بررسی میزان تغییرات صید، شاخص های تنوع و ارائه الگوی بهره برداری ماهیان پلاژیک و دمرسال در آب‌های شمالی دریای عمان (استان بوشهر)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 اداره کل شیلات استان بوشهر، سازمان شیلات ایران، بوشهر، ایران

2 سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، بوشهر، ایران

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی روند تغییرات صید، شاخص ­های تنوع ماهیان پلاژیک و دمرسال در استان بوشهر طی سال­ های 1383 تا 1395 صورت گرفت. در این تحقیق حدود 50 گونه شامل کف زیان، سطح ­زیان ریز و سطح ­زیان درشت از اسکله‌های شهرستان بوشهر، جمع‌آوری شد. روند صید این گونه‌ها در این دوره ده ساله به کمک آزمون پیرسون، سری زمانی و آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که رابطه معنی‌داری بین حجم صید و میزان ذخایر وجود ندارد اما رابطه معنی‌داری بین زمان و میزان صید وجود دارد. پس از تأیید آزمون پیرسون و تأیید رابطه منفی بین زمان و صید در ادامه نتیجه آزمون تجزیه واریانس نشان داد رابطه خطی بین زمان و میزان صید وجود ندارد و نمودار شکسته است. نتایج نشان داد میزان صید گونه­ های کف زی و پلاژیک طی سال‌های ۸۱ تا ۸۵ روند افزایشی در استان بوشهر داشته و از آن به بعد این روند با نوساناتی رو به کاهش همراه بوده که عمدتاً به دلیل کاهش تلاش صیادی روی ذخایر این گونه بوده است. هم چنین نتایج نشان داد صید کل آبزیان در استان بوشهر از 35299 تن در سال 1383 با رشد تقریباً 65 درصدی به 50100 تن در سال 1394 رسیده است. بررسی شاخص CPUA، کاهش فراوانی گونه‌های با اهمیت اقتصادی زیاد را در سال‌های اخیر نشان داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation of catch changes, diversity indicators and presentation of exploitation pattern of pelagic and demersal fish in the northern waters of the Oman Sea (Bushehr province)

نویسندگان [English]

  • Azarmah Gholampour 1
  • Abdolrahim Moradi 2
1 Bushehr General Department of Fisheries, Iran Fisheries Organization, Bushehr, Iran
2 Agricultural Engineering and Natural Resources Organization, Bushehr, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the trend of catch changes, diversity indices (Margalef, Pilo, Shannon-Wiener) of pelagic and demersal fish in Bushehr province during the years 2004 to 2016. In this research, about 50 species including benthic, fine loss level and the level of large losses was collected from the docks of Bushehr city. The catching trend of these species in this ten-year period was analyzed using Pearson Test, time series and analysis of variance. The results of Pearson correlation test showed that there is no significant relationship between catch volume and reserves, but there is a significant relationship between time and catch. After confirming the Pearson test and confirming the negative relationship between time and catch, the results of analysis of variance showed that there is no linear relationship between time and catch and the chart is broken. The results showed that the catch of benthic and pelagic species increased in Bushehr province during the years 2004 to 2008 and since then this trend has been accompanied by decreasing fluctuations, which was mainly due to reduced fishing effort on the stocks of this species. The results also showed that the total catch of fish in Bushehr province has increased from 35,299 tons in 2004 with a growth of approximately 65% ​​to 50,100 tons in 2016. The study of CPUA index showed a decrease in the abundance of species of great economic importance in recent years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • CPUA
  • Demersal fish
  • Pelagic fish
  • Diversity index
  • Bushehr

مراجع

  1. اﺑﺮاﻫﯿﻤﯽ، م.؛ ﺧﺪادادی­ﺟﻮﮐﺎر، ک.؛ آذﯾﻨﯽ ، م. و ﺳﻨﺠﺎﻧﯽ، م.س.، 1390. بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی محدوده آب ­های ایرانی دریای عمان. موسسه تحقیقات شیلات ایران. تهران. 100 صفحه.
  2. پیغمبری، س.ی.؛ دلیری، م. و خدادوست، ع.، 1395. مقایسه ترکیب صیدضمنی تورهای ترال میگو در استان‌های بوشهر و هرمزگان. مجله اقیانوس شناسی. سال 7، شماره 28، صفحات 67 تا 73.
  3. تقوی­ مطلق، آ.؛ قدرتی ­شجاعی، م.؛ آژیر، م. و خورشیدیان، ک.، 1390. پویایی‌شناسی جمعیت و زیست‌شناسی ماهی یال اسبی در سواحل ایرانی خلیج فارس و دریای عمان، گزارش نهایی انتشارات موسسه تحقیقات شیلات ایران. تهران، 62 صفحه.
  4. جهانی­ فر، ک.؛ عابدی­ فر، ز.؛ زراعت ­کیش، ی. و وطن ­دوست، ص.، 1388. بررسی عوامل مؤثر بر صید ماهیان استخوانی سواحل جنوب ­شرقی دریای خزر با استفاده از تخمین تابع تولید، دومین سمپوزیوم بین ­المللی مهندسی محیط­ زیست، تهران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی.
  5. خورشیدیان، ک.؛ ولی­ نسب، ت.؛ هاشمی، س.ا. و دریانبرد، غ.، 1391. برآورد میزان توده زنده کف­ زیان خلیج فارس و دریای عمان به ­روش مساحت جاروب شده. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران.
  6. سالنامه آماری سازمان شیلات ایران. 1392. دفتر برنامه­ ریزی و بودجه، سازمان شیلات ایران. 64 صفحه.
  7. عباسپورنادری، ر.؛ ولی ­نسب، ت.؛ وثوقی، غ. و جمیلی، ش.، 1389. بررسی میزان توده زنده، میانگین صید بر واحد سطح، پراکنش و فراوانی ماهیان کف­زی در لایه‌های عمقی دریای عمان. فصلنامه محیط­ زیست جانوری. سال 2، شماره 2، صفحات 29 نا 40.
  8. ﻋﻮﻓﯽ، ف ،.1394. ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﻮﻧﻪﺷﻨﺎﺳﯽ و ﺑﺎزﻧﮕﺮی ردهﺑﻨﺪی ﻣﺎﻫﯿﺎن آبﻫﺎی اﯾﺮاﻧﯽ ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮاﺳﺎس اﻟﮕﻮی اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ و ﺗﻨﻮع زﯾﺴﺘﮕﺎﻫﯽ ﺑﺎ به ­کارﮔﯿﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ(GIS). رﺳﺎﻟﻪ دﮐﺘﺮی، ﮔﺮوه ﺑﯿﻮﻟﻮژی درﯾﺎ، داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم وﻓﻨﻮن درﯾﺎﯾﯽ، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ ﻋﻠﻮم و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت. 163 صفحه.
  9. فاطمی، س.م.ر.، 1385. اکولوژی دریای عمان. انتشارات دفتر محیط ­زیست دریایی، سازمان حفاظت محیط­ زیست ایران. 16 صفحه.
  10. ولی ­نسب، ت.؛ آژیر، م.؛ مؤمنی، م.؛ مبرزی، ع.؛ صفی ­خانی، ح. و دریانبرد، غ.، 1390. پایش ذخایر کف ­زیان به­ روش مساحت جاروب شده در آب­ های دریای عمان (1383-1387). موسسه تحقیقات شیلات ایران. 356 صفحه.
  11. ولی ­نسب، ت.؛ دهقانی، ر.؛ کمالی، ع. و خورشیدیان، ک.، 1390. گزارش نهایی تعیین میزان توده زنده کف ­زیان خلیج ­فارس و دریای عمان به ­روش مساحت جاروب شده. موسسه تحقیقات شیلات ایران.
  12. Alverson, D.L.; Freeberg, M.H.; Murawski, S.A. and Pope, J.G., 1994. A global assessment of fisheries bycatch and discards. FAO Fish. Tech. Paper 339: Rome. 233 p.
  13. Bellido, J.M.; Brown, A.M.; Valavanis, V.D.; Giráldez, A.; Pierce, G.J.; Iglesias, M. and Palialexis, A., 2008. Identifying essential fish habitat for small pelagic species in Spanish Mediterranean waters. Hydrobiologia. Vol. 612, No. 1, pp: 171-184.
  14. Cui, X.; Grebmeier, J.M. and Cooper, L.W., 2012. Feeding ecology of dominant groundfish in the northen Biology. Vol. 35, No. 9, pp: 1407-1412.
  15. Hall, S.J., 1997. The effects of fishing on marine ecosystems and   Blackwell science Ltd. London: Oxford Press. 271 p.
  16. James, P.S.B.R.; Gupta, T.R.C. and Sanbogue, S.L., 1986. Some aspects of biology of ribbonfish Triciurus lepturus. J. Mar. Biol. Ass. Indian. Vol. 290, pp: 120-137.
  17. Kotwicki, S.; Martin, M.H. and Laman, E.A., 2011. Improving area swept estimates from bottom trawl surveys. Fisheries research. Vol. 110, pp: 198-206.
  18. Ludwig, J. and Reynolds, J.f., 1988. Statistical ecology a primer on methods and computing. A Niley-Interscience Publication. America. The National Science Foundation, Washington D.C., S.A. pp: 248-250.
  19. Paighambari, S.Y. and Daliri, M., 2012. The By-catch composition of shrimp trawl fisheries in Bushehr coastal waters, the Northern Persian Gulf. Journal of the Persian Gulf (Marine Science). Vol. 3, No. 7, pp: 27-36.
  20. Pielou, E.C.J., 1966. The measurement of diversity in different types of biological collections. J. Theor. Biol. Vol. 13, pp: 131-144.
  21. Shannon, C.E. and Weaver, W., 1949. The Mathematical Theory of Communication. University of Illinois Press, Urbana. 144 p.
  22. Sivasubramaniam, K., 1981. Demersal resources of the Gulf and Gulf of Oman. Regional Fishery Survey and Development project. UNDP/FAO. Rome: 122 p.
  23. Yunrong, Y.; Gang, H.; Junlan, C.; Huosheng, L. and Xianshi, J., 2011. Feeding ecology of hairtail Trich margarites & largehead hairtail Trich Lep in the Beibu Gulf the South China Sea. Chin J. Oceanol. Limnol. Vol. 29, pp: 174-183.

 

فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 13، شماره 2
مرداد 1400
صفحه 261-266

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار