تأثیر سیاست های کلی نظام در حوزه محیط زیست در تحقق قانون حفاظت از منابع ژنتیکی با محوریت پروتکل های ذیل کنوانسیون تنوع زیستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه محیط زیست، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیر کبیر، تهران، ایران

3 گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

از مهم ترین مشکلات محیط زیست کشورها حراست از منابع ژنتیکی و تنوع زیستی در قلمرو سرزمین می‌باشد نظر به‌آن که ایران جزء 20 کشور نخست جهان در تنوع زیستی است لذا این موضوع جایگاه ویژه‌ای در قوانین کشور دارد. سیاست های کلی محیط زیست بر این مهم  تاکید نموده از این رو هدف این نوشته سنجش میزان  تأثیر سیاست های محیط‌زیست در تحقق  قانون حفاظت از منابع ژنتیکی با محوریت پروتکل‌های کنوانسیون تنوع‌زیستی است. این مقاله توصیفی –تحلیلی است که با احصای معیارها‌ی مؤثر، میزان اهمیت هر یک با استفاده از نظر خبرگان مشخص شده از این رو، 49 زیر‌معیار  مؤثر بر تحقق قانون، ذیل سه گروه معیارهای سیاست های کلی محیط زیست، قانون حفاظت از منابع ژنتیکی، پروتکل‌های ذیل کنوانسیون تنوع زیستی (ناگویا) شناسایی وسپس با استفاده از تکنیک (AHP) و مقایسه دودویی ماتریس، تعیین ضرایب اهمیت معیارها و اولویت بندی انجام شد. نتایج نشان داد از میان معیارهای اصلی، "سیاست های کلی محیط زیست"(با وزنِ 0/423) نسبت به معیارهای دیگر از اهمیت بیش تری برخوردار است. در میان معیارهای فرعی، "ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ‌ژﻧﺘﯿﮏ و ارﺗﻘﺎء آن ها ﺗﺎ ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ"( با وزنِ 0/389)، "دسترسی به منابع ژنتیکی بر عهده حقوق حاکمیتی هر کشور، ﺣﻔﺎﻇﺖ، اﺣﯿﺎء، به سازی و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ" (با وزنِ 0/378) و "تنوع زیستی به ویژه حیات وحش" (با وزنِ 0/375) و نیز "تهیه اطلس زیست بوم" (با وزنِ 0/370) بیش ترین وزن را بین زیر‌معیارها داشته‌اند که مبین اهمیت‌شان تحقق قانون است. در نهایت مشخص شد که معیارهای سیاست های کلی نظام در حوزه محیط زیست تأثیر زیادی در تحقق این قانون داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effect of the system's general policies in the field of environment on the implementation of the law on the protection of genetic resources with a focus on the protocols under the Convention on Biological Diversity

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Mojabi 1
  • Reza Maknoon 2
  • Sadegh Zibakalam 3
1 Department of Environmental Law, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Environment, Faculty of Civil and Environmental Engineering, Amir Kabir University of Technology, Tehran, Iran
3 Department of Political Science, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Considering that Iran is one of the top 20 countries in the world in biodiversity, this issue has a special place in the laws of the country. The general policies of the environmental system emphasize this important point in various paragraphs, especially paragraph 6. Effective criteria, the importance of each using the opinion of experts identified. Therefore, 49 sub-criteria affecting the implementation of the law, under the three groups of general environmental policy criteria, the law of conservation of genetic resources, protocols under the Convention on Biological Diversity (Nagoya) are identified and then Using Analytic Hierarchy Process (AHP) technique and binary matrix comparison, the coefficients of importance of the criteria were determined to be prioritized. The results showed that among the main criteria, the criteria of general environmental policies (weighing 0.423) are more important than other criteria (weighing 0.423) is more important than other criteria. Among the sub-criteria, sub-criterion protection of Genetic resources and improving them to international standards (weighing 0.389) Access to genetic resources is the responsibility of the sovereign rights of each country (member), protection, renovate, development of natural restores (With a weight of 0.378) and biodiversity, especially wildlife (with a weight of 0.375) and also the preparation of an ecosystem atlas (with a weight of 0.370) had the highest weight among the sub-criteria. Shows from genetic sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Genetic Protection Law
  • General Environmental Policies
  • Protocols to the Convention on Biological Diversity
  • Genetic Resources
  • Sovereign Rights

مراجع

  1. ریفکین، ج.، 1384. قرن بیوتکنولوژی. ترجمه: داوری، ح.، انتشارات کتاب صبح، 384 صفحه.
  2. زبردست، ا.، 1380. کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای. فصلنامه هنرهای زیبا. دوره 10، صفحات 13 تا 21.
  3. صدرموسوی، م.؛ اباذرلو، ش.؛ موسی­خانی، ک. و اباذرلو، س.، AHP محیط ­زیست از مدل تحلیل سلسله مراتبی. فصلنامه آمایش محیط. دوره 6، صفحات 65 تا 88.
  4. شجاع، ج.، 1391. تکامل تدریجی حقوق بشر و پیشرفت ­های علمی و فناوری. ماهنامه داخلی مرکز ملی مطالعات جهانی شدن. سال 2، شماره 33، صفحات 71 تا 78.
  5. صادقی، م.، چالش ­های اخلاقی ثبت اختراعات بیوتکنولوژیک. فصلنامه مدرس علوم انسانی. شماره 3، صفحات 54 تا 59.
  6. عبداللهی، م. و رضوانی ­فرد، م.، 1391. نظام حقوقی ایران و مسئله سیاست­ گذاری محیط­زیست. فصلنامه راهبرد. دوره 21، شماره 64، صفحات 31 تا 38.
  7. دبیری، ف.، 1398. فرهنگ حقوق محیط زیست. موسسه مطالعات و پژوهش­ های حقوقی شهر دانش. 22 صفحه.
  8. Bergel, S.D., 2015. Patentability of Human Genes: The Conceptual Differences between the Industrialised and Latin American Countries. Journal of Community Genetics. Vol. 6, No. 3, pp: 105-120.
  9. Biotechnology Market Size Worth $727.1 Billion by 2025. 2021. CAGR: 7.4%". www.grandviewresearch.com. Retrieved 2021-01-29.
  10. Burrone, E., 2015. Patents at the Core: The Biotech Business, Available at: http://www.wipo.int/sme/en/ documents/patents_biotech_fulltext.html .
  11. Cook, T., 2013. How Europe Has Learnt How to Deal with Exclusions from Patentability. Human Genetics Program. 24 p.
  12. Johan, S.P. and Walløe, T.M., 2010. Genetic Resources in the CBD: The Wording, the Past, the Present and the Future. UNEP/CBD/WG-ABS/9/INF/1.
  13. Kolahi, M., 2021. Administrative Organizational Structures towards Environmental Macro-Policies. Quarterly Journal of the Macro and Strate-gic Policies. Vol. 8, No. 3, pp: 510-534. https://doi.org/10.30507/JMSP.2020.
  14. Nagoya Protocol on Access to Genetic Resources and the Fair and Equitable Sharing of Benefits Arising from their Utilization (ABS) to the Convention on Biological Diversity.
  15. Torrance, W., 2013. The Unpatentable Human Being. Hastings Center Report. Vol. 43, No. 5, pp: 86-89.
  16. Torrance, A.W., Gene Concepts, Gene Talk, and Gene Patents. MINN. J. L. SCI. & TECH. Vol. 157, pp: 1-2.
  17. UNEP/CBD/WG-ABS/9/INF/1. 2010. pp: 19-24.
  18. Walløe, T.M. and Johan, S., 2013. The Term 'Genetic Resources': Flexible and Dynamic while Providing Legal Certainty? In Oberthür Sebastian, Rosendal, G.K., Global Governance of Genetic Resources: Access and Benefit Sharing after the Nagoya Protocol, Routledge.
  19. Zimmerman, D., 1988. Evolution of RNA Viruses. RNA Genetics. Vol. 62, No. 12, pp: 5278.

 

فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 13، شماره 3
مهر 1400
صفحه 413-422

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار