غلظت آهن، سرب، روی، مس، منگنز در پر گنجشک خانگی (Passer domesticus): شیوه نمونه بردای غیرمخرب

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

چکیده

استفاده از پرندگان، به ­ویژه گونه ­های مقیم به ­عنوان پایشگر آلودگی فلزات سنگین ابزاری سودمند است زیرا زیست ­شناسی پرندگان به ­خوبی شناخته شده است، به ­علاوه برخی از آن‌ ها از سطوح غذایی بالاتری در اکوسیستم ­ها تغذیه می ­کنند. بنابراین می ‌توانند اطلاعاتی در مورد وسعت آلودگی در تمام شبکه غذایی فراهم آورند. این مطالعه در سال 1397 به­ منظور بررسی توزیع و غلظت فلزات سنگین (سرب، آهن، روی، مس، منگنز) در بافت پر گونه گنجشک خانگی در شهر دزفول انجام شد. تعداد 60 قطعه گنجشک خانگی از منطقه شهری و 10 قطعه از منطقه روستایی شهر دزفول به ­طور تصادفی در فصل بهار به ­کمک بومیان محلی جمع­ آوری شدند. ویژگی ‌های زیست­ سنجی از قبیل طول بدن، طول بال، وزن و جنسیت نیز مورد بررسی قرار گرفت. از روش هضم اسیدی جهت آماده ­سازی نمونه ­های پر استفاده شد. نتایج به ­دست آمده با استفاده از نرم ­افزار SPSS مورد آنالیز قرار گرفت. انباشت فلزات سنگین در مناطق شهری و روستایی در بافت پر به ­ترتیب به ­صورت Fe > Zn > Mn >Pb > Cu به ­دست آمد. براساس نتایج به ­دست آمده میانگین فلزات آهن، مس، روی و منگنز در مناطق شهری به ­ترتیب 1061/74، 1/95، 123/74 و 32/41 میلی‌ گرم بر کیلوگرم و 2/69 میکروگرم بر کیلوگرم برای سرب به ­دست آمدند. هم ­چنین نتایج میانگین غلظت فلزات سنگین آهن، مس، روی و منگنز در بافت پر گنجشک خانگی مناطق روستایی نیز به­ ترتیب 900/60، 1/62، 100/04، 23/80 میلی‌ گرم بر کیلوگرم و 2/75 میکروگرم بر کیلوگرم برای سرب به­ دست آمد. هم­ چنینن مقایسه میانگین فلزات سنگین حاکی از وجود اختلاف معنی ‎داری در سطح 0/05 فلز روی و منگنز بین مناطق روستایی و شهری در بافت پر بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iron, Lead, Zinc, Copper, and Magnesium levels in the Feather of House Sparrow (Passer domesticus): Noninvasive Sampling Method

نویسندگان [English]

  • Zahra Bahonar
  • Eisa solgi
Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Environment, Malayer University, Malayer, Iran
چکیده [English]

Investigating the birds as an indicator of heavy metal pollution is very useful because the biology of birds is well-known, also birds feed on the higher trophic in the ecosystems, so they can provide information about the extent of pollution in the entire food web. This research was done in 2018 to investigate the distribution of heavy metals (lead, iron, zinc, copper, manganese) in different tissues (kidney, liver, muscle, and feather) of Passer domesticus in Dezful city. A total of 60 domestic sparrows from the urban area and 10 from a rural area (Abolhassan village of Dezful city) were randomly collected in the spring with the help of local natives. Biometric characteristics such as body length, wing length, weight and gender were also studied. Acid digestion method was used to prepare the samples. The results were analyzed using SPSS software. The order of accumulation of heavy metals in the feather of Passer domesticus in rural and urban areas was: Fe> Zn> Mn> Pb> Cu. Based on the results, the average Fe, Cu, Zn and Mn in urban areas were 106.67, 1.95, 12.43, 32.41 mg/kg and 2.69 mg/kg for Pb respectively. Also, the average concentrations of heavy metals of Fe, Cu, Zn and Mn in the gentian organs of rural areas were 95.96, 1.26, 100.44, 23.88 mg/kg and 2.75 mg/kg for Pb respectively. Comparison between mean values of zinc and manganese in rural and urban areas were significantly at the level of 0.05.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy metals
  • Dezful
  • Passer domesticus
  • Bioaccumulation

مراجع

  1. اکاتی، ن.؛ اسماعیلی ­ساری، ع. و عین ­الهی ­پیر، ف.، 1395. بررسی میزان فلزات سنگین سرب و کادمیوم در برخی پرندگان خوزستان، مجله پایداری، توسعه و محیط زیست. دوره 3، شماره 1، صفحات25 تا 33.
  2. حسین­ پورمحمدآبادی، ز.؛ ملکیان، م. و میرغفاری، ن.، 1393. بررسی تجمع زیستی جیوه در پرندگان آبزی و غیرآبزی در استان اصفهان. فصلنامه محیط زیست جانوری. دوره 6، شماره 4، صفحات 103 تا 111.
  3. رجایی، ق.؛ حسن­ پور، م. و مهدی ­نژاد، م.ه.، 1391. بررسی غلظت روی، سرب، کروم و کادمیوم در آب و رسوب خلیج گرگان و مصب رودخانه گرگان رود. مجله تحقیقات نظام سلامت. دوره 5، صفحات 748 تا 756.
  4. شیبانی ­فر، ف. و میرسنجری، م.، 1391. اهمیت بررسی پرندگان در پایش زیستی آلودگی با فلزات سنگین. ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست، تهران.
  5. صادقی، م.؛ قاسمپوری، س.م. و بهرامی ­فر، ن.، 1395. پایش زیستی غلظت فلز جیوه در جایگاه‌ های 16 گانه رویش پر مرغابی‌ سانان وحشی ایران و بررسی سلامت غذایی آن­ ها به کمک سطح و استراتژی تغذیه. فصلنامه محیط زیست جانوری. دوره 8، شماره 2 صفحات 65 تا 72.
  6. کریمی، آ.؛ اسماعیلی ­ساری، ع. و یزدان ­داد، ح.، 1385.  بررسی تجمع فلزات سنگین کادمیوم، کروم، مس، روی و آهن در برخی اندام ­های با کلان بزرگ. محیط ­شناسی. دوره 33، شماره 43، صفحات 83 تا 92.
  7. مرادی، پ.؛ حافظی، س. و ابراهیمیان، م.، 1392. آلودگی دریایی به ­وسیله فلزات سنگین. سومین کنفرانس بین ­المللی برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشگاه تهران.
  8. مرکز آمار ایران. 1390. سالنامه آماری استان خوزستان. دفتر آمار و اطلاعات استانداری خوزستان.
  9. هاشمی، ا.؛ صفاهیه، ع. و نصوری، ع.، 1394. ارزیابی فلزات سنگین در پر و تخم پرنده ماده کاکایی صورتی در خورموسی. اقیانوس­ شناسی. سال 7، شماره 28، صفحات 91 تا 98.
  10. Al-Mansour, M.I., 2004. Using feathers as a biological indicator of lead environmental pollution. Pakistan Journal of Biological Sciences. Vol. 7, No. 11, pp: 18841887.
  11. Baker, N.J.; Dahms, S.; Gerber, R.; Maina, J. and Greenfield, R., 2017. Metal accumulation in House Sparrow (Passer domesticus) from Thohoyandou, Limpopo province, South Africa. African Zology. Vol. 52, No. 1, pp: 43-53.
  12. Bounagua, M.; Bellaouchou, A.; Benabbou, A.; El Abidi, A.; Ben-aakam, R. and Fekhaoui, M., 2014. Using blood’s Passer domesticus as a possible bio-indicator of urban heavy metals pollution in Rabat-Salé (Morocco). J. Mater. Environ. Sci. Vol. 5, No. 3, pp: 937-944.
  13. Burger J., 1994. A risk assessmentfor lead in birds. J. Toxicol. Environ. Health. Vol. 45, pp: 369-396.
  14. Burger, J.; Gochfeld, M.; Jeitner, C.; Burke, C.D.; Volz, R.; Snigaroff, D.; Snigaroff, T. and Shukla, S., 2009. Mercury and other metals in eggs and feathers of glaucous winged gulls (Larus glaucescens) in the Aleutians. Environmental Monitoring and Assessment. Vol. 152, pp: 179-194.
  15. Burger, J., 1993. Metals in avian feathers: bioandicators of environmental pollution. Reviews in Environmental Toxicology. Vol. 5, pp: 203-311.
  16. Burger, J.; Mizrahi, D.; Tsipoura, N.; Jeitner, C. and Gochfeld, M., 2018. Mercury, lead, cadmium, cobalt, arsenic and selenium in the blood of semipalmated sandpipers (Calidris pusilla) from Suriname, South America: age-related differences in wintering site and comparisons with a stopover site in New Jersey, USA. Toxics. Vol. 6, No. 2, pp: 10-27. 
  17. Furness, R.W; Muirhead, S.J. and Woodburn M., 1986. Using bird feathers to measure mercuryin the environment: relationships between mercury content and moult. Mar Pollut Bull. Vol. 17, pp: 27-30.
  18. Gochfeld, M., 1997. Factors influencing susceptibility to metals. Environmental Health Perspectives. Vol. 105, pp: 817-822.
  19. Jenni, L.; Madry, M.M.; Kraemer, T.; Kupper, J.; Naegeli, H.; Jenny, H. and Jenny, D., 2015. The frequency distribution of lead concentration in feathers, blood, bone, kidney and liver of golden eagles Aquila chrysaetos: insights into the modes of uptake. Journal of Ornithology. Vol. 156, No. 4, pp: 1095-1103. 
  20. Kaur Kler, T.; Vashishat, N. and Kumar, M., 2014. Heavy metal contamination in excreta of avian species from Ludhiana district of Punjab. International Journal of Advanced Research. Vol. 2, pp: 873-879.
  21. Kaur Pannu, K. and Kaur Kler, T., 2017. Heavy metal contamination in excreta of house sparrow (Passer domesticus) from rural areas of Ludhiana. Journal of Entomology and Zoology Studies. Vol. 6, pp: 77-81.
  22. Kaur, N. and DHanju, C.K., 2013. Heavy metals concentration in excreta of free living wild birds as indicator of environmental contamination. Supplement on Toxicology. Vol. 8, pp: 1089-1093.
  23. Kekkonen, J.; Hanski, I.K.; Väisänen, R.A. and Brommer, J.E., 2011. Levels of heavy metals in House Sparrows (Passer domesticus) from urban and rural habitats of southern Finland. Ornis Fennica. Vol. 89, pp: 91-98.
  24. Kim, J.; Shin, J.U. and Koo, T.H., 2009. Heavy Metal Distribution in Some Wild Birds from Korea. Archives of Environmental Contamination and Toxicology. Vol .56, pp: 317-324.
  25. Mansouri‚ B.; Babaei‚ H. and Hoshyari‚ E., 2011. Heavy metal contamination in feathers of Western Reef Heron (Egretta gularis) and Siberian gull (Larus heuglini) from Hara biosphere reserve of Southern Iran. Environmental Monitoring and Assessment. Vol. 184, No. 10, pp: 6139-6145.
  26. Millaku, L.; Imeri, R. and Trebicka, A., 2014. House sparrow (Passer domesticus) as bioindicator of heavy metals pollution. European Journal of Experimental Biology. Vol. 4 No. 6, pp: 77-80.
  27. Movalli, A., 2000. Heavy metal and other residues in feathers of laggar falcon (Falcobiarmicus juggar) from six districts of Pakistan. Environmental Pollution. Vol. 109, pp: 267-275.
  28. Mustafa, I.; Ghani, A.; Arif, N. and Asif, S., 2015. Comparative Metal Profiles in Different Organs of House Sparrow (Passer domesticus) and Black Kite (Milvus migrans) in Sargodha District, Punjab. Pakistan. Pakistan J. Zool. Vol. 47, No. 4, pp: 1103-1108.
  29. Swaileh, K.M. and Sansur, R., 2006. Monitoring urban heavy metal pollution using the House Sparrow (Passer domesticus). Journal of Environmental Monitoring. Vol. 8, No. 1, pp: 209-213.
  30. Xia, F.; Wang, T.; Luo, L.; Chen, H.; Dahlgren, R.A. and Huang, H., 2018. Distribution and source analysis of heavy metal pollutants in sediments of a rapid developing urban river system. Chemosphere. Vol, 207, pp: 218-228. 
  31. Zolfaghari, G.; Esmaili-Sari, A.; Ghasempouri, S.M. and Hasanzadeh Kiabi, B., 2007. Examination of mercury concentration in the feather of 18 species of birds in southwest Iran. Environmental Research. Vol. 104, pp: 258-265.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 12، شماره 4
دی 1399
صفحه 199-208

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار