نگاهی بر جایگاه بوم گردی در ایران

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده مدیریت، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 سازمان حفاظت محیط زیست کشور، تهران، ایران

چکیده

بوم ­گردی، به صورت یک مسافرت مسئولانه به مناطق طبیعی است که محیط زیست را حفظ و زندگی راحت مردم محلی را تثبیت می­  نماید. به عبارتی، بوم­ گردی با اهداف چند جانبه یعنی حفاظت از محیط زیست، احترام به جوامع محلی و ارتقای مؤلفه ­های فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی جامعه میزبان سروکار دارد که این اهداف هم ­خوان با مفهوم توسعه پایدار است. از طرف دیگر، بوم ­گردی یکی از مؤلفه ­های اصلی در شکل گیری و توسعه اقتصاد پایدار به­ شمار می­ آید. موقعیت جغرافیایی ویژه و تنوع پدیده های طبیعی باعث شده تا ایران به عنوان پنجمین کشور دارای تنوع طبیعی جهان شناخته شود. این در حالی است که علی ­رغم برخورداری از  جاذبه های طبیعی فراوان، بوم­ گردی کشور با مشکلات و موانع گوناگونی در جذب گردش­گر مواجه بوده که مانع از گسترش آن شده است. بر این اساس، در این مقاله سعی گردیده تا حد امکان پس از تعریف بوم ­گردی به بررسی فرصت ­ها، چالش ­ها و ارائه راهکارهای موثر برای توسعه بوم ­گردی کشور پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A look at the place of ecotourism in Iran

نویسندگان [English]

  • Seyed Amir Mahmoud Mojabi 1
  • Sahand Dabiri 2
1 Department of Tourism Management, Faculty of Management, West Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 National Environmental Protection Organization, Tehran, Iran
چکیده [English]

Ecotourism if considered as a responsible trip to natural areas will preserve the environment and establishes a comfortable life for local people. In other words, ecotourism deals with multifaceted goals of environmental protection, respect for local communities and promotion of socio-cultural and economic components of the host community, which align with the concept of sustainable development. On the other hand, ecotourism is one of the main components in the formation and development of a sustainable economy. The special geographical location and diversity of natural phenomena have made Iran the fifth country in terms of natural diversity in the world. However, despite having many natural attractions, the country's ecotourism has faced various problems and obstacles in attracting tourists, which has prevented its expansion. Accordingly, in this article, as much as possible, after defining ecotourism, the opportunities, challenges and effective solutions for the development of ecotourism in the country are examined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecotourism
  • Opportunities
  • Challenges
  • Solutions
  1. اپلروود، م.، 2002. اکوتوریسم، اصول تجربیات و سیاست­ ها. ترجمه: قدیمی، ن.، 1393. نشر افکار. 112 صفحه .
  2. احسانی، ا.ه.، 1394. گردشگری کاربردی (مفاهیم و مدل­ ها). دانشگاه تهران. چاپ دوم. 368 صفحه.
  3. امیدی، ع. و قلمکاری، ا.، 1398. تحلیل رابطه سیاست خارجی توسعه ­گرایانه بر پیشرفت اقتصادی ترکیه (2002-2017). دوفصلنامه مطالعات اقتصاد سیاسی بین ­الملل. دوره 2، شماره 1، صفحات 300 تا 331.
  4. پیشوا، ف. و صنایعیان، ه.، 1394. بررسی تاثیرات اکوتوریسم بر توسعه پایدار روستایی. دومین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در عمران، معماری و شهرسازی. استانبول، ترکیه.
  5. چرامین، م.؛ ملک ­حسینی، س.ح.؛ چرامین، ا. و زعیمی، ح.، 1395. نقش اکوتوریسم گردشگری در حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار. دومین همایش ملی توسعه پایدار استان کهگیلویه و بویراحمد. 
  6. حمیدپناه، ه.، 1388. دایرۃ المعارف گردشگری ایران. جلد دوم. ظرفیت خدمات گردشگری ایران و دانستنی ­های سفر. میراث فرهنگی و گردشگری.
  7. خاکساری، ع. و دهقانی، م.، 1393. ظرفیت گردشگری ماجراجویانه درکویرهای ایران با استفاده از تکنیکS.W.O.T. مطالعات مدیریت گردشگری. دوره 9، شماره 27، صفحات 1 تا 22.
  8. خوش ­اخلاق، ر.؛ نیافرد، ف. و دلالی ­اصفهانی، ر.، 1390. تخمین تابع تقاضای اکوتوریسم (مطالعه موردی شهر اصفهان). فصلنامه علوم اقتصادی. سال 5، شماره 15، صفحات 31 تا 43.
  9. دومین گزارش ارزیابی راهبردی محیط زیست ایران. 1399. کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام. 197 صفحه.
  10. رخشانی ­نسب، ح. و ضرابی، ا.، 1388. چالش ­ها و فرصت ­های توسعه اکوتوریسم در ایران. فصلنامه فضای جغرافیایی. دوره 9، شماره 28، صفحات 41 تا 55.
  11. روشنعلی، م. و ریاحی، و.، 1396. نقش بوم گردی در توسعه اقتصادی مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان پنجهزاره شهرستان بهشهر). فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری. دوره 7، شماره 25، صفحات 51 تا 65.
  12. زاهدی، ش.ا.، 1385. مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار با تاکید بر محیط زیست. دانشگاه علامه طباطبایی. 232 صفحه.
  13. سازمان جهانی گردشگری، گردشگری و تنوع زیستی. 2014. دستیابی به اهداف مشترک برای رسیدن به پایداری. ترجمه: ابراهیمی، ف.ن.، 1393. جهاد دانشگاهی (واحد تهران). 112 صفحه.
  14. سازمان حفاظت محیط­ زیست. 1395. دستورالعمل ضوابط مشارکت و سرمایه­ گذاری برای طبیعت­ گردی در مناطق طبیعی. 5 صفحه.
  15. عنابستانی، ع.ا.؛ گیاهی، ح. و جوانشیری، م.، 1397. بررسی و تحلیل آثار ایجاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر توسعة سکونتگاه‌های روستایی (نمونه: روستای رادکان شهرستان چناران). فصلنامه برنامه ­ریزی فضایی. دوره 8، شماره 2، صفحات 1 تا 24.
  16. فنلا، د.ا.، 2005. مقدمه­ ای بر طبیعت­ گردی. ترجمه: قادی ­کلایی، ج.، 1389. انتشارات دانشگاه مازندران. 392 صفحه.
  17. لطفی، ص.؛ رمضان­زاده­لسبوئی، م. و ابراهیمیان، م.، 1396. سنجش نگرش مردم نسبت به نقش آموزش در تمایل به کارآفرینی بوم‌گردی (مطالعه موردی: منطقه کویری و بیابانی خور و بیابانک). فصلنامه برنامه­ ریزی و توسعه گردشگری. دوره 6، شماره 21، صفحات 54 تا 76.
  18. مرکز پژوهش ­های مجلس شورای اسلامی. 1384. آیین‌نامه طبیعت‌ گردی. شماره‌ 27315ت‌33536هـ، 4 صفحه.
  19. مسروری ­جنت، ن. و صادق­ فلاحت، م.، 1394. نقش بوم ­گردی در توسعه پایدار اکولوژیک (نمونه موردی بوم ­گردی در پارک جنگلی لویزان). اولین کنفرانس تخصصی معماری و شهرسازی ایران، شیراز.
  20. موقرپاک، ع. و قربانی، ف.، 1397. جایگاه گردشگری در امنیت ملی و روند توسعه کشورها (مطالعه موردی: کشور ایران). فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری. دوره 7، شماره 26، صفحات 1 تا 25.
  21. نرگسی، ش.؛ بابکی، ر. و عفتی، م.، 1397. بررسی رابطه بین گردشگری، رشد اقتصادی و توسعه مالی در ایران (1368-1395). فصلنامه اقتصاد مالی. دوره 12، شماره 44، صفحات 41 تا 68.
  22. هادی­ مقدم، ج.؛ رییسی ­دهکردی، ا. و نوشین، ع.، 1396. چگونگی توسعه صنعت گردشگری با رویکرد نقش اقامتگاه ­های بوم    گردی در اکوتوریسم بیابانی (نمونه موردی روستای سه). سومین کنفرانس ملی شهرسازی، معماری، عمران و محیط زیست،  شیروان.
  1. Sixth national biodiversity report of the Islamic republic of iran. 2020. Convention on Biological Diversity National Focal Point Ministry of Agriculture Jahad. THE Primary National Focal Point of Convention on Biological Diversity (CBD). 164 p.
  2. The International Ecotourism Society. 2020. Ties Global Ecotourism Fact Sheet. ecotourism.org
  3. UNWTO. 2016. Ecotourism and Protected Areas. https://www.unwto.org/sustainable-evelopment/ecotourism and-protected-areas
  4. Wang, H.G., 2019. Global Smart City Partnership Program. World Bank. 20 p.