مدل سازی توزیع کل و بز وحشی (1777, Capra aegagrus Erxleben) در منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش بیستون کرمانشاه با مدل های مبتنی بر داده های حضور

نوع مقاله : تنوع زیستی

نویسندگان

1 گروه زیستگاه ها و تنوع زیستی، دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک، کد پستی: ۸۳۴۹-۳۸۱۵۶

3 گروه محیط زیست، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

چکیده

هدف این مطالعه تعیین مهم ترین عوامل موثر بر حضور کل و بز با استفاده از روش های مبتنی بر داده های حضور در فصل های بهار و پاییز ۱۳۹۵ بوده و از ۱۳ متغیر محیط زیستی استفاده شده  است. با جمع آوری داده های میدانی و مقایسه ویژگی های اکولوژِیک ۱۱۰ نقطه حضور در منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش بیستون، مدل توزیع بالقوه گونه و مهم ترین متغیرهای دخیل در استفاده از زیستگاه به دست آمد. نتایج نرم افزارها نشانگر مطلوبیت زیستگاه کل و بز در نواحی جنوب و غرب منطقه است. مهم ترین متغیرهای موثر بر مطلوبیت زیستگاه در نرم افزار تحلیل آشیان بوم شناختی فاصله از مراکز صنعتی در فصل بهار و فاصله از مراکز نظامی در فصل پاییز بوده است. در فصل پاییز متغیرهای فاصله از روستاها، مراکز نظامی و شیبو در فصل بهار ارتفاع از سطح دریا بیش ترین میزان مشارکت را داشته اند. در فراکافت جک نایف فاصله از عشایر و تیپ پوشش گیاهی بیش ترین اثر را در فصول بهار و پاییز بر مطلوبیت زیستگاه داشته اند. میزان حاشیه گرایی 1/8 در پاییز و 0/9 در بهار نشانگر تخصص گرا بودن و توان تحمل محیطی کم گونه است. جهت بهینه سازی مدل از اعتبار سنجی متقاطع استفاده شد. در نرم افزار ModEco، بهترین عملکرد را مدل Domain  با دقت 0/9265 داشته  است. نتایج روش ها مشابه بود و بیش ترین تفاوت را ENFA با سایر روش ها (MaxEnt,Domain,Bioclim و Svm) داشت. اما بهترین عملکرد را MaxEnt با 0/931 = AUC داشت.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. افتخاری،ع.ر.؛فرح­پور، م.؛ارزانی،ح. و عبداللهی،ج.، 1388. بررسی و مقایسه گونه­ای مورد چرای دام اهلی (گوسفند و بز) وحشی (آهو) درمراتع استپی منطقه پشتکوه استان یزد. علوم و فنون کشاوری و منابع طبیعی. سال 13، شماره 47، صفحات 367 تا 379.
  2. امیدی،م.، ۱۳۸۷ .تجزیه و تحلیل و مدل­سازی زیستگاه پلنگ ایرانی در پارک ملی کلاه قاضی استان اصفهان. پایان­نامه کارشناسی­ارشد. دانشکده محیط زیست و انرژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. ۹۵ صفحه.
  3. جمالی­منش،ا.؛عموئیان،ا.؛خسروی، ر. و رادنژاد،ه.، 1393. مدل سازی مطلوبیت زیستگاه آهوی ایرانی با روش حداکثر آنتروپی در پارک ملی بمو(استان فارس). کنفرانس بین­المللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش­ها با محوریت کشاورزی، منابع طبیعی، محیط­ زیست و گردشگری، تبریز، دبیرخانه دائمی کنفرانس بین­المللی توسعه پایدار، راهکارها وچالش­ها.
  4. حسینی،س.م.؛ریاضی،ب. و  شمس­اسفندآباد،ب.،۱۳۹۱. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه کل و بز  (Capra aegagrus)در استان گلستان.  محیط زیست جانوری. سال 9، شماره ۲، صفحات 9 تا 16.
  5. خاکی،س.؛کابلی،م.؛علیزاده،ا. ونوری،ز.، ۱۳۹۱. بررسی پارامترهای موثر در پراکندگی پازن در منطقه حفاظت شده لشگر در استان همدان. محیط زیست جانوری. سال 4، شماره 1، صفحات 1 تا 8.
  6. رنجبر،ن.؛همامی،م.ر.؛ترکش، م. وژوزف، س.، ۱۳۹۳. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه بز وحشی در پارک ملی کلاه قاضی. پایان نامه کارشناسی­ارشد. دانشگاه صنعتی اصفهان. دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی.
  7. سرهنگ­زاده،ج.؛یاوری،ا.؛همامی،م.؛جعفری،ح.وشمس اسفندآباد،ب.، 1390.مدل­سازی مطلوبیت زیستگاه گونه­های حیات وحش در مناطق خشک (مطالعه موردی کل و بزCapra aegagrus) در منطقه‌ حفاظت شده کوه بافق. فصلنامه خشک بوم. دوره 1، شماره 3، صفحات 38 تا 50.
  8. شمس­اسفندآباد،ب.؛سرهنگ­زاده، ج.؛یاوری، ا.؛همامی، م. و  جعفری، ح.، 1392. مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش با استفاده از رویکرد تحلیل عامل آشیان بوم­شناختی در منطقه حفاظت شده کوه بافق. پژوهش­های محیط زیست .سال 8، شماره 4، صفحات 169 تا 182.
  9. شیرزاد،م.؛ریاضی،ب.وتوکلی،م.، ۱۳۹۱. تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه‌های گونه پازن در پارک‌ ملی خجیر. محیط زیست جانوری. سال 4، شماره 4، صفحات 9 تا 16.
  10. صادقی­روش،م.ح. و خراسانی،ن.، 1388. بررسی آثار گرد و غبار ناشی از صنایع سیمان برتنوع و تراکم پوشش گیاهی مطالعه موردی: کارخانه سیمان آبیک. علوم و تکنولوژی محیط زیست. دوره 10، شماره 1، صفحات 43 تا 59.
  11. ضیایی،ه.،۱۳۸۷. راهنمای صحرایی پستانداران ایران. انتشارات کانون آشنایی با حیات وحش. ۱۹۱ صفحه.
  12. فراشی،آ.؛کابلی،م. ومومنی،ا.، ۱۳۸۱. مدل­سازی مطلوبیت زیستگاه بز و پازن  (Capraaegagrus)به کمک روش تحلیل فاکتوری آشیان بوم­شناختی (ENFA) در پارک ملی کلاه قاضی، استان اصفهان. محیط زیست طبیعی دانشگاه تهران (منابع طبیعی ایران). دوره ۶، شماره 1، صفحات 33 تا 36.
  13. فراشی،آ.، ۱۳۹۳. مروری بر مدل­سازی زیستگاه به­عنوان ابزاری برای مدیریت زیستگاه­های حیات­وحش .زیست­شناسی جانوری تجربی. دوره 3، شماره3 ، صفحات ۴۳ تا ۵۳.
  14. مددی،م.،1392.مدل­سازی مطلوبیت زیستگاه کل و بز به­کمک روش تحلیل عاملی آشیان بوم­شناختی در پارک ملی گلستان. پایان نامه کارشناسی­ارشد. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست.
  15. مصطفوی،س.م.؛علیزاده، ا.؛کابلی،م.؛ کرمی،م.؛محمدی،س. گلجانی،ر.، 1389. تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه­های بهاره و تابستانه گونه پازن در پارک ملی لار. علوم و فنون منابع طبیعی. سال 5، شماره 2، صفحات 78 تا 94.
  16. ملکی­نجف­آبادی، م.، 1389. بررسی تغییرات بوم­شناسی منظر در پناهگاه حیات­وحش موته با استفاده از سامانه­های اطلاعات جغرافیایی. مجله محیط زیست طبیعی. دوره ۶۳، شماره ۴، صفحات 373-383.
  17. Bedia, J.; Busque, J. and Gutierrez, J.M., 2011. Predicting plant species distribution across an alpine rangeland in northern Spain. a comparison of probabilistic methods. Journal of Vegetation Science. Vol. 14, pp: 415-432.
  18. Cleo, B.F.; Gloria, M.L. and Courchamp, F.‚ 2013. The impact of climate change changes over time. Biological Conservation. Vol. 167, pp: 107-115.
  19. DeStefano, S.; Schmidt, S.L. and deVosjr, J.D., 2000. Observations of predator activity at wildlife water developments in southern Arizona. Range Management. Vol. 53, pp: 255-258.
  20. Drake, J.M.; Randin, C. and Guisan, A., 2006. Modelling ecological niches with support vector machines. Journal of Applied Ecology. Vol. 43, pp: 424-432.
  21. Favaro, L.; Tirelli, T. and Pessani, D., 2011. Modelling habitat requirements of white clawed crayfish (Austropotamobius pallipes) using support vector machines. Knowledge and Management of Aquatic Ecosystems.
    Vol. 401, pp: 1-14.
  22. Gibson‚L.A.; Wilson‚ B.A.; Cahill‚ D.M. and Hill, j., 2003. Modelling Habitate suitability of the swamp Antechinus (Antechinus minimus maritimus) in the costal heathlands of southern victoria‚Austuralia.International jornal of biological conservation. Vol. 117, pp: 143-150.
  23. Glenz, C.; Massolo, A.;Kuonen, D. and Schlaepfer, R., 2001. Wolf habitat suitability prediction study in Valais (Switzerland). Journal of Landscape and Urban Planning. Vol. 55, pp: 55-65. 
  24. Guisan, A. and Zimmermann, N.E., 2000. Predictive habitat distribution models in ecology. Ecological Modelling. Vol. 135, pp: 147-186.
  25. Helen, M.P.; Barry, C.; Pam, L.F. and David, B.‚ 2012. Ensemble forecasting of potential habitat for three invasive fishes. Aquatic Invasions. Vol. 7, No. 1, pp: 59-72.
  26. Hirzel, A.H.; Helfer, V. and Metral, F. 2011. Assessing habitat-suitability models with a virtual species. Ecological Modelling. Vol. 145, pp: 111-121.
  27. Hirzel, A.; Hausser, J.; Chessel, D. and Perrin, N., 2002. Ecological-niche factor analysis: how to compute habitat suitability maps without absence data. Ecology. Vol. 83, pp: 2027-2036.
  28. Lorena AC.; De Siqueira, MF.; De Giovanni, R.; Carvalho, A.C.L.F. and Prati, R., 2008. Potential Distribution Modelling Using Machine Learning. Proceedings of the 21st international conference on Industrial, Engineering and other Applications of Applied Intelligent Systems: New Frontiers in Applied Artificial Intelligence. Vol. 5027, pp: 255-264.
  29. Luoto, M.; Heikkinen, R.K.; Poyry, J. and Saarinen, K., 2006. Determinants of the biogeographical distribution of butterflies in boreal regions. Journal of Biogeography. Vol. 33, pp: 1764-1778.
  30. Mariwan, R. 2015. Influence of environmental variables on distribution of wild Goat (capra aegagrus). American scientific reaserch jornal for engineering‚Technology and sciences. Vol. 18‚No. 1.
  31. Martinez, I.; Carreno, F.; Escudero, A. and Rubio, A., 2006. Are threatened lichen species well protected in spain? Effevtivnes of a protected area network. Biological Conservation. Vol. 133, pp: 500-511.
  32. Morrison‚ M.L.; Marco‚ B.G. and Mannan‚ R.W.‚ 1992. Wildlife habitat relationships: Cocepts and applications. University of Wisconsin Press‚ Madison‚ Wisconsin‚ USA. 147 p.
  33. O’Brien, C.S.; Waddell, R.B.; Rosenstock, S.S. and Rabe, M.J., 2006. Wildlife use of water catchments in southwestern Arizona. The Journal of Wildlife Society Bulletin. Vol. 34, pp: 582-591.
  34. Pearson, R.G., 2007. Species’ distribution modeling for conservation educators and practitioners. American Museum of Natural History. pp: 1-50.
  35. Phillips, S.J.; Anderson, R.P. and Schapire, R.E., 2006. Maximum entropy modeling of species geographic distributions. Ecological Modelling. Vol. 190, pp: 231-259.
  36. Rosenstock, S.S.; Ballard, W.B. and Devos, J.C., 1999. Viewpoint: benefits and impacts of wildlife water developments. Range Manga. Vol. 52, pp: 302-311.
  37. Sanchooli‚ N., 2016.  Ecological Niche Divergence between Two Subspecies of Large-scaled Agama, Laudakia nupta (De Filippi, 1843) (Sauria: Agamidae), in Iran. ACTA Zoologica bulgaric abulg. Vol. 68, No. 3, pp: 351-354.
  38. Shams Esfandabad, B.; Karami, M.; Hemami, M.R.; Riazi, B. and Sadough, M.B., 2010. Habitat associations of wild goat in central Iran: Implications for conservation. European J. Wildlife Res. Vol. 56, No. 6, pp.883-894.
  39. Tua, C.H.; Lob, N.J.; Changc, W.I. and Huangd, K.Y., 2012. Evaluating The Novel Methods On Species Distribution Modeling in Complex Forest. International Archives of the Photogrammetry. Remote Sensing and Spatial Information Sciences. XXII ISPRS Congress, Melbourne, Australia.
  40. Weinberg‚ P.; Jdeidi‚ T.; Massei‚ M.; Nader‚ I.; desmet‚ K. and Cuzin‚ F.‚ 2013. Capra aegagrus: IUCN 2013‚IUCN Red list of threatened species. version 2013.1. Internet: www.iucnredlist.org‚ [Download on 05 April 2016].
  41. Zaniewski, A.E.; Lehmann, A. and Overton, J.M., 2002. Predicting species spatial distributions using presence only data: a case study of native New Zealand ferns. Ecological Modelling. Vol. 157, pp: 261-280.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 10، شماره 3
پاییز 1397
صفحه 17-28

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار