ارزیابی کفزیان رودخانه کسلیان در شهرستان سوادکوه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه منابع طبیعی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، سوادکوه، ایران

چکیده

رودخانه کسلیان به عنوان یکی از مهم ترین منابع تامین آب شهرستان سوادکوه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مطالعه حاضر مشتمل بر شناسایی و پراکندگی کفزیان در رودخانه کسلیان است. چهار ایستگاه مطالعاتی در این منطقه در مجموع بر اساس شرایط تاثیرگذاری محیطی انتخاب و فون کفزیان آن به صورت فصلی توسط سوربر و با سه تکرار در هر ایستگاه نمونه برداری شد. نمونه ­ها توسط فرمالین 4 درصد تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی، شناسایی و شمارش گردیدند. در بررسی ­های انجام شده 12 خانواده و 5 رده ماکرو بنتوز شناسایی گردیدند. نتایج نشان می­ دهد در فصل بهار با 290 عدد در متر مربع بیش ترین فراوانی و در فصل تابستان با 150 عدد در مترمربع  کم ترین فراوانی را دارا بودند. در میان ماکرو بنتوزهای شناسایی شده رده Ephemeroptera  با 62/3 درصد فراوانی بیش ترین تعداد و Plecoptera با 3/4 درصد از کم ترین فراوانی برخوردار بودند. در طی این مطالعه میانگین شاخص تنوع گونه ­ای شانون وینر 1/31 غالبیت گونه­ ای سیمپسون 0/28 و غنای گونه ­ای مارگالف 1/91 محاسبه شد. بر اساس شاخص زیستی هیلسنهوف (HFBI) وضعیت کیفی آب رودخانه کسلیان در ایستگاه ­های یک، دو و چهار عالی و ایستگاه سوم خوب ارزیابی شد. به طور کلی با توجه به نتایج به دست آمده مشخص گردید که حشرات آبزی جمعیت جانداران غالب کفزی رودخانه کسلیان را تشکیل می ­دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessment on Bentic of Kselian River in Savadkooh Province

نویسندگان [English]

  • Razieh Khosheghbal
  • Maryam Shapoori
Department of Natural Resources, Savadkooh Branch, Islamic Azad University, Savadkooh, Iran
چکیده [English]

Kselian River as one of the most important water sources of Savadkooh province, has special importance. This study consisted of the diversity and distribution of Macrobenthos on Kselian River. In the mentioned area, a total of four study stations were selected based on environmental impact, Macrobenthos fauna samples were taken by Surber such that were repeated 3 times at each station with seasonal frequency. Samples were fixed with 4% formalin, were separated in a lab, and then identified and counted. In surveys conducted, 12 families from 5 orders of Macrobenthos were identified.  The results show in the spring season had the most abundance (290 n/m2) and in the summer season had the less abundance (150 n/m2) of the specimen. Ephemeroptera had the most abundance (62.3 % of total) and Plecoptera had less abundance (3.4 % of total) between five classes were identified on Kselian River. During this study the average of the Shannon-Wiener diversity index was calculated 1.31, Simpson dominance species was calculated 0.28 and Margalef richness species was calculated 1.91. According to the biological values of Hilsenhoff (HFBI), the water quality status of Kselian River at stations 1 and 2 and 4 were evaluated excellent, at stations 4 was evaluated very well. Overall according to the results, it was determined that aquatic insects constitute the dominant population of the benthic fauna in Kselian River.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identification
  • Distribution
  • Aquatic insects
  • Kselian River
  • Benthos

مراجع

  1. احمدی، م. و نفیسی، م.، 1380 .شناسایی موجودات شاخص بی ­مهره آب­ های جاری. انتشارات خیبر. 240 صفحه.
  2. آخوندنژاد، ز.؛ محمدی­ روزبهانی، م. و رجب­ زاده، ا.، 1392. بررسی آلودگی رودخانه زرد در محدوده منبع آب قدیم تا رود زرد ماشین با استفاده از جوامع ماکروبنتیک کم ­تاران و زالوها. اولین همایش ملی برنامه ­ریزی، حفاظت، حمایت از محیط­ زیست و توسعه پایدار. همدان.
  3. پذیرا، ع.؛ امامی، م.؛ کوه گردی، ا.؛ وطن­ دوست، ص. و اکرمی، ر.، اثر برخی از عوامل محیطی بر تنوع ­زیستی ماکروبنتوزهای رودخانه دالکی و حله بوشهر. مجله علمی شیلات ایران. سال 2، شماره 4، صفحات 31 تا 22.
  4. جرجانی، س.؛ قلیچی، ا. و اکرمی، ر.، 1387. ارزیابی شاخص زیستی آلودگی و فون ماکروبنتوز نهر مادرسو پارک گلستان. مجله علمی شیلات ایران. سال 2، شماره 1، صفحات 41 تا 52.
  5. جعفری، ع.؛ کرمی، م.؛ عبدلی، ا.؛ اسماعیلی­ ساری، ع. و مرتضایی ­فریزهندی، ق.، 1390. ساختار جمعیتی کفزیان بزرگ رودخانه کسلیان، مازندران. مجله علمی شیلات ایران. سال 5، شماره 2، صفحات 101 تا 112.
  6. جلیلی، م. و رضایی ­مارنانی، ح.، 1391. بررسی ساختار جوامع ماکروبنتوزهای منطقه ساحلی آب­ های جزیره کیش. مجله اقیانوس شناسی. سال 3، شماره 12، صفحات 1 تا 9.
  7. جمالزاده، ف. و افزار، ع.، 1374. گزارش بررسی زیستی و غیر زیستی رودخانه شفارود. مرکز تحقیقات شیلات گیلان، بندر انزلی.
  8. حیدری، ن.؛ یزدیان. ح.؛ زهرایی، ب. و جعفرزاده­ حقیقی ­فرد، ن.، 1391. ارزیابی زیستی رودخانه کشکان رود براساس تنوع و ساختار جمعیتی ماکروبنتوزها. اولین همایش ملی حفاظت و برنامه­ریزی محیط زیست، همدان.
  9. رشت ­آبادی، ع.؛ ایمانپورنمین، ج. و ستاری، م.، 1399. تعیین کیفیت آب رودخانه فوشه (استان گیلان) با استفاده از شاخص ­های زیستی ماکروبنتوز. فصلنامه محیط­ زیست جانوری. سال 12، شماره 2، صفحات 381 تا 388.
  10. مهدوی، م.؛ بذرافشان، ا.؛ جوانشیر، ا.؛ موسوی ­ندوشن، ر. و باباپور، م.، بررسی امکان تاثیر جامعه کفزیان رودخانه طالقان روی تعیین کیفیت آب. دوره 63، شماره 1، صفحات 75 تا 91.
  11. میررسولی، ا. و قربانی، ر.، 1390. ارزیابی زیستی رودخانه زرین گل (استان گلستان) با استفاده از ساختار جمعیت ماکروبنتوزها. مجله شیلات. دوره 64، شماره 4، صفحات 357 تا 369.
  12. نوان­ مقصودی، م.، 1391. بررسی کفزیان رودخانه قزل ­اوزن استان زنجان. مجله علمی شیلات ایران. سال 21، شماره 4، صفحات 125 تا 138.
  13. نوروزی، م. و هاشمی، م.، 1395. ارزیابی زیستی فون کفزیان رودخانه نور رود در منطقه بلده نور. فصلنامه محیط ­زیست جانوری. سال 8، شماره 3، صفحات 175 تا 182.
  14. Abbaspour, F.; Mirdar Harijani, J.; Gharaei, A. and Iezadi, G.H., 2017. Biological assessment of the Tang Sorkh River (Iran) using benthic macroinvertebrates. Iranian Journal of Fisheries Sciences. 16, No. 3, pp: 1008-1020.
  15. Archan, A.; Sharad, S. and Pratibha, A., 2015. Seasonal Biological Water Quality Assessment of River Kshipra Using Benthic Macro-Invertebrates. Social Issues and Environmental Problems. Vol. 3, No. 9, pp: 2394-3629.
  16. Clifford, H.F., 1991. Aquatic invertebrates of Alberta: an illustrated guide. University of Alberta.
  17. Dodds, W., 2002. Freshwater ecology: concepts and environmental applications. Elsevier.
  18. Etemi, F.Z.; Bytyçi, P.; Ismaili, M.; Fetoshi, O.; Ymeri, P.; Shala–Abazi, A.; Muja-Bajraktari, N. and Czikkely, M., 2020. The use of macroinvertebrate based biotic indices and diversity indices to evaluate the water quality of Lepenci river basin in Kosovo. Journal of Environmental Science and Health, Part A. 55, No. 6, pp: 748-758.
  19. Fenoglio, S.; Badino, G. and Bona, F., 2002. Benthic macroinvertebrate communities as indicators of river environment quality: an experience in Nicaragua. Revista de biología tropical. Vol. 50, No. 3, pp: 1125-1131
  20. He, F.; Sun, X.; Dong, X.; Cai, Q. and Jähnig, S.C., 2019. Benthic Macroinvertebrates as Indicators for River Health in Changjiang Basin. In Chinese Water Systems. Springer, Champ. pp: 207-217.
  21. Hilsenhoff, W.L., 1982. Using a biotic index to evaluate water quality in streams (No. 132). Madison, WI: Department of Natural Resources.
  22. Iyiola, A.O. and Asiedu, B., 2020. Benthic Macro Invertebrates as Indicators of Water Quality in Ogunpa River, South-Western Nigeria. West African Journal of Applied Ecology. 28, No. 1, pp: 85-95.
  23. Karrouch, L.; Chahlaoui, A. and Essahale, A., 2017. Anthropogenic impacts on the distribution and biodiversity of benthic macroinvertebrates and water quality of the Boufekrane River, Meknes, Morocco. Journal of Geoscience and Environment Protection. Vol. 7, No. 07, pp: 173.
  24. Kim, J.J.; Atique, U. and An, K.G., 2019. Long-term ecological health assessment of a restored urban stream based on chemical water quality, physical habitat conditions and biological integrity. Water. 11, No. 1, pp: 114.
  25. Lai, G.G.; Beauger, A.; Wetzel, C.E.; Padedda, B.M.; Voldoire, O.; Lugliè, A.; Allain, E. and Ector, L., 2019. Diversity, ecology and distribution of benthic diatoms in thermo-mineral springs in Auvergne (France) and Sardinia (Italy). Peer J. Vol. 7, e7238 p. Doi: 7717/peerj.7238.
  26. Lenat, D.R., 1993. A biotic index for the southeastern United States: derivation and list of tolerance values, with criteria for assigning water-quality ratings. Journal of the North American Benthological Society. Vol. 12, No. 3, pp: 279-290
  27. Lenat, D.R., 1988. Water quality assessment of streams using a qualitative collection method for benthic macroinvertebrates. Journal of the North American Benthological Society. Vol. 7, No. 3, pp: 222-233.
  28. Mackie, G.L. and Mackie, G.L., 2004. Applied aquatic ecosystem concepts. Kendall Hunt.
  29. Maxted, J.R.; Barbour, M.T.; Gerritsen, J.; Poretti, V.; Primrose, N.; Silvia, A.; Penrose, D. and Renfrow, R., 2000. Assessment framework for mid-Atlantic coastal plain streams using benthic macroinvertebrates. Journal of the North American Benthological Society. Vol. 19, No. 1, pp: 128-144.
  30. Mehrjo, F.; Hashemi, S.H.; Abdoli, A. and Hosseinabadi, F., 2020. Taxonomy of benthic macroinvertebrates in Jajrud River for water quality assessment. Environmental Resources Research. 8, No. 1, pp: 1-10.
  31. Navis, N. and Gillies, W.N., 2001. A comparison of a professional Method and a Volunteer Method for Assessing Stream Health, Including Discussion of an Improved Volunteer Method: USEPA’s Rapid Bio Assessment Protocol II Science and Society Series Paper. Vol. 2, 27 p.
  32. Peckarsky, B.L. and Peitz, D.G., 2003. Macro invertebrate Monitoring as an indicator of water quality: Status Report for pipestone creek, Pipestone National Monument, 13pp. National park service, Missouri. River health. Fresh water Biology. Vol. 41, No. 2, pp: 373-391.
  33. Pipan, T., 2000. Biological assessment of stream water quality-the example of the Reka River (Slovenia).
  34. Rosenberg, D.M.; Davies, I.J.; Cobb, D.G. and Wiens, A.P., 1997. Protocols for measuring biodiversity: Benthic macroinvertebrates in fresh waters. Department of Fisheries and Oceans, Freshwater Institute. 501 p.
  35. Shi, X.; Liu, J.; You, X.; Bao, K.; Meng, B. and Chen, B., 2017. Evaluation of river habitat integrity based on benthic macroinvertebrate-based multi-metric model. Ecological Modelling. Vol. 353, pp: 63-76.
  36. Shieh, S.H. and Yang, P.S., 2000. Community structure and functional organization of aquatic insects in an agricultural mountain stream of Taiwan: 1985-1986 and 1995-1996. Zoological studies-Taipei. Vol. 39, No. 3, pp: 191-202.
  37. Shirley, J., 2005, Peterhead Inlet Invertebrate Inventory: Towards an Index of Biological Integrity for small Arctic streams, Nunavut Research Institute.
  38. Trichkova, T.; Tyufekchieva, V.; Kenderov, L.; Vidinova, Y.; Botev, I.; Kozuharov, D.; Hubenov, Z.; Uzunov, Y.; Stoichev, S. and Cheshmedjiev, S., 2013. Benthic macroinvertebrate diversity in relation to environmental parameters, and ecological potential of reservoirs, Danube River Basin, North-West Bulgaria. Acta zoologica bulgarica. Vol. 65, No. 3, pp: 337-348.
  39. Zoriasatein, N.; Jalili, S. and Poor, F., 2013. Evaluation of ecological quality status with the trophic index (TRIX) values in coastal area of Arvand, Northeastern of Persian Gulf, Iran. World J Fish Mar Sci. Vol. 5, pp: 257-262.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 13، شماره 3
مهر 1400
صفحه 347-354

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار