جایگاه تبارشناختی و تنوع ژنتیکی خرس های قهوه ای ایران (Ursus arctos) براساس ناحیه کنترل میتوکندری

اشرف زاده, محمدرضا; کابلی, محمد; ادیبی, محمدعلی ادیبی; یوسفی, امید یوسفی; امیری, محسن; مسعود, محمدرضا

جایگاه تبارشناختی و تنوع ژنتیکی خرس های قهوه ای ایران (Ursus arctos) براساس ناحیه کنترل میتوکندری

نوع مقاله : ژنتیک

نویسندگان

¹ گروه شیلات و محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

² گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، صندوق پستی: 4111

³ اداره کل حفاظت محیط زیست سمنان

⁴ اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی، ارومیه

⁵ اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان، خرم آباد

⁶ اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، تبریز

چکیده

خرسهای قهوهای، برخلاف سایر گوشتخواران پرتحرک، ساختار ژنتیکی کاملاً مشخصی را در سطح جهان نشان میدهند که دربرگیرنده چندین کلاد میتوکندریایی است. علاوه بر این، جمعیتهای خرس قهوهای در خاورمیانه از جمله ایران در تهدید قرار دارند. با این وجود، هنوز جایگاه تبارشناختی و تنوع ژنتیکی این خرسها در مقایسه با تبارهای جهانی خرس قهوهای در ابهام قرار دارد. در پژوهش حاضر، 50 نمونه (عضله، پوست و مو) متعلق به خرس قهوهای از ایران گردآوری شد. تحلیلها براساس یک قطعه 614 جفت باز از ناحیه کنترل میتوکندری انجام شد. براساس یافتهها، خرسهای ایران در مقایسه با خرسهای قهوهای مناطق دیگر جهان تنوع هاپلوتایپی به نسبت زیادی (50 فرد، 22 هاپلوتایپ) را نشان دادند. تحلیلهای این ناحیه میتوکندریایی، خرسهای ایران را در یک کلاد مادری کاملاً مجزا از دیگر کلادهای جهانی قرار داد، که دربرگیرنده دو-سه زیرکلاد گیتاشناختی شامل 1) زیرکلاد البرز: خرسهای ساکن کوههای البرز تا ارسباران، 2) زیرکلاد زاگرس: خرسهای غرب کشور از کوههای سهند (آذربایجانشرقی) تا زاگرس جنوبی (کازرون) و 3) زیرکلاد فارس: خرسهای ساکن جنوبشرقی زاگرس (مرودشت تا اقلید، استان فارس) است. یافتههای FST و AMOVA، وجود ساختار ژنتیکی معنیداری را بین زیرکلادهای خرس قهوهای در ایران تائید مینماید. بنابراین، جمعیتهای امروزی خرس قهوهای در ایران، علاوه بر تنوع هاپلوتایپی به نسبت زیاد، ساختارهای گیتاشناختی مشخصی را نمایش میدهند.

کلیدواژه‌ها