بررسی مقایسه‌ای ابعاد اکوتوریسم جانوری از نظر بازاریابان گردشگری و کارشناسان محیط زیست (مورد پیمایش منطقه حفاظت‌شده الوند خمین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

هر ساله بر افراد مشتاق به طبیعت گردی به ویژه محیط زیست جانوری در دنیا اضافه می شود به نحوی که طبیعت گردی یکی از حوزه های اصلی گردشگری شناخته شده است. لازمه ورود به اکوتوریسم جانوری این است که چالش های اساسی این حوزه درک شود. از یک سو گردشگران بی شماری برای حضور در اکوتوریسم جانوری لحظه شماری می کنند و از سوی دیگر طرفداران محیط زیست اکوتوریسم جانوری را به صلاح یک منطقه حفاظت شده نمی دانند. این پژوهش با هدف بررسی نگرش بازاریابان گردشگری و کارشناسان محیط زیست نسبت به ابعاد اکوتوریسم جانوری در منطقه حفاظت شده الوند خمین شکل گرفته است. نمونه آماری پژوهش 230 نفر از کارشناسان و طرفداران محیط زیست و هم چنین متولیان امر بازاریابی گردشگری که با منطقه الوند کاملاً آشنا بودند. بعد از پیمایش این دو گروه مشخص شد بین نگرش های هر دو گروه در ابعاد اکوتوریسم جانوری اختلاف نظر وجود دارد. ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ابعادی بودند که هر دو گروه در آن اختلاف نظر داشتند و تنها در بعد محیط زیست اکوتوریسم جانوری نظرات دو گروه یکسان بود. کارشناسان محیط زیست حضور متعدد گردشگران سازمان یافته در قالب تورهای گردشگری را برای منطقه از نظر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را به نفع منطقه و محیط زیست جانوری نمی دانستند. در مقابل بازاریابان گردشگری براین باور بودند که نگهداشت منطقه حفاظت شده الوند نیازمند سرمایه گذاری ها و هزینه هایی که اکوتوریسم جانوری می تواند این امر را ممکن سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Dimensions of Animal Ecotourism from the Perspective of Tourism Marketers and Environmental Experts (Case of Alvand Khomein Protected Area)

نویسندگان [English]

  • Abolfazl Khosravi 1
  • Mohammad Reza Fathi 1
  • Mohammad Karim Zarchi 2
1 Faculty of Management and Accounting, Callege of Farabi, Tehran University, Qom, Iran
2 Faculty of Management, Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Every year, more and more people are eager for nature tourism, especially the animal environment in the world, so that nature tourism is known as one of the main areas of tourism. The prerequisite for entering animal ecotourism is to understand the fundamental challenges in this area. On the one hand, countless tourists count the time to attend animal ecotourism, and on the other hand, environmentalists do not consider animal ecotourism to be in the best interest of a protected area. This study aims to investigate the attitudes of tourism marketers and environmental experts towards the dimensions of animal ecotourism in the Alvand Khomein protected area. The statistical sample of the research was 230 environmental experts and fans, as well as those in charge of tourism marketing who were well acquainted with the Alvand region. After surveying these two groups, it was found that there is a difference of opinion between the attitudes of both groups on the dimensions of animal ecotourism. The social, cultural and economic dimensions were dimensions in which both groups disagreed, and only in the environmental dimension of animal ecotourism were the views of the two groups the same. Environmental experts did not consider the presence of numerous tourists in the form of tourist tours for the region to be socially, culturally and economically beneficial to the region and the animal environment. Tourism marketers, on the other hand, believed that maintaining the Alvand Protected Area required investments and costs that animal ecotourism could make possible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Animal Ecotourism
  • Social Dimension
  • Environmental Dimension
  • Cultural Dimension
  • Economic Dimension
  1. ابگز، پ.؛ مک­ کول، ا. و هینس، ک.، راهنمای مدیریت و برنامه ­ریزی گردشگری پایدار در مناطق حفاظت شده، ترجمه: مزدک دربیگی، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.
  2. ابوالحسنی، ا. و متقی، س.، 1397. بررسی ابعاد و زوایای اقتصادی- مدیریتی اکوتوریسم، توریسم مذهبی- تاریخی و مدرن در ایران. نشریه مدیریت فردا. سال 17، شماره 3، صفحات 97 تا 108.
  3. احسنی، ن.؛ اولادی، ج.؛ قصریانی، ف. و درویش، م.، 1386. معرفی شیوه­ ای برای اعمال مدیریت پایدار بر سرزمین بر مبنای معیارهای IUCN در استان کردستان. فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران. جلد 11، شماره 1، صفحات 935 تا 993.
  4. اشتری، ف.، 1392. ارزیابی پتانسیل ­های اکوتوریستی شهرستان ایذه. پایان­ نامۀ کارشناسی ­ارشد رشتۀ اکوتوریسم، دانشگاه اصفهان.
  5. اصغری­ سراسکانرود، ص.؛ تقی‌لو، ع. و اصغری ­سراسکانرود، ع.، 1397. تحلیل و ارزیابی آثار بالقوه زیست ­محیطی اجرای طرح گردشگری در بخش صفاییه خوی. فصلنامه گردشگری و توسعه. سال 7، شماره 1، صفحات 118 تا 134.
  6. انصاری، ا.؛ کرمی، م.؛ رضایی، ح. و ریاضی، ب.، 1392. مدل سازی قطعه ­قطعه شدن ایستگاه پازن در نیمه­ جنوبی استان مرکزی. فصلنامه محیط ­زیست جانوری. سال 5، شماره 4، صفحات 1 تا 9.
  7. برومندامید، م.، 1392. تاثیر مشارکت مردم محلی بر توسعۀ اکوتوریسم (بخش اطاقرود شهرستان لنگرود). پایان­ نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ.
  8. بزم ­آرابلشتی، م.؛ توکلی، م. و جعفرزاده، ک.، 1396. ارزیابی پهنه­ های مناسب توسعه اکوتوریسم در مناطق حفاظت­ شده مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده خاییز. نشریه برنامه­ ریزی و آمایش فضا. دوره 21، شماره 3، صفحات 1 تا 24.
  9. جعفری، ض.؛ میکائیلی ­تبریزی، ع.؛ محمدزاده، م. و عبدی، ا.، 1390. ارزیابی توان طبیعت­ گردی پارک ملی گلستان با استفاده از روش ارزیابی چندمعیاره و GIS . تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده. سال 2، شماره 4، صفحات 2 تا 37.
  10. درویش‌صفت، ع.، 1385. اطلس مناطق حفاظت شده ایران. انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست. 170 صفحه.
  11. رهبر، د.، 1379. اثرات زیست محیطی صنعت گردشگری. ماهنامه توسعه مدیریت. شماره 19.
  12. زاهدی، ش.، 1390. مبانی توریسم و اکوتوریسم پایدار با تاکید بر محیط زیست. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
  13. زاهدی، ش.، 1389. توسعه پایدار. انتشارات سمت.
  14. سقایی، م.، 1386. امکان ­سنجی اکوتوریسم در ایران. مجموعه مقالات همایش منطقه ­ای جغرافیا، گردشگری و توسعه پایدار. اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر. صفحات 81 تا 87.
  15. شاکری، ر.، 1384. مطالعه و تدوین راهنمای ارزیابی پیامدهای زیست­ محیطی طرح­ های توسعه گردشگری، پایان­ نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
  16. شریفی، ع.، 1395. گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست خمین. تاریخ 1395/12/23. درگاه سازمان حفاظت محیط زیست استان مرکزی.
  17. شمس ­اسفندآباد، ب. و کابلی، م.، 1397. توسعه شبکه مناطق حفاظتی با به ­کارگیری رویکرد برنامه ­ریزی سیستماتیک در ایران. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 10، شماره 4، صفحات 147 تا 162.
  18. شمسی، ح. و کریم ­زادگان، ح.، 1396. متغیرهای زیستگاهی موثر بر پراکنش سوسماران منطقه حفاظت شده الوند شهرستان خمین. نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 19، شماره 2، صفحات 149 تا 160.
  19. شهابیان، پ.، 1390. بررسی نقش و اثرات گردشگری در توسعه پایدار. نشریه آرمان شهر. شماره 7.
  20. ضیاءآبادی، م.؛ زارع­ مهرجردی، م.؛ جلائی، س. و مهرابی بشرآبادی، ح.، 1395. سنجش گردشگری پایدار با استفاده از شاخص ترکیبی پایداری و مدل برنامه ­ریزی ریاضی. فصلنامه نظریه ­های کاربردی اقتصاد. دوره 2، شماره 3، صفحات 77 تا 100.
  21. طیبی، س.، 1387. بررسی رابطه علی بین گردشگری و رشد اقتصادی (مطالعه موردی ایران، کشورهایOPEC به ­علاوه کشورهای منتخب). فصلنامه دانش و توسعه. سال 12، شماره 24، صفحات 64 تا 73.   
  22. قره ­نژاد، ح.، 1388. صنعت گردشگری و تحلیل ­های اقتصادی آن. اصفهان. انتشارات دانشگاه آزاد واحد نجف آباد.
  23. نجارزاده، م.؛ جعفری، س.؛ جعفری، ن. و رجبی، ن.، 1397. رابطه ساختاری نگرش و دانش محیط زیستی با تمایلات رفتاری در حفاظت از محیط ­زیست: نقش میانجی رضایت گردشگر و فایده درک شده. فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار. سال 7، شماره 1، صفحات 127 تا 142.
  24. Bin, l.; Soucheng, D. and Mei, E., 2008. Ecotourism Model and Benefits of Periphery Region in Western Sichuan Province. Chinese Journal of Population. Resource and Environment. Vol. 6, No. 2, pp: 80-86.
  25. Chiu, Y.H.; Lee, W. and Chen, T., 2014. Environmentally responsible behavior in ecotourism: antecedents and implications‖. Tourism Management (Tour Manag). Vol. 40, pp: 321-329.
  26. Castellanos-Verdugo, M.; Vega-Vàzquez, M.; Oviedo García, M.A. and Orgaz-Agüera, F., 2016. The relevance of psychological factors in the ecotourism experience satisfaction through ecotourism site perceived value. Journal of Cleaner Production. Vol. 124, pp: 226-235.
  27. Das, M. and Chatterjee, B., 2015. Ecotourism: A panacea or a predicament? Tourism Management Perspectives. Vol. 14, pp: 3-16.
  28. Diaz, G. and Norman, A., 2016. Climate change and doom tourism: Advertising destinations before they disappear. Symposium conducted at the meeting of the New Zealand Tourism & Hospitality Research Conference.
  29. Fennell, D.A.; 2014. Fourth edition. New York: Routledge.
  30. Glavic, S., 2015. Sustainability indicators for managing community tourism. Tourism Economy. Vol. 13, No. 27, pp: 120-129.
  31. Gobena, A., 2008. Assessment of Ecotourism Potentials for Sustainable Natural Resources Management in and Around Abijata-Shala Lakes National Park in the Central Ethiopian Rift Valley.
  32. Laurance, W.; Alonso, M. and Campbell, M., 2005. Challenge for forest conservation in Gabon. Central Africa. Futures. Vol. 38, pp: 454- 474.
  33. Powell, R.B. and Ham, S.H., 2008. Can Ecotourism Interpretation Really Lead to Pro-Conservation Knowledge, Attitudes and Behaviour? Evidence from the Galapagos Islands. Journal of Sustainable Tourism. Vol. 16, No. 4, pp: 467-489.
  34. Thampi, S.P.; 2005, Ecotourism in Keral India: Lesson from Eco Development Project in Periyar Tiger Reserve. No. 13.
  35. Thompson, J.; Curran, R. and O'Gorman, K., 2017. A modern day panoptic on: Using power and control theory to manage volunteer tourists in Bolivia. Tourism Management Perspectives. Vol. 22, No. 16, pp: 34-43.
  36.  UNWTO. 2007. Tourist Highlights Edition, Available at www.unwto.com Vila, M., Costa, G. and Rovira, X. (2010). The creation and use of scorecards in tourism planning: A Spanish example. Tourism Management. Vol. 2, No. 31, pp: 232-239.