واحد علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاداسلامی ، تهران، ایران
چکیده
خزندگان به دلیل تغذیه از حشراتی که به عنوان آفات گیاهی شناخته می شوند، در حفظ محصولات کشاورزی اهمیت ویژه ای دارند. منطقه خجیر باتوجه به اقلیم های متفاوت و در عین حال تحت حفاظت بودن منطقه نماینده خوبی جهت بررسی میدانی می باشد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی فون و زیست سنجی سوسمارهای پارک ملی خجیر استان تهران می باشد که از اسفند 1394 تا مرداد 1395 به روش پیمایشی در ایستگاه های تعیین شده نمونه گیری انجام شد. درمجموع 58 نمونه سوسمار از منطقه جمع آوری شدند، تمام اطلاعات مربوط به نمونه ها ثبت شد و از آن ها عکس تهیه گردید. تمام نمونه ها پس از شناسایی رها شدند. بر روی نمونه ها مطالعات ریخت شناسی و بررسی صفات شمارشی و زیست سنجی انجام گرفت و سپس براساس کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی شدند. از 58 نمونه جمع آوری شده 5 گونه شناسایی شده متعلق به 5 جنس و 3 خانواده هستند که عبارتند از: Eumecesschneideri و Trachylepisaurata از خانواده Scincidae، Cyrtopodionscabrum از خانواده Gekkonidae، Paralaudakia caucasia و Trapelus agilis از خانواده Agamidae.
ابراهیمی پور، ف.؛ رستگارپویانی، ا. و قربانی یکتا، ب.، 1394. مطالعه فونستیک سوسماران مناطق شمال غربی استان یزد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران. 103 صفحه.
احمدزاده، ف.؛ عبدلی، ا.؛ مصطفوی، ح.؛ ابراهیمی، م. و محرابیان، ا.ر.، 1385. مطالعه تنوع زیستی سوسمارهای استان قم. مجله محیط شناسی. دوره 34، شماره 4، صفحات 119 تا 128.
اریس، س.؛ پریور، ک.؛ رستگارپویانی، ن. و بهارآرا، ج.، 1388. شناسایی و معرفی مارمولک های خزانق و ندوشن استان یزد. مجله زیست شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحدگرمسار. دوره 4، شماره3، صفحات 1 تا 18.
پارسا، ح.؛ رستگارپویانی، ن.ا.؛ ساری، ع.ر. و غفاری، م.، 1383. مطالعه بیوسیستماتیک سوسمارهای استان کهگیلویه و بویر احمد. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران. 158صفحه.
پروانه اول، ا.؛ دهقانی تفتی، م. و حسن زاده کیابی، ب.، 1387. بررسی رابطه غنا، تنوع،یکنواختی و فراوانی گونه ای سوسماران با وضعیت توپوگرافی در منطقه سبزوار. مجله زیست شناسی ایران. جلد 22، شماره 3، صفحات 11 تا 24.
توماسار، ر.، 1982. زیست شناسی مهره داران. ترجمه ابراهیم نژاد، م.، 1385. چاپ دوم، مرکز نشر دانشگاهی، تهران. 823 صفحه.
حجتی، و.؛ فقیری، ا. و بابایی، ر.، 1390. بررسی فون دوزیستان و خزندگان پارک ملی کیاسر در استان مازندران، فصلنامه زیست شناسی جانوری. دوره 4، شماره 2، صفحات 33 تا 44.
حجتی، و.؛ کمی، ح. و فقیری، ا.، 1385. بررسی فونستیک سوسمارها در منطقه دامغان. مجله زیست شناسی ایران. جلد 19، شماره 3، صفحات 325 تا 340.
حجتی، و.؛ مقدس، د. و فقیری، ا.، 1388. شناسایی دوزیستان و خزندگان پارک ملی شهید زارع ساری. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 1، شماره 3، صفحات 31 تا 36.
حسن زاده کیابی، ب.، 1390. جانورشناسی(2). مرکز چاپ وانتشارات دانشگاه پیام نور. چاپ نهم. 186صفحه.
خادمی، ع.؛ حسن زاده کیابی، ب.؛ کمی، ح.ق. و شیدایی، م.، 1384. بیوسیستماتیک مارمول کهای منطقه نیشابور. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی. 132صفحه.
داداشی، ع.؛ کمی، ح.ق. و شجیعی، ه.، 1388. اولین گزارش از گکوی سنگی تیغه دار scabrumCyrptopodion(خزندگان: سوسماران: گکونیده) در استان آذربایجان شرقی. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 2، شماره 1، صفحات 33 تا 38.
درویش صفت، ع.ا.، 1385. اطلس مناطق حفاظت شده ایران. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ اول. 160 صفحه.
رستگارپویانی، ن.ا.، 1381. مطالعه مقدماتی فون سوسمار استان کرمانشاه، غرب ایران. اولین کنفرانس علوم و تنوع زیستی جانوری ایران.
رستگارپویانی، ن.ا .؛ جوهری، م. و رستگارپویانی، ا.، 1386. راهنمای صحرایی خزندگان ایران. انتشارات دانشگاه رازی، کرمانشاه. 268 صفحه.
زارعیان، ح.؛ اسماعیلی، ح.ر.؛ غلامحسینی، ع.؛ تیموری، آ.؛ ظهرابی، ح. و کمی، ح.ق.، 1387. بررسی مقدماتی فون خزندگان منطقه شکار ممنوع کوه گرم جهرم در استان فارس. مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک. سال 1، شماره 1، صفحات 1 تا 8.
شفیعی، س.؛ حسن زاده کیابی، ب.؛ زهزاد، ب. و کمی، ح.ق.، 1377. مطالعه مقدماتی اکولوژیکی توزیع و پراکنش گونه های مختلف مارمولک پناهگاه حیاط وحش خبروروچون و دشت سیرجان در استان کرمان. پایاننامه کارشناسیارشد دانشگاه شهید بهشتی. 367 صفحه.
عقیلی، ح.؛ حسن زاده کیابی، ب. و کمی، ح.ق.، 1386. بررسی فونستیک مارمولک های منطقه فریمان در استان خراسان رضوی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی. 75 صفحه.
فرجی راد، ع. و سیدنصیری، ژ.، 1388. جغرافیای گردشگری تهران و نقش شهرسازی و معماری در توسعه آن. فصلنامه جغرافیای انسانی. سال 2، شماره 1، صفحات 71 تا 84.
فکوری، ص.؛ جمالزاده، ح.م. و اسدیان نارنجی، س.، 1391. بررسی بیوسیستماتیکی خزندگان و دوزیستان منطقه حفاظت شده تالاب بین المللی امیرکلایه، ایران. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن. 129صفحه.
کلاته، م.؛ جمالزاده، ح.م. و نواییان، م.، 1393. بررسی زیستی و بیوسیستماتیکی گربه سانان پارک ملی خجیر و سرخه حصار. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن. 68صفحه.
کمالی، ک.، 1392. خزندگان و دوزیستان ایران. انتشارات ایران شناسی. 368 صفحه.
مسئولی، ف.؛ کمی، ح.ق. و شجیعی، ه.، 1392. مطالعه فون سوسمارهای شهرستان طبس در استان یزد. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 4، شماره 4، صفحات 83 تا 90.
نصرآبادی، ر.؛ درویش، ج.؛ رستگارپویانی، ن. و اجتهادی، ح.، 1386. بررسی فون سوسماران بخش صالح آباد تربتجام استان خراسان رضوی. مجله زیست شناسی ایران. جلد 21، شماره 2، صفحات 361 تا 368.
یزدان پناهی، م.؛ حسن زاده کیابی، ب.؛ زهزاد، ب. و کمی، ح.ق.، 1379. بررسی تنوع فون مارمولک های شاهرود. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی. 246 صفحه.
یوسفی، م.؛ شیخی ئیلانلو، ص.؛ خانی، ع.؛ کفاش، ا. و رستگارپویانی، ا.، 1393. بررسی فون خزندگان منطقه حفاظت شده جنگل خواجه و بررسی میزان تشابه آن با مناطق فیریوجئوگرافیک سوسماران ایران. مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک. سال 7، شماره 22، صفحات 13 تا 22.
Ahmadzadeh, F.; Abdoli, A.; Mostafavi, H.; Ebrahimi, M. and Mehrabian, A.R., 2008. Biodiversity study Lizards Qom province. Journal of Environmental Studies. Vol. 34 , No. 46, pp: 119-128.
Fathnia, B.; Rastegar Pouyani, N.; Sampour, M.; Bahrami, A. and Jaafari, G., 2010. The lizard fauna of Ilam province, Southwestern Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics (IJAB). Vol. 5, No. 2, pp: 65-73.
Rastegar Pouyani, N. and Rastegar Pouyani, E., 2006. A new form of Eremias (Sauria: Lacertidae) from the Alvand Mountains, Hamedan Province, western Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics. Vol. 1 , No. 1, pp: 14-20.
Mertens, R.F.W., 1956. Amphibiens und reptilian aus S.O. Iran. Jahreshefte des vereins fur vaterlandische Naturkunde in wurtberg. Vol. 111 , No. 1, pp: 90-97.
Petrov, B., 2004. The herpetofauna (Amphibia and Reptilia) of the eastern Rhodopes (Bulgaria and Greece). Biodiversity of Bulgaria. Vol. 2 , pp: 863-879.
)