بررسی تنوع و فراوانی جامعه خفاش‌ها با استفاده از روش زیست صوت‌ شناسی (بیوآکوستیک) در اکوسیستم کوهستانی- جنگلی محدوده شهرستان رودبار-گیلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، دانشکده فنی و مهندسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

تنوع گونه‌ ای از بارزترین خصوصیات یک جامعه‌ زیستی است و تنوع خفاشان به عنوان شاخص زیستی در اکوسیستم‌ های کوهستانی-جنگلی مطرح می‌ باشند. هدف از این مطالعه برآورد پارامترهای جامعه خفاشان با استفاده از روش زیست‌ صوت‌ شناسی (بیوآکوستیک) در جنگل‌‌ های هیرکانی محدوده شهرستان رودبار استان گیلان بوده است. نمونه‌ برداری در فصل تابستان (تیر و مرداد) 1398 و با استفاده از دستگاه ضبط خودکار فرکانس آوای خفاش (Bat Logger) در محدوده زیستگاه تولید‌مثلی (Reproductive) و خوراک‌ جویی (Foraging) خفاشان انجام شد. در مجموع 20 گونه خفاش از سه خانواده و هشت جنس مختلف در محدوده مطالعاتی شناسایی گردید. جنس Myotis با هشت گونه و بعد از آن جنس Pipistrellus با چهار گونه بیش‌ ترین تعداد گونه‌ ها را به خود اختصاص داده‌ اند. جنس‌ های PlecotusوNyctalus هر کدام با دو گونه و جنس‌ های Rhinolophus و Miniopterus و Barbastella و Eptesicus هر کدام با یک گونه کم ترین تعداد گونه‌ ها را به خود اختصاص داده‌ اند. غنای گونه‌ ای به روش جک‌ نایف برابر با (7-18/35) 26/9 برآورد گردیده است. معیار تنوع سیمپسون برابر با (77/81-0/0) 0/79 و معیار یکنواختی اسمیت و ویلسون برابر با 0/22 برآورد گردید. به‌ طور کلی مشخص گردید که منطقه مورد مطالعه به‌ دلیل برخورداری از زیستگاه‌ های متنوع کوهستانی، جنگلی، آبی و کشاورزی از تنوع بالایی از خفاشان برخوردار است. در نهایت با توجه به کاربرد روش زیست صوت‌ شناسی در برنامه‌ های حفاظت و مدیریت تنوع‌ زیستی جنگل، پیشنهاد می‌ شود که از دستگاه‌ های BATLOGGER (M, C) به دلیل سهولت استفاده و کارآیی در نمونه‌ برداری صحرایی، در پایش اکوسیستم‌ های کوهستانی-جنگلی در سطح سیمای‌سرزمین استفاده گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Biodiversity and abundance of bats community using bioacoustic method in mountain-forest ecosystem of Roudbar, Gilan province

نویسندگان [English]

  • Shiva Peyravi Latif 1
  • Rokhshad Hejazi 1
  • Sohrab Ashrafi 2
  • Seyed Ali Jozi 1
1 Department of Environment, Faculty of Engineering, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

Biodiversity is one of the most prominent features of a biological community, and bats are considered as indicator in forest ecosystems. The purpose of this study was to estimate the parameters of bat community using bioacoustic method in Hyrcanian forests in Roudbar district of Gilan province. Sampling was performed in the summer (July and August) of 2019 using the bat logger's automatic recorder in the reproductive and wintering habitats of the bats. A total of 20 species of bat from 3 families and 8 different genera were identified in the study area. The genus Myotis with 8 species followed by Pipistrellus with 4 species had the highest number of species. The genera Plecotus and Nyctalus each with two species and the genera Rhinolophus, Miniopterus, Barbastella and Eptesicus each with one species had least number of species. Species richness was estimated to be 26.9 (18.7-35) by Jackknife method. The Simpson diversity criterion was 0.79 (0.77- 0.81) and the Smith and Wilson homogeneity criterion was 0.22. It was generally found that the study area had a high diversity of bat due to its diverse mountainous, forest, aquatic and agricultural habitats. Finally, considering the application of Bioacoustics in forest biodiversity conservation and management programs, it is recommended to use BATLOGGER (M, C) devices for ease of use and efficiency in field sampling in monitoring of forest ecosystems in landscape level

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bats
  • Bioacoustics
  • Bioiversity
  • Hyrcanian forests
  • Roudbar

مراجع

  1. اجتهادی، ح.؛ سپهری، ع. و عکافی، ح.، 1391. روش‌ های اندازه‎ گیری تنوع‌ زیستی. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 230 صفحه.
  2. اکملی، و.، 1396. تبارزایی خفاش‌ های دم‌ موشی جنس Rhinopma (خانواده Rhinopomatidae) در ایران براساس ژن D-loop. فصلنامه محیط‌ زیست جانوری. سال 9، شماره 3. صفحات 65 تا 72.
  3. توحیدی‌فر، م.؛ موزر، م.؛ زهزاد، ب. و قدیریان، ط.، 1395. پروژه مدیریت چند‌منظوره جنگل‌ های خزری. گزارش تحلیلی تنوع‌ زیستی جنگل‌ های خزری. سازمان جنگل‌ ها، مراتع و آبخیز‌داری کشور. UNDP، gef. 45 صفحه.
  4. جهانی ­صیاد‌ نوبری، م.؛ اسدیان نارنجی، س. و نیک‌ پی، ع.، 1395. اولین گزارش خفاش Myotis capaccinii (Chiroptera: Vespertilionidae) از شمال ایران. نوزدهمین کنگره ملی و هفتمین کنگره بین ­المللی زیست شناسی. تبریز، ایران.
  5. فتحی‌ پور، ف.؛ اکملی، و. و شریفی، م.، 1394. بررسی تنوع و پراکنش خفاش‌ های نعل‌ اسبی در استان ایلام. دومین کنگره ملی زیست‌ شناسی و علوم‌ طبیعی ایران. تهران، ایران.
  6. قدیریان، ط.، 1396. فصلنامه پستانداران. جلد 2، شماره 2، پیاپی 4.
  7. کرمی، م.؛ قدیریان، ط. و فیض‌‌ الهی، ک.، 1395. اطلس پستانداران ایران. انتشارات سازمان حفاظت محیط‌ زیست. 294 صفحه.
  8. صادقی‌ پور حلیمه‌ جانی، س.، 1394. بررسی راهکارهای توسعه گردشگری ماجراجویانه در شهرستان رودبار با تأکید بر غار. پایان‌ نامه کارشناسی‌ ارشد. رشته جغرافیا و برنامه‌ ریزی گردشگری. دانشگده علوم‌انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت. 171 صفحه.
  9. یعقوبی‌ رستمی، م.؛ کمی، ح.؛ باقریان‌ یزدی، ع. و اخلی، ن.، 1399. اولین گزارش خفاش نعل‌ اسبی مدیترانه‌ای (Rhinolophus euryale) در استان مازندران. فصلنامه محیط‌ زیست جانوری. سال 12، شماره 2، صفحات 11 تا 20.
  10. Adams, A.M.; Jantzen, M.K.;Hamilton,R.M.andFenton, M.B., 2012. Do you hear what I hear? Implications of detector selection for acoustic monitoring of bats. Methods in Ecology and Evolution. Vol. 3, pp: 992-998.
  11. Akmali, V.; Sharifi, M. and Farasat, H., 2004. Habitat selection by the Common Pipistrelle, Pipistrellus pipistrellus s. I. (Chiroptera: Vespertilionidae), in the Dinevar region of western Iran. Zoology in the Middle East. Vol. 33, pp: 43-50.
  12. Bader, E.; Bontadina, F.; Frey-Ehrenbold, A.; Schönbächler, C.; Zingg, P.E. and Obrist, M.K., 2018. Guidelines for the recording, analysis and validation of bat calls in Switzerland. Report of the Swiss Bat Bioacoustics Group SBBG, Version 1.1e, 19 p.
  13. Battersby, J., 2010. Guidelines for Surveillance & Monitoring of European Bats. EUROBATS Publication Series No. 5. UNEP/EUROBATS Secretariat, Bonn, Germany. 95 p.
  14. Benda, P.; Faizolâhi, K.; Andreas, M.; Obuch, J.; Reiter, A.; Ševčík, M.; Uhrin, M.; Vallo, P. and Ashrafi, S., 2012. Bats (Mammalia: Chiroptera) of the Eastern Mediterranean and Middle East. Part 10. Bat fauna of Iran. Acta Societatis Zoologicae Bohemicae.Vol.76, pp: 163-582.
  15. Brabant, R.; Laurent, Y.; Dolap, U.; Degraer, S. and Poerink, B.J., 2018. Comparing the results of four widely used automated bat identification software programs to identify nine bat species in coastal Western Europe. Belgian Journal of Zoology. Vol. 148, No. 2, pp: 119-128.
  16. Fathipour, F.; Sharifi, M. and Akmali, V., 2016. Distribution of Cavernicolous Bat Fauna in Ilam Province, Western and Southwestern of the Iranian Plateau. Iranian Journal of Animal Biosystematics. Vol. 12, No. 1, pp: 97-110.
  17. Fenton, M.B. and Simmons, N.B., 2014. Bats: A World of Science and Mystery. Chicago, University of Chicago Press. 240 p.
  18. Fenton, M.B.; Acharya, L.; Audet, D.; Hickey, M.B.C.; Merriman, C.; Obrist, M.K. and Syme, D.M., 1992. Phyllostomid bats (Chiroptera: Phyllostomidae) as indicators of habitat disruption in the Neotropics. Biotropica. Vol. 24, pp: 440-446.
  19. Fenton, M.B.; Grinnell, A.; Popper, A.N. and Fay, R.R., 2016. Bat bioacoustics. Springer Handbook of Auditory Research. Springer, New York, NY. Vol. 54, 304 p.
  20. Flaquer, C.I.; Torre, I. and Arrizabalaga, A., 2007. Comparison of sampling methods for inventory of bat communities. Journal of Mammalogy. Vol. 88, pp: 526-533.
  21. García-Morales, R.; Moreno, C.E.; Badano, E.I.; Zuria, I.; Galindo-González, J.; Rojas-Martı´nez A.E. and A´vila-Go´mez, E.S., 2016. Deforestation Impacts on Bat Functional Diversity in Tropical Landscapes. PLOS ONE. Vol. 11, No. 12, e0166765 p.
  22. Horn, J.W.; Arnett, E.B. and Kunz, T.H., 2008. Behavioral responses of bats to operating wind turbines. Journal of Wildlife Management. Vol. 72, pp:123-132.
  23. Hutson, A.M.; Mickleburgh, S.P.; and Racey, P.A., 2001. Microchiropteran bats: global status survey and conservation action plan. IUCN/SSC Chiroptera Specialist Group. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK. x + 258 p.
  24. Jones, G.; Jacobs, D.S.; Kunz, T.H.; Willig, M.R. and Racey, P.A., 2009. Carpe Noctem: The importance of bats as bio indicators. Endangered Species Research. Vol. 8, pp: 93-115.
  25. Kasso, M. and Balakrishnan, M., 2013. Ecological and Economic Importance of Bats (Order Chiroptera). Review Article. ISRN Biodiversity. pp: 1-9.
  26. Krebs, C.J., 2014. Ecological methodology. 3rd edition. 745 p. 
  27. Krebs, C.J., 2009. Ecology: The experimental analysis of distribution and abundance. San Francisco, CA: Pearson Benjamin Cummings.
  28. Kunz, T.; Braun de Torrez, E.; Bauer, D.; Lobova, T. and Fleming, T., 2011. Ecosystem services provided by bats. Annals of the New York Academy of Sciences. Vol. 1223, pp: 1-38.
  29. Kuenzi, A.J. and Morrison, M.L., 1998. Detection of bats by mist-nets and ultrasonic sensors. Wildlife Society Bulletin. Vol. 26, pp: 307-311.
  30. MacSwiney, G.; Clarke, F.M. and Racey, P.A., 2008. What you see is not what you get: the role of ultrasonic detectors in increasing inventory completeness in Neotropical bat assemblages. Journal of Applied Ecology. Vol. 45, pp: 1364-1371.
  31. Naderi, S.; Dietz, C.; Mirzajani, A. and Mayer, F., 2017. First record of Nathusius’ Pipistrelle, Pipistrellus nathusii (Mammalia: Chiroptera) from Iran, Zoology in the Middle Eas. Vol. 63, No. 1, pp: 93-94.
  32. Obrist, M.K., 1995. Flexible bat echolocation: the influence of individual, habitat, and conspecifics on sonar design. Behavorial Ecology and Sociobiology. Vol. 36, pp: 207-219.
  33. O’Farrell, M.J. and Gannon, W.L., 1999. A comparison of acoustic versus capture techniques for the inventory of bats. Journal of Mammalogy. Vol. 80, pp: 24-30.
  34. Russo, D.; Ancillotto, L. and Jones, G., 2018. Bats are still not birds in the digital era: echolocation call variation and why it matters for bat species identification. Canadian Journal of Zoology. Vol. 96, No. 2, pp: 63-78.
  35. Russo, D. and Voigt C.C., 2016. The use of automated identification of bat echolocation calls in acoustic monitoring: A cautionary note for a sound analysis. Ecological Indicators. Vol. 66, pp: 598-602.
  36. Russo, D. and Jones, G., 2002. Identification of twenty-two bat species (Mammalia: Chiroptera) from Italy by analysis of time-expanded recordings of echolocation calls. Journal of Zoology. Vol. 258, No. 1, pp: 91-103.
  37. Russo, D. and Jones, G., 2003. Use of foraging habitats by bats in a Mediterranean area determined by acoustic surveys: conservation implications. Ecography. Vol. 26, pp: 197-209.
  38. Russo, D. and Jones, G., 2002. Identification of twenty-two bat species (Mammalia: Chiroptera) from Italy by analysis of time-expanded recordings of echolocation calls. Journal of Zoology. Vol. 258, No. 1, pp: 91-103.
  39. Silvy, N.J., 2012. The wildlife techniques manual. 7th ed. The Johns Hopkins University Press. 686 p.
  40. Williams, B.K.; Nichols, J.D. and Conroy, M.J., 2002. Analysis and Management of Animal, modeling, estimation, and decision making. Academic Press, San Diego, CA. 817 p.
  41. Wordley, C.F.R.; Foui, E.K.; Mudappa, D.; Sankaran, M. and Altringham, J.D., 2014. Acoustic Identification of Bats in the Southern Western Ghats, India. Acta Chiropterologica. Vol. 16, No. 1, pp: 213-222.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 13، شماره 1
اردیبهشت 1400
صفحه 27-36

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار