ارزیابی ساختار و تنوع اجتماعات ماکروبنتوز در رودخانه های گاماسیاب و بیستون (استان کرمانشاه)

نوع مقاله: محیط زیست جانوری

نویسندگان

گروه منابع طبیعی، واحد سوادکوه، دانشگاه آزاد اسلامی سوادکوه، ایران

چکیده

هدف این مطالعه ارزیابی ساختار و تنوع ماکروبنتوز در رودخانه گاماسیاب و بیستون بود. رودخانه گاماسیاب و رودخانه بیستون هر دو در استان کرمانشاه جاری هستند،که دارای فون بسیار خوبی از آبزیان به ­ویژه ماکروبنتوز می ­باشند. در این بررسی روند الگوی پراکنش و تاثیرات رودخانه بیستون بر روند کیفیت آب رودخانه گاماسیاب مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 3 ایستگاه در مسیر رودخانه انتخاب و از ماکروبنتوز آن به­ صورت ماهانه در طی یک ­سال توسط نمونه ­بردار سوربر و با سه تکرار نمونه ­برداری شد. نمونه ­های جمع­ آوری شده و با فرمالین 4 درصد تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی و شمارش گردید. نتایج به ­دست آمده از شاخص هیلسنهوف نشان داد که رودخانه بیستون روند بهتری از نظر کیفی آب نسبت به رودخانه گاماسیاب دارد. بیش ­ترین تنوع شاخص سیمپسون در ایستگاه دوم مشاهده گردید که نتایج شاخص هیلسنهوف موید این قضیه است. در این بررسی تعداد 5492 عدد ماکروبنتوز مورد بررسی قرار گرفت که بیش ­ترین فراوانی را راسته Diptera (دوبالان) داشته است. پس از راسته دوبالان به ­ترتیب راسته ­های Gastropoda (شکم­پایان) ، Ephemeroptera (یک روزه ­ها) و Amphipoda (جورپایان)، بیش ­ترین فراوانی را به ­خود اختصاص داده­ اند. در این پژوهش تنها 7 راسته (Diptera، Ephemeroptera، Trichoptera، Coleoptera، Pulmonata، Amphipoda،Clitellata)و11خانواده(Chironomidae، Simuliidae، Tipulidae، Baetidae، Heptageniidae، Hydroptilidae، Elmidae، Planorbidae، Physidae، Gammaridae، Lumbricidae) شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احمدی، م. و  نفیسی، م.، 1380. شناسایی موجودات شاخص بی ­مهره آب ­های جاری. انتشارات خیبر. 80 صفحه.
  2. احمدی، م.؛ کرمی، م. و کاظمی، ر.، 1389. تعیین زی ­توده و برآورد تولید در رودخانه آغشت و کردان. مجله منابع طبیعی ایران. شماره 53. 16صفحه.
  3. جانبازی، ا.،  1389. ارزیابی کیفیت آب رودخانه کسلیان سوادکوه براساس شاخص هیلسنهوف . پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد. واحد علوم و تحقیقات. دانشگاه آزاد اسلامی. 150 صفحه.
  4. خانلری، غ.؛ حیدری، م.؛ محبی، ی.؛ عبدی­ لر، ی. و بابازاده، ر.، 1392. بررسی خصوصیات ژئومورفولوژی مهندسی رودخانه گاماسیاب پایین واقع در شرق استان کرمانشاه نشریه زمین شناسی مهندسی.  شماره 2. 22 صفحه.
  5. رضایی،ک.؛ کیانی، س.؛ مقدم، م.؛ پهلوانی، س. و سعیدپور، ب.، 1393. بررسی ساختار جوامع بنتیک رودخانه جاجرود بر پایه شاخص ­های زیستی (منطقه خجیر). فصلنامه علوم و مهندسی محیط زیست. شماره 2، صفحات 77 تا 84.
  6. طیبی، ل. و اردکانی، س.، 1391.سنجش پارامترهای کیفی آب رودخانه گاماسیاب و عوامل مؤثر بر آن. علوم و تکنولوژی محیط زیست. شماره 2، 13 صفحه.
  7. کاظمی، ر.، 1382. مطالعه هیدروبیولوژی و اکولوژیک فون کفزیان رودخانه طالقان. پایان ­نامه کارشناسی­ ارشد، واحد علوم و تحقیقات. دانشگاه آزاد اسلامی. 175 صفحه.
  8. مسگران­ کریمی، ج.؛ آذری­ تاکامی، ق.؛ خارا، ح. و عباسپور، ر.، 1391. تعیین تنوع و فراوانی بزرگ ماکروبنتوز رودخانه دوهزار تنکابن با استفاده از شاخص ­های زیستی. مجله آبزیان و شیلات. سال 3، شماره 11، صفحات 27 تا 39.
  9. ممبینی، ش. و نبوی، م.، 1391. مطالعه ساختار اجتماعات به­ عنوان شاخص ­های آلایندگی در رودخانه جراحی (محدوده مقبره سیدعاشور تا ورودی شهر شادگان). علوم و تکنولوژی محیط زیست. دوره 14، شماره 1، صفحات 117 تا 125.
    1. Azrina, M.Z.; Yap, C.K.; Ismail, A.R.; Ismail, A. and Tan, S.G., 2006. Anthropogenic impacts on the distribution and biodiversity of benthic macroinvertebrates and water quality of the Langat River, Peninsular Malaysia. Ecotoxicology and environmental safety. Vol. 64, pp: 337-347.
    2. Bode, R.W.; Novak, M.A.; Abele, L.E.; Heitzman, D.L. and Smith, A.J., 1996. Quality assurance work plan for biological stream monitoring in New York State. Stream Biomonitoring Unit, Bureau of Monitoring and Assessment, Division of Water, NYS DOE Conservation.
    3. Colas, F.; Vigneron, A.; Felten, V. and Devin, S., 2014. The contribution of a niche-based approach to ecological risk assessment: Using macroinvertebrate species under multiple stressor. Elsevier. Environmental Pollution. Vol 185,
      pp: 24-34.
    4. Cooper, C.M. and Knight, S.S., 1989. Water quality cycles in two hill land streams subjected to natural, municipal, and non-point agricultural stresses in the Yazoo Basin of Mississippi, USA (1985-87). Verhandlungen der Internationalen Vereinigung für Theoretische und Angewandte Limnologie.
    5. Elliott, J.M.; Humpesch, U.H. and Macan, T.T., 1988. Larvae of the British Ephemeroptera: a key with ecological notes. Freshwater Biological Association. Vol. 49, 159 p.
    6. Gray, J.S., 2000. The measurement of marine species diversity, with an application to the benthic fauna of the Norwegian continental shelf. Journal of Experimental Marine Biology and Ecology. Vol. 250, No. 1, pp: 23-49.
    7. Hilsenhoff, W.L., 1988. Rapid field assessment of organic pollution with a family-level biotic index. Journal of the North American Benthological Society. Vol. 7, No. 1, pp: 65-68
    8. Humpesch, U.H.; Fesl, C. and Rüger, H., 2002. The effect of riverbed management on the habitat structure and macro invertebrate community of a ninth order river, the Danube in Austria. Archiv für Hydrobiologie. Supplement band. Large rivers. Vol. 13, pp:  29-46.
    9. Hynes, H.B., 1977. A key to the adults and nymphs of the British stoneflies (Plecoptera). Freshwater Association Scientific Publication. 92 p.
    10. Milligan, M.R., 1995. Identification manual for the aquatic Oligochaeta of Florida. Florida Department of Environmental Protection, Division of Water Facilities. 187 P.
    11. Miserendino, M.L., 2001. Macroinvertebrate assemblages in Andean Patagonian rivers and streams: environmental relationships. Hydrobiologia. Vol. 443, pp: 147-158.
    12. Nguyen, H.; Everaert, G.; Gabriels, W. and Huong Hoang, T., 2014. A multimetric macroinvertebrate index for assessing the water quality of the Cau river basin in Vietnam. Elsevier. Limnologica. Vol. 45, pp: 16-23.
    13. Parr, L.B. and Mason, C.F., 2003. Long term trends in water quality and their impact on macroinvertebrate assemblages in eutrophic lowland rivers. Water Research. Vol. 37, pp: 2969-2979.
    14. Sandin, L., 2003. Benthic macroinvertebrates in Swedish streams: community structure, taxon richness, and environmental relations. Ecography. Vol. 26, pp: 269-282.
    15. Taylor, E.B., 2000.Technical Evaluation on Methods for Bentic Inverteberates Data Analysis and Interpretation. 93 p.
    16. Trichkova, T.; Tyufekchieva, V.; Kenderov, L.; Vidinova, Y. and Botev, I., 2013. Benthic macroinvertebrate diversity in relation to environmental parameters, and ecological potential of reservoirs Danube River Basin, North-West Bulgaria. Aquatic Ecology.  pp: 337-348.
    17. Zoriasatein, N.; Jalili, S. and Poor, F., 2013. Evaluation of ecological quality status with the tro‐phic index (TRIX) values in coastal area of Arvand, northeastern of Persian Gulf, Iran. World. Vol. 5, pp: 257-262.
فصلنامه محیط زیست جانوری

دوره 9، شماره 3
پاییز 1396
صفحه 411-416

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار