ارزیابی فصلی تراکم و توده زنده‌ جوامع ماکروبنتوز در خورهای استان هرمزگان (تیاب و یک‌شبه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویح کشاورزی، بندرعباس، ایران

چکیده

خورها نقش مهمی در حفظ محیط‌ زیست، تنوع زیستی، کنترل سیلاب و تأمین آب شرب داشته و می‌توانند در تولید مواد بیولوژیکی و تولید گیاهان دارویی نقش مهمی را ایفا نمایند. استان هرمزگان به‌عنوان یک استان ساحلی در جنوب ایران دارای تالاب‌های متعددی بوده بدین منظور  به شناسایی و تعیین تراکم بنتوزهای تالاب بین‌المللی مصب رود شور، شیرین و میناب در دو خور تیاب و یک‌شبه در سال 1395 به‌صورت فصلی پرداخته شد. نمونه برداری توسط شناور تحقیقاتی و گرب ون وین با سطح مقطع 0/04 مترمربع صورت پذیرفت. در این پژوهش گروه‌های مختلف ماکروبنتوزهای (کرم‌های حلقوی، نرم‌تنان، سخت‌پوستان و سایر ماکروبنتوزها (نمرتین، لارو ماهی و خارتنان))، شناسایی شد. 23 خانواده از کرم‌های ‌پرتار، 5 خانواده از دوکفه‌ای‌ها، 6 خانواده از شکم پایان، 7‌ خانواده از بندپایان، 2 خانواده از روزن‌داران و 1 خانواده از سیپونکولاها هم چنین 37 جنس و 9 گونه از خانواده‌های مختلف در خور تیاب مورد شناسایی قرار گرفتند. بیش ترین فراوانی متعلق به روزن‌داران بوده هم چنین کرم‌های پرتار از تراکم قابل‌توجهی برخوردار بوده‌اند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد جمعاً‌  کرم‌های پرتار (17 خانواده )، دوکفه‌ای‌ها (5 خانواده)، شکم پایان (11 خانواده)، ناوپایان (یک خانواده)، بندپایان (3 خانواده) و 1 خانواده از روزن‌داران هم چنین 37 جنس و 9 گونه از خانواده‌های مختلف در خور یک‌شبه مورد شناسایی قرار گرفتند. ماکروبنتوزها در خور تیاب با میانگین 4376±9428 عدد در مترمربع، از میزان فراوانی بیشتر و در خور یک‌شبه با میانگین 0/55±2/78 گرم در مترمربع، از میزان توده‌ زنده‌ بیش تری برخوردار بودند. با توجه به نتایج این بررسی، درمجموع فراوانی ماکروبنتوزهای خور یک‌شبه در مقایسه با خور تیاب از مقادیر کم تری برخوردار بود در‌حالی‌که وزن تر کل موجودات در خور یک‌شبه نسبت به خور تیاب بیش تر برآورد گردید. گرچه عوامل متعددی بر میزان وزن نهایی موجودات ماکروبنتوزها در یک منطقه تأثیر دارند اما به نظر می‌رسد شرایط در خور یک‌شبه به‌گونه‌ای فراهم بوده که فرصت بیش تری برای حضور ماکروبنتوزها و به دنبال آن تغذیه، رشد و افزایش جثه‌ی موجودات و نهایتاً افزایش وزن را به دنبال داشته است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Seasonal evaluation of abundance and biomass of macrobenthos communities in estuaries of Hormozgan Province (Tiab and Yek shabe)

نویسندگان [English]

  • Shiva Aghajari Khazaei
  • Gholam Ali Akbarzadeh Chomachaei
  • Fereshteh Saraji
Persian Gulf and Oman Sea Ecology Research Center, Iranian Fisheries Science Research Institute, Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Bandar Abbas, Iran
چکیده [English]

Estuaries play an important role in environmental protection, biodiversity, flood control and drinking water supply and can play an important role in the production of biological materials and the production of medicinal plants. Hormozgan province as a coastal province in the south of Iran has several wetlands. For this purpose, to identify and determine the abundance of Benthose of the international wetlands of the estuary of Shoor, Shirin and Minab in Tiab estuary and Yek shabe in 2016 seasonally. For this purpose, sampling of sediments was carried out using a Van veen grab with a cross section of 0.04 m2 in two estuaries. In this study, different groups of Macrobenthos (Annelida, Mollusca, Crustacea and other macrobenthos (Nemertea, Fish larvae and Echinodermata)) were identified. 23 families of Polychaetes, 5 families of Bivalves, 6 families of Gastropods, 7 families of Arthropods, 2 families of Foraminifera and 1 family of Sipuncula were also identified as 37 genera and 9 species of different families suitable for Tiab. Most abundance belonged to the Foraminifera and also the polychaetes had a considerable abundance. The results of this study showed that a total of polychaetes (17 families), bivalves (5 families), Gastropods (11 families), Scaphopoda (1 family), Arthropods (3 families) and 1 family of Foraminifera as well as 37 genera and 9 species were identified in Yek shabe estuary. Macrobenthos in Tiab estuary with an average of 9428±4376 n/m2 had a higher abundance and Yek shabe estuary with an average of 2.78±0.55 g/m2 had a higher weight macrobenthos in Tiab estuary with average of 9428±4376 n/m2 had higher abundance and in Yek shabe estuary with average of 2.78±0.55 g/m2 had higher weight. According to the results of this study, in general, the abundance of macrobenthos in the Yek shabe estuary was lower than the Tiab estuary, while the weight of all organisms in the Yek shabe estuary was higher than the Tiab estuary. Although several factors affect the final weight of macrobenthos in an area, it seems that the conditions are suitable Yek shabe to provide a greater opportunity for the presence of macrobenthos, followed by feeding, growth and increase in body size and ultimately weight gain.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Macrobenthos
  • Abundance
  • Biomass
  • Tiab and Yek shabe estuaries
  • Hormozgan province

مراجع

  1. بهروزی‌راد، ب. و احمدی م.ر.، 1378. بررسی مقایسه‌ای کف زیان بزرگ Macrofauna تالاب‌های بین‌المللی کلاهی و تیاب در سواحل خلیج فارس. نشریه محیط‌شناسی. دوره 25، شماره 23، صفحات 21 تا 38.
  2. خدادادی جوکار، ک. و رزمجو، غ.، 1374. بررسی خورهای مهم استان هرمزگان. سازمان تحقیقات و آموزش شیلات ایران. مرکز تحقیقات شیلاتی دریای عمان. 176 صفحه.
  3. داعی ­نژاد، پ.؛ خدادادی، م. و رجب­ زاده ­قطرمی، ا.، 1394. بررسی تنوع زیستی کف­ زیان تالاب شادگان با تاکید بر گونه‌های غالب در بهار و تابستان. نشریه اقیانوس شناسی. دوره، ۸ شماره ۲۹، صفحات 75 تا 85.
  4. دانشیان، ج. و اخلاقی، م.، 1389. معرفی جنس‌ها و گونه‌های جدید فرامینیفرابنتیک از سازند قم در برش کلکته، جنوب ­شرق ماهنشان. پژوهش‌های چینه نگاری و رسوب‌شناسی. سال 26، شماره 2، 71 صفحه.
  5. شکوری، آ. و بخش‌حوت، ک.، 1396. بررسی ساختار جوامع کف زی در تالاب لیپار در استان سیستان و بلوچستان. اکوبیولوژی تالاب. دوره ۹، شماره ۳، صفحات ۲۹ تا 42.
  6. شوکت، پ.؛ موسوی­ ده­ موردی، ل.؛ نوعدوست، ف.؛ بنایی، م.؛ نبوی، م.؛ محیسنی، م. و نعمت ­دوست ­حقی، ب.، 1397. بررسی اکولوژیکی سواحل بحرکان با استفاده از شاخص ­های AMBI و Bentix. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 9، شماره 3، صفحات 394 تا 385.
  7. ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ، ط.؛ اﻣﻴﺮی، ف. و ﭘﺬﻳﺮا، ع.ا.، 1388. ﭘﺎﻳﺶ ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﺗﻨﻮع اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﻣﺎﻛﺮوﺑﻨﺘﻴﻚ به‌عنوان شاخص‌های آﻻﻳﻨﺪﮔﻲ در ﺧﻮرﻫﺎی ﻣﻮﺳﻲ و ﻏﻨﺎم. ﻣﺠﻠﻪ ﺷﻴﻼت. ﺳﺎل 3، شماره 4، 12 صفحه.
  8. فارسی، ا.؛ سیف‌آبادی، ج. و عوفی، ف.، 1392. تأثیر پارامترهای محیطی بر تراکم، بیوماس و تنوع ماکروبنتوزهای سواحل استان بوشهر. نشریه بهره‌برداری و پرورش آبزیان. دوره 2، شماره 1، صفحات 1 تا 11.
  9. لطفی، ع. و زارع ­شهرکی، م.، 1397. بررسی تراکم و شناسایی جوامع بی مهرگان کفزی دریاچه سد کمال صالح اراک. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال10شماره 1، صفحات 329 تا 336.
  10. Andrew, S.Y., 1996. Macrofauna: polychaetes, mollusks and Crustacean. Methods of the examination of organismal diversity in soil and sediment. Edited by Hall, GS UNESCO University Press., Cambridge. pp: 118-132.
  11. Barnes, R.D., 2004. Invertebrate Zoology. Saunders College. Philadelphia and Holt-Saunders, Tokyo, 893
  12. Bianchi, C.N. and Morri, C., 2000. Marine biodiversity of the Mediterranean Sea: situation, problems and prospects for future research. Marine pollution bulletin. 40, No. 5, pp: 367-376.
  13. Bosch, D.T.; Dance, S.P.; Moolenbeek, R.G. and Oliver, P.G., 1995. Seashells of eastern Arabia. Dubai Motivate publishing, 296
  14. Chong, V.C., 2007. Mangroves-fisheries linkages the Malaysian perspective. Bulletin of Marine Science. Vol.80, No. 3, pp: 755-772.
  15. De Bruyne, R.H., 2003.The complete encyclopedia of shells: informative text with hundreds of photographs. Rebo International. 336 p.
  16. Fauchald, K., 1977. The polychaete worms. Definitions and keys to the orders, families and genera. Natural History Museum of Los Angeles County, Science Series.
  17. Gascon, S.; Boix, D.; Sala, J. and Quintana, X.D., 2007. Changes on macrobenthic fauna of a Mediterranean salt marsh (Empordà wetlands, NE Iberian Peninsula) after a severe drought, with special emphasis on the Corophium orientale population. Vie et milieu. 57, No. 1-2, pp: 3-12.
  18. Gopalakrishnan, S.; Thilagam, H. and Raja, P.V., 2008. Comparison of heavy metal toxicity in life stages (spermiotoxicity, egg toxicity, embryotoxicity and larval toxicity) of Hydroides elegans. Chemosphere. Vol.71, No. 3, pp: 515-528.
  19. Gregory, A., 2007.Response of macrobenthic communties to oil spills along Goa coast (Doctoral dissertation). Environmental Science Department Institute of Science, Mumbia University. pp: 1-69.
  20. Guzman-Alvis, A.I. and Diaz, J.M., 1997. Soft bottom macrobenthic assemblages off Santa Marta, Caribbean coast of Colombia. Oceanographic Literature Review. Vol.3, No. 44, 248 p.
  21. Jackson, J.B.; Kirby, M.X.; Berger, W.H.; Bjorndal, K.A.; Botsford, L.W.; Bourque, B.J. and Hughes, T.P., 2001. Historical overfishing and the recent collapse of coastal ecosystems. Science. Vol. 293, No. 5530, pp: 629-637.
  22. Kairo, J.G.; Bosire, J.; Langat, J.; Kirui, B. and Koedam, N., 2009. Allometry and biomass distribution in replanted mangrove plantations at Gazi Bay, Kenya. Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems. Vol. 19, No. S1, pp: S63-S69.
  23. Kathiresan, K. and Bingham, B.L., 2001. Biology of mangroves and mangrove ecosystems. Advances in marine biology. Vol. 40, pp: 84-254.
  24. Klein, W., 2001. Second language acquisition. In International encyclopedia of the social and behavioral sciences. Elsevier science. Vol. 20, pp. 13768-13771.
  25. Koptal, R.L., 2002. Modern text book of zoology invertebrate. Rostogi Publication. pp: 807-812.
  26. Liu, C.W.; Lin, K.H. and Kuo, Y.M., 2003. Application of factor analysis in the assessment of groundwater quality in a blackfoot disease area in Taiwan. Science of the Total Environment. Vol.313, No. 1-3, pp: 77-89.
  27. MOOPAM, R., 2010. Manual of oceanographic observations and pollutant analysis methods. ROPME. Kuwait. 586
  28. Rouse, G. and Pleijel, F., 2001. Polychaetes. Oxford university press. 354 p.
  29. Samhouri, J.F.; Haupt, A.J.; Levin, P.S.; Link, J.S. and Shuford, R., 2014. Lessons learned from developing integrated ecosystem assessments to inform marine ecosystem-based management in the USA. ICES Journal of Marine Science. Vol.71, No. 5, pp: 1205-1215.
  30. Spalding, M.; Kainuma, M. and Collins, L., 2010. World atlas of mangroves. Routledge.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 13، شماره 3
مهر 1400
صفحه 337-346

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار