1
گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، صندوق پستی:669
2
گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، صندوق پستی: 669
چکیده
بررسی های هیستوپاتولوژیک کبد در گونه های مختلف ماهی به عنوان نشانگر در برنامه های نظارت دریایی جهت بررسی اثر بیولوژیکی آلاینده ها ثابت شده است. در این پژوهش کبد ماهی کفشک گرد Euryglossaorientalis به عنوان نشانگر زیستی انتخاب گردید و در مجموع 80 ماهی در زمستان 90 و تابستان 91 از ایستگاه های نمونه برداری شامل خور موسی، دیلم، بوشهر، بندرگاه، دیر، بندرکنگ و بندرعباس در آب های ساحلی شمال خلیج فارس مورد مطالعه بافت شناسی کبد قرار گرفتند. گروه بندی آسیب های کبدی براساس گروه بندی ماهیان پهن انجام شد. شیوع بالایی از ضایعات کبدی آسیب های توکسیکوپاتی اولیه غیرنئوپلازی ثبت شد. در مقابل، ضایعات پیش نئوپلاستیک تنها در موارد کمی مشاهده شد و تغییرات نئوپلاستیک مشاهده نگردید. بررسی ها نشان داد که شاخص آسیب بافتی در کبد کفشک ماهی گرد در ایستگاه های اسکله نفتی مجیدیه، بوشهر و بندرعباس به طور معنی داری از سایر ایستگاه ها بیش تر است (0/05>p). نتایج نشان داد که تغییرات مشاهده شده ممکن است اثرات عوامل استرس زا زیست محیطی از جمله آلاینده ها باشد. با توجه به نتایج حاصل از بررسی هیستوپاتولوژی کبد کفشک گرد، این ماهی نشانگر مناسبی جهت ارزیابی سلامت محیط زیست خلیج فارس می باشد.
)