بررسی خصوصیات مورفولوژیکی و مورفومتریک رت قهوه ای Rattus norvegicus در شهرهای تهران و مشهد

نوع مقاله : ریخت شناسی

نویسندگان

گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی خصوصیات مورفولوژیک و مورفومتریک رت قهوه ­­ای در دو شهر تهران و مشهد بود. برای بررسی این خصوصیات، 75 نمونه رت قهوه ای از شهرهای تهران و مشهد با استفاده از تله­ گذاری، زنده­ گیری شده و براساس مطالعات ریخت­ شناسی و ریخت­ سنجی باهم مقایسه شده و صفات شاخص هریک مشخص شد. نتایج این تحقیق نشان داد که، رنگ پشتی و شکمی رت­ های مشهد روشن­تر از رت­ های تهران است. هم­  چنین، نسبت  طول بدن  به طول گوش نرها در جمعیت رت­ های مشهد بیش ­تر بود. این درحالی است که نسبت طول بدن به طول گوش ماده ­ها در جمعیت رت ­های تهران بیش ­تر بود. تحلیل­ های آنالیز واریاس تک متغیره نشان داد که از بین 49 صفت مورفومتریک جمجمه ­ای اندازه­ گیری شده، عرض قسمت جلوی فک بالا، طول جمجمه از قسمت انتهایی، عرض دندان پیش آسیا اول بالا، طول دندان پیش آسیا دوم پایین، دارای قدرت تمایز خوبی برای دو جمعیت تهران و مشهد بود و دیگر صفات قدرت تمایز ضعیفی داشتند. هم­ چنین، بیش ­ترین قدرت تمایز مربوط به طول دندان پیش آسیا دوم پایین بود. در مورد پنج صفت مورفومتریک ظاهری نیز هیچ تمایزی بین دو جمعیت مشاهده نشد. هم ­چنین بین افراد نر و ماده دو ریختی جنسی وجود داشت.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اشرف ­زاده، م.؛ درویش، ج. و کرمی، م.، 1386. بررسی ریخت شناسی و ریخت­ سنجی زیر خانواده جربیلینه (Gerbilinae Gray 1825) در زیست­ سپهر گنو (استان هرمزگان). مجله زیست­ شناسی ایران. دوره 20، شماره 1، صفحات 110 تا 120.
  2. اشرف­ زاده، م. و شاهی، ط.، 1396. بررسی برخی ویژگی­ های بوم شناختی و ریخت ­سنجی جرد ایرانی (Meriones persicus) در استان هرمزگان. چهارمین کنفرانس بین ­المللی برنامه ­ریزی و مدیریت محیط­ زیست، تهران.
  3. اعتماد، ا.، 1357. پستانداران ایران و کلید شناسایی آن­ ها. انتشارات انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و محیط انسانی.
  4. خلیل ­آریا، ع. و پولاک، ا.، 1393. مورفولوژی و کاریولوژی موش مغان (Microtus socialis) در استان آذربایجان ­شرقی. مجله زیست شناسی ایران. دوره 27، شماره 3، صفحات 348 تا 359.
  5. درویش، ج.؛ سیاه ­سروی، ر.؛ میرشمس، ا.؛ کیوانفر، ن.؛ هاشمی، ن. و شکیب، ف.، 1385. تنوع جوندگان شمال ­شرق ایران. مجله بیوسیستماتیک جانوران ایران. دوره 15، صفحات57 تا 67.
  6. دهقانی، ر.؛ سیدی، ح.؛ دهقان، س. و شریفی، ه.، 1392. مروری بر پراکندگی جغرافیایی موش­ ها و بیماری­ های منتقله به ­وسیله آن­ ها در ایران. ماهنامه فیض. جلد 17، شماره 2، صفحات 203 تا 219.
  7. رجبی ­مهام، ح.؛ کشتکار، س.؛ حسن­ زاده ­کیایی، ب. و میرزایی، م.، 1394. تنوع ژنتیکی جمعیت نزد گونه ­های جنس Rattus در شهر تهران. مجله زیست­ شناسی ایران. دوره 28، شماره 2، صفحات 223 تا 236.
  8. سیدموسوی، ف.؛ درویش، ج. و علی ­آبادیان، م. 1379. شناسایی رت ترکستانی کوهپایه ­های اطراف مشهد براساس مطالعات کروموزومی، مورفولوژیکی و مورفومتری. مجله آفات و بیماری ­های گیاهی. دوره 68، شماره 2-1، صفحات 10 تا 28.
  9. کیوانفر، ن.؛ سروری، ر. و درویش، ج.، 1390. بررسی جنس (Muridae, Rodentia) Rattus ایران براساس مطاللعات کروموزومی، ریخت ­سنجی و ریخت­ شناسی. مجله زیست­ شناسی ایران. دوره 24، شماره 5، صفحات 717 تا 727.
  10. مروتی، م.؛ نظری، ف. و مالیکوف، و.، 1384. تشخیص جوندگان مضر کشاورزی. انتشارات موسسه تحقیقات گیاه­ پزشکی کشور. تهران. صفحه 136.
  11. Abiadh, A.; Capanna, E.; Chetoui, M.; Colaneo, P. and Lamine-cheniti, T., 2010. Morphometric analysis of six Gerbillus species (Rodentia, Gerbilinae) from Tunisia. J Comptes Rendus Biologies. Vol. 333, No.9, pp: 680-687.
  12. Alhajeri, H., 2018. Cranial variation in geographically widespread dwarf gerbil Gerbillus nanus populations: Isolation by distance versus adaptation to local environments. Zool Syst Evol Res. Vol. 57, pp: 191-203.
  13. Alhajeri, H. 2018. Craniomandibular Variation in the Taxonomically Problematic Gerbil Genus Gerbillus: Assessing the Influence of Climate, Geography, Phylogeny, and Size. J of Mammalian Evolution. Vol. 25, pp: 261-267. 
  14. Ashrafzadeh, M.R.; Madjedzadeh, S.M.; Azarpira, M. and Shahi, T., 2019. Ntraspecific variation within Meriones persicus populations in the south central of Iran. Journal of Wildlife and Biodiversity. Vol. 3, No. 1, pp: 40-51. 
  15. Bouarakia, O.; Denys, Ch.; Nicola, V.; Benazzou, T. and Benhoussa, A., 2019. Biogeographic history of Gerbillus campestris in Moroccoas revealed by morphometric and genetic data. Bonn zoological bul. Vol. 68, No. 1, pp: 97-124.  
  16. Guerrero, J.A.; Vallejo, R.M. and Cózatl, F., 2017. Patterns of Differentiation and Disparity in Cranial Morphology in Rodent, Species of the genus Megadontomys. Zoological Studies. Vol. 56, No. 14, pp: 1-15. 
  17. Odige, E.A.; Aighewi, I.T.; Asemota, O.; Asemota, O.D.; Ekeolu, O.K.; Fagboya, T.N.F.; Ighedosa, S.U.E.A.; Olugasa, B.O.; Usifoh, S.F. and Uwagie, E.A., 2017. Comparative non-metric and morphometric analyses of rats at residential halls of the university of Benin campus, Nigeria. Journal of Infection and Public Health. Vol. 11, pp: 412-417.  
  18. Wilson, E. and Reeder, D., 2005. Mammals of the World: A Taxonomic and Geographic Reffrences.Second Edition. Simithsonian Institution Press. Washingtonn and London.
  19. Younes, M.I.; Khalifa, M.A. and Ghazy, A., 2016. Morphometric Analysis of Gerbillus andersoni and G. amoenus from Egypt. Al-Azhar Journal of Science. Vol. 27, No. 1, pp: 9-16.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 12، شماره 4
زمستان 1399
صفحه 171-178

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار