بررسی پراکنش و ترکیب گونه ای ماهیان در منطقه شرق دریای خزر (گهرباران)

نوع مقاله : تنوع زیستی

نویسندگان

پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

چکیده

هدف از این مطالعه تعیین ترکیب گونه ای، پراکنش زمانی و مکانی ماهیان مختلف در سه روش مختلف صید سواحل جنوبی دریای خزر (منطقه گهرباران) طی آذر 1392 تا تیر 1393 می باشد. براساس نتایج به ­دست آمده در پره ریز چشمه 17 گونه از انواع ماهیان صید شدند که بیش ­ترین تعداد ماهیان را دو گونه Neogobius caspia و boyeriAtherina به­ ترتیب 39/73 و 28/61 درصد از کل صید را به خود اختصاص دادند. در دام گوشگیر 14 گونه صید شده و دو گونه Clupeonella cultriventris و Alosa braschnikowi، به ­ترتیب 28/12 و 27/73 درصد و در پره های صیادی نیز فقط 6 گونه صید شده و گونه ­های Rutilus kutum و Liza aurata به­ ترتیب 73/05 و 24/67 درصد از کل صید را به خود اختصاص دادند. بین  میانگین  شاخص­ های تنوع شانون – وینر، غنای گونه­ ای و شاخص یکنواختی در روش ­های مختلف صید  اختلاف معنی ­داری وجود داشت (0/05>P). میانگین شاخص ­های تنوع شانون – وینر و غنای گونه ­ای در روش پره صیادی کم­ تر از صید پره ریز چشمه و دام گوشگیر بود و میانگین شاخص یکنواختی پره ریز چشمه کم ­تر از دو روش دیگر محاسبه شد. براساس این نتایج تنوع گونه ­ای در منطقه حساس گهرباران که در نزدیکی نیروگاه نکا و بندر امیرآباد واقع شده کم ­تر از تنوع گونه­ ای کل منطقه شرقی در سواحل ایران در دریای خزر می ­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Fish distribution and species composition in eastern part of the Caspian Sea (Goharbaran)

نویسندگان [English]

  • Hasan Fazli
  • Gholamreza Daryanabard
  • Mehdi Naderi Jolodar
  • Davood Kor
  • Aliasghar Janbaz
  • Mohammad Ali Afraei
Caspian Sea Ecology Research Center, Iranian Fisheries Science Research Institute (IFSRI), Agricultural Research Education and Extension Organization (AREEO), Sari, P.O.Box: 961, Iran
چکیده [English]

The main objective of the present study was to determine the fish species composition and spatio-temporal distribution in three fishing methods in souther part of the Caspian Sea (Goharbaran region). According to the results, 17 fish species caught in small mesh size beach seine which Neogobius caspiaandboyeriAtherina comprised 39.73 and 28.61% of total catch, respectively. In gillnet method, 14 species caught which two spcies Clupeonella cultriventris andAlosa braschnikowi with 28.12 and 27.73%, and in commercial beach seine, 6 species which two species Rutilus kutumandLiza auratawith 73.05 and 24.67 were predominated, respectively. The average Shannon diversity, species richnes and Evenness indices differed significantly among three fishing methods (P<0.05). The average Shannon diversity and species richnes in commercial beach seine were lower than small mesh size beach seine and gillnet. The average Evenness index of small mesh size beach seine was lower than two other fishing method. According to the results, species diversity of the Goharbaran region which closes to Amirabad port and Neka power plant, was lower than eastern part of the Caspioan Sea.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Species composition
  • Beach seine
  • Gillnet
  • Caspian Sea

مراجع

  1.  دریانبرد، غ.، 1392. بررسی برخی از شاخص‌های بیولوژیکی ماهیان استخوانی در سواحل جنوبی دریای خزر. موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی کشور. 132 صفحه.
  2. دریانبرد، غ.؛ عبدالملکی، ش.؛ کر، د. و بندانی، غ.، 1388. ارزیابی ذخایر ماهیان استخوانی درسواحل ایرانی دریای خزر (86ـ1384). مؤسسه تحقیقات شیلات ایران. 158 صفحه.
  3. دریانبرد، غ.؛ فضلی، ح. و پرافکنده­ حقیقی، ف.، 1394. فراوانی نسبی ماهی سفید پره های صیادی دریای خزر. مجله علمی شیلات ایران. سال 24، شماره 4، صفحات 145 تا 155.
  4. عبدلی،ا. و نادری­ جلودار، م.، 1387. تنوع زیستی ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر. انتشارات علمی آبزیان. 242 صفحه.
  5. فضلی، ح.، 1390. ارزیابی ذخایر ماهیان استخوانی در سواحل  جنوبی دریای خزر (89ـ1386). مؤسسه تحقیقات شیلات ایران. 90 صفحه.
  6. فضلی، ح.، 1395. پویایی جمعیت ماهیان استخوانی حوضه جنوبی دریای خزر. موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور. 72 صفحه.
  7. فضلی، ح.، 1394. به­ کارگیری روش ­های مختلف طبقه ­بندی و خوشه ­بندی داده­ ها برای تجزیه و تحلیل صید ماهیان استخوانی در سواحل ایرانی دریای خزر. موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور. 42 صفحه. 
  8. فضلی، ح.؛ دریانبرد، غ.؛ پورغلام، ر.؛ عبدالملکی، ش.؛ بندانی، غ.؛ پورغلامی، ا. و صفوی، س.ا.، c1391. بررسی کیفی وضعیت ذخایر ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در دریای خزر طی سال­ های 1390-1370. مجله علمی شیلات ایران. دوره 21، شماره 2، صفحات 53 تا 64.
  9. فضلی، ح.؛ کر، د. و دریانبرد، غ.، a1391. مطالعه پراکنش زمانی و مکانی ماهی سفید (Rutilus kutum) در سواحل ایرانی دریای خزر. مجله علمی شیلات ایران. دوره 23، شماره 1، صفحات 63 تا 75.
  10. فضلی، ح.؛ کر، د.؛ توکلی، م.؛ دریانبرد، غ. و تقوی، ح.، b1391. مطالعه پراکنش زمانی و مکانی ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) در سواحل ایرانی دریای خزر. مجله تحقیقات منابع طبیعی تجدید شونده. سال 3، شماره 4، صفحات 29 تا 37.
  11. فضلی، ح.؛ پرافکنده­ حقیقی، ف.؛ کی­مرام، ف. و دریانبرد، غ.، 1395. بررسی تغییرات مکانی و زمانی فراوانی و تنوع زیستی ماهیان استخوانی در پره­ های صیادی در سواحل ایرانی دریای خزر.  مجله علوم و فنون شیلات. سال 5، شماره 3، صفحات 109 تا 120.
  12. نادری­ جلودار، م. و عبدلی، ا.، 1383. اطلس ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر. موسسه تحقیقات شیلات ایران. 80 صفحه.
  13. نادری­ جلودار، م.، 1392. بررسی عادات غذایی ماهیان استخوانی کف ­زی ­خوار در سواحل جنوبی دریای خزر (ماهی سفید، کلمه، کپور، کفال ماهیان). موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور. 51 صفحه.
  14. Burely, J., 2002. Forest biological diversity: An overview. UnasylvaJournal. Vol. 53, No. 209, pp: 3-9.
  15. CEP. 1998. National reports of the Caspian Sea countries (Azarbaijan, Iran, Kazakhistan, Russain Federation, Turkmanistan), Caspian Enviromental Programme.
  16. Erzini, K., 1994. An empirical study of variability in length at age of marine fishes. Journal of Applied Ichthyology. Vol. 10, pp: 17-41.
  17. Fazli, H.; Ghaninejad, D.; Janbaz, A. and Daryanabard, G.H., 2008. Population ecology parameters and biomass of golden grey mullet (Liza aurata Risso, 1810) in Iranian waters of the Caspian Sea. Journal of Fisheries Researches. Vol. 93, pp: 222-228.
  18. Hammer, Ø.; Harper, D.A.T. and Ryan, P.D., 2001. PAST: Paleontological Statistics Software Package for Education and Data Analysis. Palaeontologia Electronica. Vol. 4, No. 1, pp: 9.
  19. Jenkins, M.A. and Parker, S., 1998. Composition and diversity of woody vegetation in silvicultural openings of southern Indian forests, Forest ecology and management. Vol. 109, pp: 57-74.
  20. Kiabi, B.H.; Abdoli, A. and Naderi, M., 1999. Status of the fish fauna in the South Caspian Basin of Iran. Zoology in the Middle East. Vol. 18, pp: 57-65.
  21. Ludwig, J.A. and Reynolds, J.F., 1988. Statistical Ecology. John Wiley and Sons, Inc. 341 p.
  22. Pielou, E.C., 1974. Population and communities ecology: principles and methods. London, Gordon a Breach Sciences. 424 p.
  23. Wootton, R.J., 1990. Ecology of Teleost Fishes. Chapman and Hall, Upper Saddle River, New Jersey.
  24. Worm, B.; Barbier, E.B.; Beaument, N.; Duffy J.E.; Folke, C.; Halpern, B.S.; Jackson, J.B.C.; Lotze, H.K.; Micheli F.; Palumbi, S.R.; Sala, E.; Selkoe, K.A.; Stachowicz, J. and Watson, R., 2006. Impacts of Biodiversity Loss on Ocean Ecosystem Services, Science. Vol. 314, pp: 787-790.
  25. Zar, J.H., 2010. Biostatistical analysis. 4th edition. Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey. 946 p.

 

فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 9، شماره 4
دی 1396
صفحه 255-262

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار