گروه محیط‌زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
چکیده
تالاب های ایران در دو فصل زمستان و بهار در منطقه آسیای غربی برای بقاء پرندگان آبزی زیستگاه های حساس به شمار می روند. به همین دلیل بررسی ساختار جامعه پرندگان آبزی، کنارآبزی و خشکی زی دریاچه سد شهدای رامشیردر دو فصل زمستان 1393 و بهار 1394 با دوربین چشمی 10×40 و تلسکوپ 15×60 با روش مشاهده مستقیم و شمارش کل Total Count انجام شد. سد شهدای رامشیر بر روی رودخانه جراحی در سال 1377 احداث و در پشت آن دریاچه‌ای به وسعت حدود 200 هکتار تشکیل‌شده است. در طول 6 ماه بررسی 38 گونه از 19 تیره پرنده خشکی زی، آبزی و کنار آبزی شناسایی و شمارش شد. پرندگان خشکی زی با 23 گونه 71% جمعیت در برابر 4 گونه با 5% آبزی و 11 گونه با 24% کنار آبزی غالب بودند. بیش ترین تعداد پرنده شمارش‌شده در بهمن‌ماه با 436 پرنده از 32 گونه با تراکم 2/18 پرنده در هکتار و کم ترین در دی ماه با 260 پرنده از 28 گونه با تراکم 1/3 پرنده در هکتار بود. بیش ترین تنوع گونه ای شانون-وینر، مارگالف وسیمپسون در بهمن‌ماه به ترتیب 3/142، 5/549 و 0/9413 و کم‌ترین مقدار شانون- وینر وسیمپسون در خرداد به ترتیب 3/522 و 0/1389، مارگالف در اردیبهشت 3/895 بود. بیش ترین یکنواختی پیت در دی‌ماه 0/1273 و کم ترین آن در خرداد ماه 0/8349 بود. 11 گونه، شامل: 1 گونه آبزی، 3 گونه کنارآبزی و 7 گونه پرنده خشکی زی در تالاب شهدای رامشیر در بهار سال 1394 جوجه آوری کرده بودند. بنابراین اهمیت و کارکرد دریاچه شهدای رامشیر برعکس سایر تالاب های داخلی بوده و بیش تر تأمین‌کننده نیازهای پرندگان خشکی زی میباشد. مقایسه ساختار جامعه، تعداد گونه، تراکم و تنوع پرندگان شهدای رامشیر با تالاب های طبیعی داخلی و ساحلی ایران نشان داد که تالاب های دست‌ساز نمی‌توانند جایگزین تالاب های طبیعی شوند، ولی می‌توانند به‌عنوان پشتوانه تالاب های طبیعی در زمان های بحرانی عمل کنند.
)