گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران
چکیده
سمندر تاجدار جنوبی Trituruskareliniiاز خانواده Salamandridae بوده و در استان های مازندران، گلستان، گیلان و بخشهایی از اردبیل، آذربایجان شرقی وغربی پراکنش دارد. سطح پشتی این سمندر قهوه ای تیره، دارای تاج پشتی در نمونه های نر، دم از طرفین فشرده و در سطح شکمی و زیر سر دارای خال های سیاه رنگ می باشد. در این تحقیق 57 نمونه (14 ماده، 24 نر و 19 لارو) از استان مازندران و متعلق به موزه جانورشناسی دانشگاه گلستان از نظر صفات مورفولوژیک و 11 صفت مورفومتریک با کولیس دیجیتال با دقت ( 0/01 میلی متر) مورد مطالعه قرارگرفت. جنسیت نمونه ها با وجود تاج پشتی و نوار نقره ای روشن در طرفین دم در نرها و عدم وجود آن درماده ها شناسایی شد. طول پوزه تا مخرج در نرها 62/35 -47/59، در ماده ها 64/05 -57/76 و در لاروها 39/03 -32/73 به دست آمد. نسبت طول اندام حرکتی جلویی به عقبی در لاروها 0/99-0/79 (0/053 ±0/88)، در نرها 1/03-0/75 (0/079±0/91)، در ماده ها 1/07-0/81 (078/±0 0/93)، هم چنین نسبت پهنای سر به طول سر در لاروها 0/90 -0/65 (0/072±0/79)، در نرها 0/99-0/65 (0/084±0/81)، در ماده ها 0/99- 0/68 (0/097± 0/84)، علاوه بر این نسبت طول دم به طول کلی بدن در لاروها 0/54- 0/47 (0/019±0/51)، در نرها 0/52- 0/45 (0/021±0/48)، در ماده 0/51- 0/45(0/022± 0/48) و نسبت طول سر به طول پوزه تا مخرج در لاروها 0/29-0/21 (0/019 ± 0/24)، در نرها 0/31- 0/22 (0/022± 0/26)، در ماده ها 0/30- 0/23 (0/020±0/24) محاسبه شد.
اسمعیل زاده سوخته سرایی، ز.؛ کمی، ح.ق. و باقریان یزدی، ع.، 1395. بررسی صفات مورفولوژیک و مورفومتریک سمندر تاجدار جنوبیTriturus kareliniiدر استان مازندران. اولین کنفرانس یافته‌های نوین زیست‌شناسی. دانشگاه سیستان و بلوچستان. زاهدان. صفحات232 و 233.
بزرگی، ف.، 1390. بررسی تغییرات درون جمعیتی سمندر آتشین Salamandra infraimmaculata semenovi در غرب ایران. استان کردستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی. 129 صفحه.
بلوچ ، م.، کمی، ح.ق.، 1373. دوزیستان ایران. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ اول. صفحات 88 تا 90.
کمی، ح.ق.، 1379. گزارش های جدیدی از پراکنش دوزیستان و خزندگان در ایران. اولین همایش دیرین شناسی و تنوع زیستی. کرمان. انتشارات دایره سبز. صفحات 173 تا 181.
Beyhaghi, P., 2016. Geographic distribution of Triturus karelinii. Herpetological review. Vol. 47, No. 4, pp: 621-622.
Çıçek, K.; Ayaz, D. and Mutlu, H.S., 2010. Data on morphology of Southern Crested Newt, Trituruskarelinii (Strauch, 1870) (Caudata: Salamandridae) in Uludağ (Bursa, Turkey). Biharrean Biiologist. Vol. 4, No. 2, pp: 103-107.
Düşen, S. and Urhan, R., 2008. A new locality of Southern Crested Newt, Triturus karelinii (Strauch, 1870) (Urodela; salamandridae) and eastern spadefoot, Pelobats syriacus (Boettger, 1889) (Anoura; Pelobatidae), from Denizli Province, western Turkey. Russion Journal of Herpetology. Vol. 15, No. 3, pp: 189-192.
Kami, H.G., 1997. Rediscovry of the Southern Crested Newt, Triturus (cristatus) karelinii (Salamandridae), from its easternmost locality in Iran. Zoology in the Middle East. Vol. 15, pp: 5-8.
Kuzmin, S.L., 1999. The Amphibians of the Former Soviet Union. Pensoft, Sofia, Moscow. 538 P.
Kühnel, K.D., 1983. Herolde des Frühlings: Kammolche. Die Zucht von Triturus cristatus nebst Unterarten. Aquarien Magazin. Vol. 17, pp: 69-73.
Jehle, R.; Thiesmeier, B. and Foster, J., 2011. The Crested Newt, a Dwindling PondDweller. Laurenti Verlag, Bielefeld. 152 P.
Litvinchuk, S.N. and Borkin, L.J., 2009. Evolution, Systematics and Distribution of Crested Newts (Triturus cristatus Complex) in the Territory of Russia and Adjacent Countries. St. Petersburg: Everopeyskiy dom. 592 P.
Olgun, K.; Baran, İ. and Tok, C.V., 2001. Comparative morphology of Triturus kareliniipopulation from western and central Turky (Amphibia: Urodela). Zoology in the Middle East. Vol. 22, pp: 57-65.
Olgun, K.; Üzüm, N.; Avci, A. and Miaud, C., 2005. Age, size and growth of the Southern Crested Newt Triturus karelinii (Strauch, 1870) in a population from Bozdağ (Western Turkey). Amphibia Reptilia. Vol. 26, PP: 223-230.
Öz, M.; Yavuz, M.; Tunç M.R. and Erdoĝan, A., 2009. A new locality of Southern Crested Newt, Triturus karelinii (Strauch, 1870) (Urodela; salamandridae), from aform Province in Turkey. Russion Journal of Herpetology. Vol. 16, No. 2, pp: 131-133.
Rastegar-pouyani, N.; Kami, H.G.; Rajabzadeh, M.; Safiei, S. and Anderson S.C., 2008. Annotated Checklist of Amphibian and Reptiles of Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics. Vol. 4, No. 1, pp: 45-48.
Sparreboom, M., 2014. Salamanders of the Old World.Naturalis Biodiversity Center, Leiden, The Netherlands. 430 p.
Safaei-Mahroo, B.; Ghaffari, H.; Fahimi, H.; Broomand, S.; Yazdanian, M.; Najafimajd, E.; Hossinian Yousefkhani, S.; Rezazadeh, E.; Hosseinzadeh, M.; Nasrabadi, R.; Rajabizadeh, M.; Mashayekhi, M.; Motesharei, A.; Naderi, A. and Kazemi, M., 2015. The Herpetofauna of Iran: Checklist of Taxonomy, Distribution and Conservation Status. Asian Herpetological Research. Vol. 6, No. 4, pp: 264-265.
Terentev, P.V. and Chernov, S.A., 1949. Key to Amphibian and Reptiles (translated from Russian by the Israel program translation, 1965). Moskva: Translated by Kochva, K. 665 P.
Thorn, R., 1969. Les salamanders d’Europe, d’Asia, d’Afrique du Nord. Lechevalier, paris, IV. 376 P.
Üzüm, N. and Olgun, K., 2009. Ageand growth of the southern crested newt. Triturus karelinii (Strauch 1870), in a lowland population from Northwest Turkey, Acta Zoologica Hungaricae. Vol. 55, pp: 55-56.
Vitt, L.J. and Caldwell, J., 2014. An Introductory Biology Amphibian and Reptiles, Herpetology, 4th Edition. 697 P.
Wielstra, B.; Litvinchuk, S.N.; Naumov, B.; Tzankov, N. and Arntzen, J.W., 2013. A Revised Taxonomy of Crested Newts in the Triturus karelinii Group (Amphibia: Caudata: Salamandridae), with the Description of a New Species. Zootaxa. Vol. 3682, No. 3, pp: 441-453.
Yılmaz, İ., 1983. Trakya Kuyruklu Kurbağaları Üzerine Morfolojik ve Taksonomik Bir Araştırma (Urodela: Salamandridae). Turkish Journal of Zoology. Vol. 7, pp: 119-130.
)