بررسی تجمع فلزات سنگین در عضله ماهیان کفشک تیزدندان (Psettodes erumei)، گیش ماهی (Carangoides fulvoguttatus) و ماهی هوور (Thunnus tonggol) آب های بوشهر

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

1 بخش آبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 گروه شیلات، دانشکده علوم دریایی، دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار، بندر چابهار، ایران

چکیده

فلزات سنگین از مهم ­ترین آلاینده ­های محیط زیست به­ شمار می ­روند که از طریق زنجیره غذایی در بدن آبزیان تجمع می­ یابند. هدف از این تحقیق، اندازه ­گیری میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، آهن، روی، کروم، نیکل و کادمیوم عضله کفشک تیز دندان (Psettodes erumei)، گیش ماهی (Carangoides fulvoguttatus) و ماهی هوور (Thunnus tonggol) در بوشهر و مقایسه آن با استاندرد جهانی می ­باشد. 30 نمونه از هر ماهی مورد مطالعه، از صید روزانه صیادان بوشهر تهیه شدند. پس از شست و شو، بافت عضله خوراکی جداسازی و پس از انجام عملیات هضم اسیدی، غلظت فلزات سنگین نمونه­ ها به­ وسیله دستگاه جذب اتمی اندازه­ گیری شد. میانگین غلظت فلزات سنگین روی، سرب، کادمیوم، نیکل، آهن و کروم در عضله کفشک تیز دندان به ترتیب 0/14±3/11، 0/10±3/20، 0/21±2/64، 0/01±0/36 0/33±15/44 و 0/05±0/40 میلی ­گرم بر کیلوگرم، در عضله گیش ماهی به ­ترتیب 0/07±1/24، 0/01±0/33،  0±0/02 ،0±0/35 ،32/0±49/11  و 06/0±.61/0. میلی­گرم بر کیلوگرم و هوور به­ترتیب 14/0±34/2، 12/0±82/1، 0±02/0، 0±27/0، 07/0±37/13 و 0/01±0/30 میلی ­گرم بر کیلوگرم تعیین گردید. تحلیل آماری نتایج، مبین وجود اختلاف معنی ­دار غلظت عناصر آهن، روی و سرب در ماهی­ های مورد بررسی بود (0/05>P). در حالی­ که غلظت کروم در بین ماهی­ های مختلف معنی ­دار نبود. (0/05<P). نتایج مطالعه حاضر بیانگر غلظت پایین فلزات سنگین روی، کروم، آهن و نیکل اندازه ­گیری شده در عضله ماهیان مورد بررسی شده در مقایسه با استاندارد جهانی است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. بندانی، غ.؛ خوشباور رستمی، ح.؛ یلقی، س.؛ شکرزاده، م. و نظری، ح.، 1389. سطح فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، کروم و روی) در بافت عضله و کبد ماهی کپور (Cyprinus carpio) سواحل استان گلستان. مجله علمی شیلات ایران. سال 19، شماره 4، صفحات 1 تا 10.
  2. پروانه، م.؛ خیرور، ن.؛ نیک ­پور، ی. و نبوی، م.، 1390. غلظت فلزات سنگین در ماهی کفشک گرد (Euryglossa orientalis) و رسوبات خور موسی در استان خوزستان. مجله علمی شیلات ایران. سال 20، شماره 2، صفحات 17 تا 26.
  3. جلالی ­جعفری، ب. وآقازاده­ مشگی، م.، 1385. مسمومیت ماهیان در اثر فلزات سنگین آب و اهمیت آن در بهداشت عمومی. انتشارات مان کتاب. چاپ اول. 140 صفحه.
  4. شهاب ­مقدم، ف.؛ اسماعیلی ­ساری، ع.؛ ولی ­نسب، ت. و کریم آبادی، م.، 1389. مقایسه تجمع فلزات سنگین در عضله سپر ماهی چهار گوش (Himantura gerrardi) و گیش چشم درشت (Selar crumenophthalmus) خلیج فارس. مجله علمی شیلات ایران. سال 19، شماره 2، صفحات 85 تا 94.
  5. صادقی، ن.، 1380. ویژگی­ های زیستی و ریخت ­شناسی ماهیان جنوب ایران (خلیج فارس و دریای عمان). انتشارات نقش مهر. چاپ اول. 440 صفحه.
  6. عسگری­ ساری، ا.، 1388. بررسی عناصر سنگین (سرب، جیوه و کادمیوم) در ماهیان بومی آب شیرین صبد رودخانه ­های (Liza abu) و بیاح (Barbus gyrpus) شیربت کارون و کرخه در فصل زمستان. مجله بیولوژی دریا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. سال 2، شماره 4، صفحات 97 تا 107.
  7. عسگری ­ساری، ا.؛ ولایت ­زاده، م.؛ بهشتی، م. و خدادادی، م.، 1389. میزان تجمع فلزات سنگین جیوه، سرب و کادمیوم در بافت ­های ماهی بیاح (Liza abu) رودخانه­ های کارون و بهمنشیر استان خوزستان. مجله پژوهش ­های علوم و فنون دریایی. شماره 1، صفحات 61 تا 69.
  8. فاضلی، م.ش.؛ ابطحی، ب. و صباغ ­کاشانی، آ.، 1384. سنجش تجمع فلزات سنگین سرب، نیکل و روی در بافت ­های ماهی کفال (Liza  aurata)  سواحل جنوبی دریای خزر. مجله علمی شیلات ایران. شماره 14، صفحات 65 تا 78.
  9. ­نبی ­زاده، س. و پورخباز، ع.ر.، 1392. بررسی تجمع فلزات سنگین کادمیوم و نیکل در بافت­ های ماهی زمین­ کن (Platycephalus indicus) در تالاب حرا. مجله مهندسی محیط زیست. شماره 1، صفحات 39 تا 44.
  10. Abu Hilal, A.H. and Ismail, N.S., 2008. Heavy metals in eleven common species of fish from the Gulf of Aqaba, Red Sea. Jordan Journal of Biological Sciences. Vol. 1, pp: 13-18.
  11. Alinejad. S.; Shoaibi Omrani, B.; Shokrzadeh, M.; GhaemMaghami,S.; Yasemi, M. andAmini Fard, A., 2014. Heavy metals accumulation in muscles of Psettodes erumei in Boushehr waters. Nutrient and Biochemistry in Aquaculture. Vol. 2, pp: 45-53.
  12. Begum, A.; Hari Krishna, S. and Khan, I., 2009. Analysis of heavy metals in water, sediments and fish samples of Madivala Lakes of Bangalore, Karnataka. International Journal of Chemistry and Technology Research. Vol. 1, pp: 245-249.
  13. Cheng, W.W.L. and Gobas, F.A.P.C., 2007. Assessment of human health risks of consumption of cadmium contaminated cultured oysters. Human and Ecological Risk Assessment. Vol. 13, pp: 370-382.
  14. FAO. 2004. Statistical databases. Food and Agriculture Organization. 145 p.
  15. Jarup, L.; Berglund, M. and Elinder, C.G., 1998. Health effects of Cadmium exposure a review of the literature and a risk estimate. Journal of work Environmental Health. Vol. 24, pp: 1-51.
  16. Kargar, A.; Tabiee, O.; Cheraghi, M. and Lorestani, B., 2011. A comparative study of Vanadium and Nickel levels in muscles of male and female Indian white prawn (Fenneropenaeus indicus) in market Shiraz in 2011. Journal of Food Hygiene.  Vol. 3, pp: 71-85.
  17. Harikumar, P.S.; Nasir, V.P. and Mujeebuahman, M.P., 2009. Distribution of heavy metals in the core sediments of a tropical wetland system. International Journal of Environmental Science and Technology. Vol. 6, No. 2, pp: 225-232.
  18. Pourang, N. and Amini, G., 2001. Distribution of trace elements in tissues of two shrimp species from Persian Gulf and effects of storage temperature on elements transportation. Water, Air and Soil Pollution. Vol. 129, pp: 229-243.
  19. Rauf, A.; Javad, M. and Ubaidullah, M., 2009. Heavy metal levels in three major carps from the river Ravi, Pakistan. Pakistan Veterinary Journal. Vol. 29, pp: 24-26.
  20. Razavi, S.M.R.; Vahabzadeh, H.; Zamini, A.; Askary Sary, A. and Velayatzadeh, M., 2012. Measured and Comparison of heavy metals Hg, Pb, Cd in the muscle and shell of Fenneropenaeus indicus Persian Gulf (Bahrekan, Khuzestan Province). Journal of Aquatic Animals and Fisheries. Vol. 3, pp: 43-90.
  21. Roberts, R.J., 2012. Fish pathology. 4th ed., W.B. Saunders, UK. 581p.
  22. Shahriari, A., 2005. Determination of cadmium, chromium, lead and nickel in edible tissues of Tiger-Toothed Croaker and Russels snapper from Persian Gulf in 2003. Journal of Gorgan University of Medical Sciences. Vol.2, pp: 65-67.
  23. Shokrzadeh, M. and Saeedi Saravi, S.S., 2010. The study of heavy metals (lead, cadmium and chromium) in three species of most consumed fish's sampled form Gorgan coast (Iran). Toxicological and Environmental Chemistry. Vol. 92, pp: 71-73.
  24. Spears, J.W.; Harvey, R.W. and Samell, L.J., 1986. Effects of dietary nickel and protein on growth, nitrogen metabolism and tissue concentrations of nickel, iron, zinc, manganese and copper in Calves.Journal of Nutrition. Vol. 116,pp: 1873-1882

 

فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 10، شماره 2
تابستان 1397
صفحه 129-134

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار