل حفاظت از خرس قهوه ­ای با جذب اعتبارات لازم توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان، آموزش جوامع محلی و ترویج روش ­های موثر در حفاظت از کندوها و باغات در برابر حملات خرس، افزایش تعداد محیط ­بانان و تجهیز پاسگاه­ ها به ­منظور حفاظت بهتر از زیستگاه ­های خرس و حضور مستمر محیط ­بانان در نواحی داغ به­ عنوان مهم ­ترین استراتژی ها در جهت تهیه برنامه مدیریت راهبردی کاهش تعارضات خرس قهوه ­ای در استان قزوین هستند.‏ 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation and compilation a strategic management plan for reducing Brown Bear conflicts (Ursus arctos) in Qazvin province

نویسندگان [English]

  • Siavash Rezazadeh
  • Mir mehrdad Mirsanjari
Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Environment, Malayer University, Malayer, Iran
چکیده [English]

In recent years, the interference of wildlife natural needs such as water, food, shelter and the place of reproduction supply and human needs in natural lands have lead to the serious conflicts between humans and wildlife. One of the most obvious examples of this conflict is the increase in incidents caused by losses incurred by bears to humans, livestock and gardens in Qazvin province. Drafting and implementing a consistent strategic management plan in agreement with areas socio-economic conditions, can be considered an effective solution to reduce conflicts in these areas. In this study, we looked for the strengths and weaknesses as well as opportunities and threats to which environmental management of this province is facing and/or will be faced in future. Then we categorized, weighted and analyzed them, using SWOT analysis. Finally, we applied a quantitative strategic planning matrix (QSPM) to prepare an appropriate strategic management plan to remove or reduce the conflicts. The results showed three principal strategies are as the most important strategies for providing a strategic management plan for reducing Brown Bear conflicts including; (i) Complete implementation of the action plan of brown bears protection with attracting the necessary credits by the Department of Environmental Protection of the Qazvin province, (ii) Education of local communities and promote of effective methods for protecting beehives and gardens from bears' attacks, and (iii) Increasing the number of rangers and equipping the Rangers station in order to better protect of the bears' habitats and Permanent presence of Rangers in hot spot areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conflict
  • Strategic Management Plan
  • Brown bear
  • Qazvin province
  • SWOT
  • QSPM

مراجع

  1. احمدی، م.؛ کابلی، م.؛ ایمانی­ هرسینی، ج.؛ خسروی­ شریف آبادی، ر. و الماسی، م.، 1391. تدوین برنامه مدیریت استراتژیک جمعیت­ های گرگ در استان همدان با رویکرد کاهش تعارضات انسان و گرگ در همدان. نشریه محیط زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران. دوره 65، شماره 3، صفحات 271 تا 281.
  2. اداره کل محیط زیست استان قزوین.1397 . گزارشات داخلی بررسی خسارت­ های حیات­ وحش (منتشر نشده).
  3.  اداره کل محیط زیست استان قزوین.1398 . گزارش اجرای برنامه عمل خرس قهوه ­ای در استان قزوین در سال 1397 (منتشر نشده).
  4. بهداروند، ن.؛ کابلی، م.؛ جباریان امیری، ب.؛ ابراهیم پور ،ر.؛ اسدی­ آق بلاغی، ر.م. و ایمانی­ هرسینی، ج.، 1393 . شناسایی مناطق پرخطر و عوامل محیطی مؤثر بر حملات گرگ به دام در استان همدان با به­ کارگیری روش مدل­ سازی MAXENT. نشریۀ محیط زیست طبیعی دانشگاه تهران. دوره 67، شماره 3، صفحات 245 تا 252.
  5. زمانی، ن. و تراهی، ر.، 1396. تاثیر آموزش محیط زیست بر کاهش تعارض انسان و حیات وحش (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده خائیز). فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 9، شماره 4، صفحات 29 تا 40.
  6. عبداللهی، ش.؛ محمدی، ح. و نصرتی، س. م.، 1391. بررسی وضعیت خسارات وارده از ناحیه حیات وحش در ایران. فصلنامه علمی محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست. شماره 52، صفحات 1 تا 7.
  7. فرهادی­ نیا، م.ص؛ محمدی­ مقانکی،ا.و اکرامی، ب.، 1398. راهنمای مدیریت تعارض انسان و گوشت­ خواران بزرگ در ایران. انتشارات فانوس اندیشه، قم. 324 صفحه.
  8. Amaja, L.G.; Hunde Feyssa, D. and Mekonnen Gutema, T., 2016. Assessment of types of damage and causes of human-wildlife conflict in Gera district, south western Ethiopia. Vol. 8, No. 5, pp: 49-54.
  9. Damerell, P.; Howe, C. and Milner-Gulland, E.J., 2013. Child-orientated environmental education influences adult knowledge and household behaviour. Environmental Research Letters. Vol. 8, No. 1, pp:105-106.
  10. Rakshya, T., 2016. Living with wildlife: Conflict or co-existence Acta Ecologica Sinica. Vol. 36, No. 6, pp: 509-514.
  11. Breitenmoser, U.; Angst, C.; Landry, J.M.; Breitenmoser-Wursten, C.; Linnell, J.D.C. and Weber, J.M., 2005.Non-lethal techniques for reducing depredation. Cambridge, UK, Cambridge University Press.
  12. Chardonnet, P.; Soto, B.; Fritz, H.; Crosmary, W.; Drouet-Hoguet, N.; Mesochina, P.; Pellerin, M.; Mallon, D.; Bakker, L.; Boulet, H. and Lamarque, F., 2010. Managing the conflicts between people and lion: review and insights from the literature and field experience. Working Paper, FAO. 69 p.
  13. Conover, M.R., 2008. Why are so many people attacked by predators? Human-Wildlife Conflicts. Vol. 2, pp: 139-140.
  14. Cotton, W., 2008. Resolving conflicts between humans and the threatened Louisiana black bear. Human-Wildlife Conflicts. Vol. 2, pp: 151-152.
  15. David, F.R., 2007. Strategic Management Concepts and Cases, (11th ed.), Prentice Hall, New York.
  16. Diamantopoulou, P. and Voudouris, K., 2008. Optimization of water resources management using SWOT analysis: the case of Zakynthos Island, Ionian Sea, Greece. Environmental Geology. Vol. 54, pp: 197-211.
  17. Distefano, E., 2005. World Conservation Union on Human-wildlife conflict, Human-Wildlife Conflict world wide: collection of case studies, analysis of management strategies and good practices. FAO, Rome.
  18. Halfpenny, J.C.; Sanders, M.R. and McGrath, K.A., 1991. Human-lion interactions in Boulder County, Colorado: past, present, and future. Proceedings of the Mountain Lion-human Interaction Workshop and Symposium, April 24-26. Denver, Colorado, USA.
  19. Houben, G.; Lenie, K. and Vanhoof, K., 1999. A knowledge-based SWOT-analysis system as an instrument for strategic planning in small and medium sized interprises. Decision Support Systems 26 p.
  20. IUCN. 2004. Preventing and Mitigating Human-Wildlife Conflicts: World Parks Congress Recommendation. Human Dimensions of Wildlife. Vol. 9, No. 4, pp: 259-260.
  21. Jamtsho, Y. and Wangchuk, S., 2016. Assessing patterns of human–Asiatic black bear interaction in and around Wangchuck Centennial National Park, Bhutan. Global Ecology and Conservation. Vol. 8, pp: 183-189.
  22. Madden, F., 2004. Creating coexistence between humans and wildlife: global perspectives on local efforts to address human–wildlife confl ict. Human Dimensions of Wildlife. Vol. 9, pp: 247-257.
  23. Madison, J.S., 2008. Yosemite national park: the continuous evolution of human-black bear conflict management. Human-Wildlife Conflicts. Vol. 2, pp: 153-167.
  24. Nahman, A. and Godfrey, L., 2010. Economic instruments for solid waste management in South Africa: opportunities and constraints’, Resources, Conservation and Recycling, Vol. 54, pp: 521-531.
  25. Nikolaou, I.E. and Evangelinos, K.I., 2010. A SWOT analysis of environmental management practices in Greek Mining and Mineral Industry. Resources Policy. Vol. 35, pp: 226-234.
  26. Ogada, M.O.; Woodroffe, R.; Oguge, N. and Frank, L., 2003. Limiting Depredation by African Carnivores: The Role of Livestock Husbandry. Conservation Biology. Vol. 17, pp: 1521-1530.
  27. Oulare, A., 2008. Status, Trends and Threats for Lion Populations in the Republic of Guinea. Proceedings of international seminar on conservation of large carnivores in west and central Africa, CML/CEDC, November 2006. Maroua, Cameroon.
  28. Radder, L. and Louw, L., 1998. The SPACE Matrix: A Tool for calibrating competition. Long Range Planning. Vol. 31, pp: 549-559.
  29. Rezazadeh, S.; Jahani, A.; Makhdoum, M. and Meigooni, H.G., 2017. Evaluation of the Strategic Factors of the Management of Protected Areas Using SWOT Analysis-Case Study: Bashgol Protected Area-Qazvin Province.Open Journal of Ecology. Vol. 7, No. 1, pp: 55-68.
  30. Wolfe, M.L., 2008. Avoiding the blame game in managing problem black bears. Human-Wildlife Conflicts. Vol. 1, pp: 12-14.
  31. Ziegltrum, G., 2008. Impacts of the black bear supplemental feeding program on ecology in western Washington. Human-Wildlife Conflicts. Vol. 2, pp: 153-159.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 12، شماره 3
مهر 1399
صفحه 1-10

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار