گروه محیط‌زیست، دانشکده جغرافیا و علوم محیطی، دانشگاه حکیم سبزواری، صندوق پستی: 397
چکیده
آبشش ماهیان در تماس مستقیم با محیط آب بوده و از این رو نسبت به آلاینده های محیط، آسیب پذیر است. در این مطالعه، 20 ماهی بالغ کفشک زبان گاوی در فصل تابستان سال 1391، از ایستگاه های بندرکنگ و بندرعباس در آب های ساحلی استان هرمزگان نمونه برداری و مورد مطالعه آسیب شناسی بافت آبشش قرارگرفتند. پس از مراحل برش گیری و رنگ آمیزی، گروه بندی آسیب های آبشش انجام گرفت و شاخص تغییرات آسیب شناسی بافت برای هر ایستگاه محاسبه گردید. در بندرکنگ این شاخص، در محدوده آسیب های اندک قرار داشت. در مقابل در ایستگاه بندرعباس تغییرات بافتی شدید و برگشت ناپذیر در آبشش مشاهده شد. این تغییرات شامل برآمدگی اپی تلیوم از غشای پایه و ایجاد ادم بافتی، هیپرپلازی سلول های اپی تلیالی و چسبندگی تیغه های آبششی مجاور، چماغی شدن انتهایی تیغه ها، نفوذ لوکوسیتی، آنوریسم و احتقان خون، نکروز و تخریب سلولی بودند. علت این آسیب های بافتی مشاهده شده در ایستگاه بندرعباس، ممکن است اثرات عوامل استرس زا زیست محیطی از جمله آلاینده ها باشد که در این شهر، به دلیل مجاورت با اسکله و پالایشگاه ها، شدت بیش تری دارند. آبشش بافت حساسی در مقابل آلاینده ها بوده و نشانگر زیستی مناسبی جهت پایش محیط می باشد. به همین خاطر استفاده از تجزیه و تحلیل های آسیب شناسی بافت آبشش ماهیان، به خصوص ماهیان کفزی، می تواند به عنوان ابزاری برای ارزیابی دقیق تر کیفیت محیط زیست در منطقه باشد.
)