مدل‌سازی زیستگاه‌های مطلوب و توصیه‌های حفاظتی برای مار آبی چلیپر (Natrix tessellate, Colubridae) در استان چهارمحال و بختیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه شیلات و محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده

این مطالعه با هدف مدل‌سازی زیستگاه‌های مطلوب و ارائه توصیه‌های حفاظتی برای مار آبی چلیپر (Natrix tessellata) در استان چهارمحال و بختیاری انجام پذیرفت. در این پژوهش، از الگوریتم بی ­نظمی بیشینه به منظور شناسایی زیستگاه‌های مطلوب این گونه در سراسر استان استفاده شد. معیار AUC برای مدل‌سازی پراکنش زیستگاه‌های مطلوب در حدود 0/90 به دست آمد. بر اساس یافته‌ها، کم تر از سه درصد استان (حدود 400 کیلومترمربع) به عنوان زیستگاه با مطلوبیت زیاد (0/6<) برآورد شد. در حالی که به­ نظر می‌رسد این گونه در مناطق مرکزی استان پراکنش بیش تری دارد، اما زیستگاه‌های مطلوب آن در تمامی شهرستان‌های استان قابل مشاهده هستند. هم چنین، حدود 7/60 درصد (30/33 کیلومترمربع) از زیستگاه‌های با مطلوبیت زیاد (0/6<) این گونه به وسیله شبکه حفاظتی (شامل مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع) پوشش داده شده است. متغیرهای فاصله تا رودخانه (38/8 درصد)، ارتفاع از سطح دریا (17/1 درصد)، فاصله تا زمین‌های کشاورزی (14/2 درصد) و فاصله تا مناطق جنگلی (8/9 درصد) بالاترین مشارکت (79 درصد) را در مدل‌سازی پراکنش زیستگاه‌های مار چلیپر داشتند. در نهایت، توصیه‌های حفاظتی به منظور مدیریت و حفاظت بهتر جمعیت‌های چلیپر پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Habitat suitability modeling and conservation implications for Dice snake (Natrix tessellata, Colubridae) in Chaharmahal va Bakhtiari province, Iran

نویسندگان [English]

  • Ahmadreza Haidarpour
  • Mohammad Reza Ashrafzadeh
  • Rasoul Zamani Ahmad Mahmoudi
Department of Fisheries and Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Earth Sciences, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to model suitable habitats and suggest conservation implications for Dice snake (Natrix tessellata) in Chaharmahal va Bakhtiari province. In this research, the maximum entropy algorithm was used to predict distribution of suitable habitats of the species across the province. The AUC value for modeling of distribution of suitable habitats obtained 0.90. Based on the results, less than three percent of the province (about 400 km2) was estimated as the highly suitable habitat (<0.6). While it seems that most of the distribution range of the species was located in the central regions of the province, but its desirable habitats can be seen in all of the counties of province. Also, about 7.60% (30.33 km2) of highly suitable habitats (<0.6) of this species is covered by the conservation network (including protected areas and no-hunting areas). The variables of distance to river (38.8%), altitude (17.1%), distance to agricultural lands (14.2%), and distance to forest areas (8.9%) had the highest contribution (79%) in the modeling of distribution of suitable habitats of Dice snake. Finally, conservation implications for management and conservation of Dice snake was presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Habitat Suitability
  • Environmental Variables
  • Natrix tessellate
  • Conservation network
  • Central Zagros

مراجع

  1. کمالی، م.، 1397. راهنمای میدانی خزندگان و دوزیستان ایران. انتشارات ایران‌شناسی. تهران. 408 صفحه.
  2. مظفری، ا.؛ کمالی، ک. و فهیمی، ه.، 1395. اطلس خزندگان ایران. سازمان حفاظت محیط زیست. 361 صفحه.
  3. قائدی ­بارده، ف.، 1399. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه و کریدورهای لاک­پشت برکه ­ای خزری (Mauremys caspica) در استان چهارمحال و بختیاری. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد شیلات گرایش بوم ­شناسی آبزیان. 51 صفحه.
  4. حجتی، و. و ابراهیمی ­رهنما، م.، 1399. بررسی فون مارهای منطقه حفاظت شده اساس در استان مازندران. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 12، شماره 1، صفحات 119 تا 126.
  5. حجتی، و.؛ مقدس، د. و فقیری، ا.، 1388. شناسایی دوزیستان و خزندگان پارک ملی شهید زارع ساری. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 1، شماره 3، صفحات 31 تا 38.
  6. نبوی، ش.؛ کمی، ح. و حجتی، و.، 1392. مطالعه فونستیک خزندگان پناهگاه حیات‌وحش میانکاله در استان مازندران. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 6، شماره 1، صفحات 77 تا 87.
  7. قلیچی ­سلخ، ا.؛ کمی، ح. و رجبی ­زاده، خ.، 1398. مدل­ سازی پراکنش افعی قفقازی (Gloydius halys caucasicus) در ایران. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 11، شماره 2، صفحات 139 تا 146.
  8. اسدی، ع.؛ کابلی، م.؛ احمدی، م.؛ کفاش، ا.؛ نظری ­زاده، م.؛ بهروز، ر. و رجبی­ زاده، م.، 1395. پیش ­بینی حضور جمعیت­ های رلیکت افعی ­های کوه ­زی جنس Montivipera در غرب ایران،مدل ­سازی زیستگاه مبتنی بر تجمیع چهار الگوریتم همراه با بازسازی اثر تغییرات اقلیمی از گذشته تا آینده. محیط زیست طبیعی (منابع طبیعی ایران). سال 69، شماره 2، صفحات 303 تا 327.
  9. تندوران­ زنگنه، م.؛ فاخران ­اصفهانی، س.؛ پورمنافی، س. و سن، ج.، 1395. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه و وضعیت حفاظتی گونه‌ به‌شدت درخطر انقراض سمندر لرستانی (Neurergus kaiseri) در استان‌های لرستان و خوزستان. بوم‌شناسی کاربردی. سال 5، شماره 17، صفحات 11 تا 24.
  10. شیخی، ع.، 1392. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه افعی زنجانی (Vipera albicornuta) در شمال استان زنجان. پایان ­نامه کارشناسی ارشد منابع طبیعی، دانشگاه ملایر.
  11. وارسته­ مرادی، ح.، 1392. مدل‌سازی زیستگاه کفچه‌مار (Naja naja oxiana) در پارک ملی گلستان. پژوهش‌های محیط‌ زیست. سال 4، شماره 8، صفحات 139 تا 148.
  12. Adibi, M.A.; Karami, M. and Kaboli, M., 2014. Study of seasonal changes in habitat suitability of Caracal caracal schmitzi (Maschie 1812) in the central desert of Iran. Journal of Biodiversity and Environmental Sciences. Vol. 5, pp: 95-106.
  13. Agasyan, A.; Avci, A.; Tuniyev, B.; Isailovic, J.; Lymberakis, P.; Andrén, C.; Cogalniceanu, D.; Wilkinson, J.; Ananjeva, N. and Üzüm, N., 2012. Baha El Din SM, Nettmann HK, De Haan CC, Sterijovski B., Schmidt B. and Meyer A. 2010. Natrix tessellate. In. IUCN.
  14. Almpanidou, V.; Mazaris, A.D.; Mertzanis, Y.; Avraam, I.; Antoniou, I.; Pantis, J.D. and Sgardelis, S.P., 2014. Providing insights on habitat connectivity for male brown bears: A combination of habitat suitability and landscape graph-based models. Ecological Modelling. Vol. 286, pp: 37-44.
  15. Amr, Z.S.; Mebert, K.; Hamidan, N.; Abu Baker, M. and Disi, A., 2011. Ecology and conservation of the Dice Snake, Natrix tessellata in Jordan. Mertensiella. Vol. 18, pp: 393-400.
  16. Ananjeva, N.B.; Golynsky, E.E.; Lin, S.M.; Orlov, N.L. and Tseng, H.Y., 2015. Modeling habitat suitability to predict the potential distribution of the kelung cat snake Boiga kraepelini Steineger, 1902. Russian Journal of Herpetology. Vol. 22 No. 3, pp: 197-205.
  17. Anon, M., 2005. Global Reptile Assessment Regional Workshopnon-Mediterranean Reptiles of the Western Palearctic. Societas Europaea Herpetologica (SEH) 13th Ordinary General Meeting. Bonn, Germany, 27. September 2. October 2005.
  18. Ansari, M. and Ghoddousi, A., 2018. Water availability limits brown bear distribution at the southern edge of its global range. Ursus. Vol. 29, No. 1, pp: 13-24.
  19. Ashrafzadeh, M.R.; Naghipour, A.A.; Haidarian, M.; Kusza, S. and Pilliod, D.S., 2019. Effects of climate change on habitat and connectivity for populations of a vulnerable, endemic salamander in Iran. Global Ecology and Conservation. Vol. 19, pp: 1-13.
  20. Behrooz, R.; Kaboli, M.; Nourani, E.; Ahmadi, M.; Shabani, A.A.; Yousefi, M.; Asadi, A. and Rajabizadeh, M., 2015. Habitat modeling and conservation of the endemic Latifi’s Viper (Montivipera latifii) in Lar National Park, Northern Iran. Herpetol Conserv Biol. Vol. 10, No. 2, pp: 572-582.
  21. Brown, J.L., 2014. SDM toolbox: a python‐based GIS toolkit for landscape genetic, biogeographic and species distribution model analyses. Methods in Ecology and Evolution. Vol. 5, No. 7, pp: 694-700.
  22. Bueno-Enciso, J.; Ferrer, E.S.; Barrientos, R.; Serrano Davies, E. and Sanz, J.J., 2016. Habitat fragmentation influences nestling growth in Mediterranean blue and great tits. Acta Oecologica. Vol. 70, pp: 129-137.
  23. Candas, V. and Dufour, A., 2005. Thermal comfort: multisensory interactions. Journal of physiological anthropology and applied human science. Vol. 24, No. 1, pp: 33-36.
  24. Convertino, M.; Muñoz-Carpena, R.; Chu-Agor, M.L.; Kiker, G.A. and Linkov, I., 2014. Untangling drivers of species distributions: Global sensitivity and uncertainty analyses of MaxEnt. Environmental Modelling & Software. Vol. 51, pp: 296-309.
  25. Edgar, P. and Bird, D.R., 2006. Action Plan for the Conservation of the Aesculapian Snake (Zamenis longissimus) in Europe. In Convention on the Conservation of European Wildlife and Natural Habitats. Council of Europe, Strasbourg, France.
  26. El Din, S.B., 2011. Distribution and recent range extension of Natrix tessellata in Egypt. The Dice snake, Natrix tessellata: Biology, Distribution and Conservation of a Palaearctic species. Vol. 18, pp: 401-403.
  27. Eskildsen, A.; le Roux, P.C.; Heikkinen, R.K.; Høye, T.T.; Kissling, W.D.; Pöyry, J.; Wisz, M.S. and Luoto, M., 2013. Testing species distribution models across space and time: high latitude butterflies and recent warming. Global Ecology and Biogeography. Vol. 22, No. 12, pp: 1293-1303.
  28. Friedrichs‐Manthey, M.; Langhans, S.D.; Hein, T.; Borgwardt, F.; Kling, H.; Jähnig, S.C. and Domisch, S., 2020. From topography to hydrology the modifiable area unit problem impacts freshwater species distribution models. Ecology and evolution. Vol. 10, No. 6, pp: 2956-2968.
  29. Ghelichy Salakh, A.; Kami, H. and Rajabizadeh, M., 2020. Modeling the species distribution of Caucasian pit viper (Gloydius halys caucasicus) (Viperidae: Crotalinae) under the influence of climate change. Caspian Journal of Environmental Sciences. Vol. 18, No. 3, pp: 217-226.
  30. González-Fernández, A.; Manjarrez, J.; García-Vázquez, U.; D’Addario, M. and Sunny, A., 2018. Present and future ecological niche modeling of garter snake species from the Trans-Mexican Volcanic Belt. PeerJ. Vol. 6, pp: e4618.
  31. Hosseinzadeh, M.S.; Farhadi Qomi, M.; Naimi, B.; Roedder, D. and Kazemi, S.M., 2018. Habitat suitability and modelling the potential distribution of the Plateau Snake Skink Ophiomorus nuchalis (Sauria Scincidae) on the Iranian Plateau. North-Western Journal of Zoology. 14, No.1, pp: 60-63.
  32. Jaafari, A.; Gholami, D.M. and Zenner, E.K., 2017. A Bayesian modeling of wildfire probability in the Zagros Mountains, Iran. Ecological informatics. Vol. 39, pp: 32-44.
  33. Kafash, A.; Ashrafi, S.; Yousefi, M.; Rastegar-Pouyani, E.; Rajabizadeh, M.; Ahmadzadeh, F.; Grünig, M. and Pellissier, L., 2020. Reptile species richness associated to ecological and historical variables in Iran. Scientific reports. Vol. 10, No. 1, pp: 1-11.
  34. Kazemi, E.; Kaboli, M.; Khosravi, R. and Khorasani, N., 2019. Evaluating the Importance of Environmental Variables on Spatial Distribution of Caspian cobra Naja oxiana (Eichwald, 1831) in Iran. Asian Herpetological Research. Vol. 10, No. 2, pp: 129-138.
  35. Kolbert, E., 2014. The sixth extinction: An unnatural history; an extract. Habitat Australia, Vol. 42, No. 4, pp. 14.
  36. Lenoir, J.; Gégout, J.C.; Marquet, P.; Ruffray, P. and Brisse, H., 2008. A significant upward shift in plant species optimum elevation during the 20th century. Science. Vol. 320, No. 5884, pp: 1768-1771.
  37. Martinez-Meyer, E., 2005. Climate change and biodiversity: some considerations in forecasting shifts in species potential distributions. Biodiversity Informatics. Vol. 2, pp: 42-55.
  38. McInerny, G.; Travis, J. and Dytham, C., 2007. Range shifting on a fragmented landscape. Ecological Informatics. Vol. 2, No. 1, pp: 1-8.
  39. Mebert, K., 2011. The dice snake, Natrix tessellata: biology, distribution and conservation of a Palaearctic species. Deutsche Gesellschaft für Herpetologie und Terrarienkunde (DGHT) e. V., Rheinbach Production: Andreas Mendt, DGHT-office.
  40. Muthoni, F.K., 2010. Modelling the spatial distribution of snake species under changing climate scenario in Spain, University of Twente Faculty of Geo-Information and Earth Observation (ITC). 88 p.
  41. Phillips, S.J. and Dudík, M., 2008. Modeling of species distributions with Maxent: new extensions and a comprehensive evaluation. Ecography. Vol. 31, No. 2, pp: 161-175.
  42. Qian, H.; Wang, X.; Wang, S. and Li, Y., 2007. Environmental determinants of amphibian and reptile species richness in China. Ecography. Vol. 30, No. 4, pp: 471-482.
  43. Rajabizadeh, M.; Javanmardi, S.; Rastegar-Pouyani, N.; Karamiani, R.; Yusefi, M.; Salehi, H.; Joger, U.; Mebert, K.; Esmaeili, H. and Parsa, H., 2011. Geographic variation, distribution, and habitat of Natrix tessellata in Iran. Mertensiella. Vol. 18, pp: 414-429.
  44. Sahlsten, J., 2007. Impact of Geographical and Environmental Structures on Habitat Choice, Metapopulation Dynamics and Genetic Structure for Hazel Grouse (Bonasa bonasia). Acta Universitatis Upsaliensis. 314. Uppsala, Sweden.
  45. Sanderson, E.W.; Jaiteh, M.; Levy, M.A.; Redford, K.H.; Wannebo, A.V. and Woolmer, G., 2002. The human footprint and the last of the wild: the human footprint is a global map of human influence on the land surface, which suggests that human beings are stewards of nature, whether we like it or not. BioScience. Vol. 52, No. 10, pp: 891-904.
  46. Schtickzelle, N.; Choutt, J.; Goffart, P.; Fichefet, V. and Baguette, M., 2005. Metapopulation dynamics and conservation of the marsh fritillary butterfly: population viability analysis and management options for a critically endangered species in Western Europe. Biological Conservation. Vol. 126, No. 4, pp: 569-581.
  47. Shehab, A.H.; Al Masri, A. and Amr, Z.S., 2011. The dice snake (Natrix tessellata) in Syria: distribution, trade and conservation. Mertensiella. Vol. 18, pp: 388-392.
  48. Sterijovski, B.; Ajtić, R.; Tomović, L. and Bonnet, X., 2009. Conservation threats to dice snakes (Natrix tessellata) in Golem Grad Island (FYR of Macedonia). Herpetological Conservation and Biology. Vol. 9, No. 3, pp: 468-474.
  49. Theobald, D.M. and Shenk, T.M., 2011. Areas of high habitat use from 1999-2010 for radio-collared Canada lynx reintroduced to Colorado. Colorado State University. Retrieved February. Vol. 22, pp: 2013.
  50. Thomasson, V. and Blouin-Demers, G., 2015. Using habitat suitability models considering biotic interactions to inform critical habitat delineation: An example with the eastern hog-nosed snake (Heterodon platirhinos) in Ontario, Canada. Canadian Wildlife Biology and Management. Vol. 4, pp: 1-17.
  51. Thomasson, V., 2012. Habitat Suitability Modeling for the Eastern Hog-nosed Snake,'Heterodon platirhinos', in Ontario. Université d'Ottawa/University of Ottawa. 132 p.
  52. Zhang, J.; Jiang, F.; Li, G.; Qin, W.; Li, S.; Gao, H.; Cai, Z.; Lin, G. and Zhang; T., 2019. Maxent modeling for predicting the spatial distribution of three raptors in the Sanjiangyuan National Park, China. Ecology and evolution. Vol. 9, No. 11, pp: 6643-6654.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 13، شماره 2
مرداد 1400
صفحه 187-196

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار