مدل سازی مطلوبیت زیستگاه کل و بز (Capra aegagrus) در پارک ملی قمیشلو با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

1 گروه طبیعی و تنوع زیستی، دانشکده محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست، کرج، صندوق پستی: 118-31746

2 گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چکیده

مدل­های پراکنش گونه­ای رابطه بین توزیع گونه­ها و عوامل محیطی را ارزیابی می­کنند و درک بهتری از مدیریت و سیاست­های آینده ارائه می­دهند. یکی از این ابزارهای مدل سازی، شبکه عصبی مصنوعی می­باشد  که امروزه به  ابزار مهمی برای تصمیم­ گیری تبدیل شده­ است. بر اساس اعلام اتحادیه جهانی حفاظت از حیات وحش و منابع ­طبیعی از میان گونه­های مهره­ داران در ایران، کل و بز جزء طبقه­ گونه­های آسیب ­پذیر می­باشد. از اینرو هدف از این مطالعه مدل ­سازی مطلوبیت زیستگاه گونه کل و بز در پارک ملی قمیشلو با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی می­باشد. در این مطالعه از متغیرهای ارتفاع، شیب، پوشش گیاهی، فاصله از جاده و فاصله از منابع آبی استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از شبکه پرسپترون چند لایه، و به منظور محاسبات از نرم افزار MATLAB R2015b استفاده شد. نتایج حاصل از مدل ­سازی نشان داد که به ترتیب متغیرهای ارتفاع، فاصله از منابع آب، شیب، فاصله از جاده و طبقه پوشش گیاهی مهم ترین عوامل موثر بر پراکنش گونه کل و بز می باشد. محدوده مطلوب پراکنش گونه کل و بز در پارک ملی قمیشلو در مناطق با ارتفاع بیش تر از 2200 متر می باشد که مساحت مناطق مطلوب برای زیستگاه این گونه در حدود 3982 هکتار از کل مساحت منطقه می باشد که 12/36 درصد از منطقه را شامل می شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. انصاری، ا.؛ کرمی، م.؛ رضایی، ح. و ریاضی، ب.، 1393. اثرات توسعه بر زیست بوم پازن در استان مرکزی و ارائه راهکارها. همایش ملی زیست­بوم و توسعه. استان مرکزی، اراک.
  2. جهانی، ع.، 1395. مدل­سازی آشفتگی انبوهی جنگل در ارزیابی محیطی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی. فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران. جلد 24 شماره 2، صفحات 310 تا 322.
  3. حسینی، م.؛ ریاضی، ب.؛ شمس­اسفندآباد، ب. و نادری، م.، 1396. ارزیابی زیستگاه کل و بز (Capra aegagrus) در استان گلستان. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 9، شماره 2، صفحات 9 تا 16.
  4. حسینی، م.؛ فراشی، آ.؛ فرهادی­نیا، م.ص. و خانی، ع.، 1396. مدل­سازی زیستگاه گونه کل و بز (Capra aegagrus) با استفاده از روش ماکزیمم آنتروپی در شرق ایران. اولین همایش بین­المللی پژوهش و پیشرفت در علوم زمین.
  5. رضایی، ع.؛ مهدوی، م.؛ لوکس، ک.؛ فیض­نیا، س. و مهدیان، م.ح.، 1386. مدل­سازی منطقه­ای دبی­های اوج در زیرحوزه­های آبخیز سد سفیدرود با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی). سال 11، شماره 1، صفحات 25 تا 39.
  6. رنجبر، ن.؛ همامی، م.ر.؛ ترکش، م. و شاهقلیان، ج.، 1395. ارزیابی فصلی مطلوبیت زیستگاه بز وحشی (Capra aegagrus) در مناطق کوهستانی پارک ملی کلاه قاضی به­روش حداکثر آنتروپی. بوم­شناسی کاربردی. سال 5، شماره 16. صفحات 23 تا 36.
  7. فراشی، آ.؛ کابلی، م. و مومنی، ا.، 1389. مدل­سازی مطلوبیت زیستگاه بز و پاژن (Capra aegagrus) به­کمک روش تحلیل عاملی آشیان بوم­شناختی (ENFA) در پارک ملی کلاه قاضی، استان اصفهان. نشریه محیط زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران. دوره 63، شماره 1، صفحات 63 تا 73.
  8. فرهمند، م.، 1380. بررسی عوامل موثر در توزیع زوج سمان در پارک ملی کلاه قاضی. پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه تهران. 120 صفحه.
  9. گزارش­های طرح مدیریت قمیشلو. 1392. سازمان حفاظت محیط زیست.
  10. گنجعلی، س.؛ حاجی­زاده، ا.؛ قاسمی، ح.؛ حسینی­قمی، م.؛ غنی­پور، م. وبهزادیان، ش.، 1394. بررسی تغییرات تراکم جمعیت کل و بز (Capra aegagrus) در سه حوزه سرشماری منطقه حفاظت شده ارسباران. مجله محیط­زیست جانوری. دوره 7، شماره 3، صفحات 21 تا 28.
  11. وارسته­مرادی،ح.وسلمان ماهینی،ع.،1390 .ارزیابی زیستگاه حیات­وحش. ترجمه جلد اول، چاپ اول، انتشارات آیینه­نما. صفحات 2 تا 16.
  12. Acevedo, P.; Cassinello, J.; Hortal, J. and Gortázar, C., 2007. Invasive exotic aoudad (Ammotragus lervia) as a major threat to native Iberian ibex (Capra pyrenaica): a habitat suitability model approach. Diversity & Distributions. Vol. 13, No. 5, pp: 587-597.
  13. Alados, C.L. and Escos, J., 1988. Parturition dates and mother-kid behavior in Spanish ibex (Capra pyrenaica) in Spain. Journal of mammalogy. Vol. 69, No. 1, pp: 172-175.
  14. Anderson, M.C.; Watts, J.M.; Freilich, J.E.; Yool, S.R.; Wakefield, G.I.; Mccaulery, J.F. and Fahnestock,
    A., 2000.     Regression-tree modeling of desert tortoise habitat in the centeral Mojave Desert. Ecological application. Vol. 10, pp: 890-897.
  15. Bangs, P.D.; Krausman, P.R.; Kunkel, K.E. and Parsons, Z.D., 2005. Habitat use by female desert bighorn sheep in the Fra Cristobal Mountains, New Mexico, USA. European Journal of Wildlife Research. Vol. 51, No. 2, pp: 77-83.
  16. Elith, J.; Leathwick, J.R. and Hastie, T., 2008. A working guide to boosted regression trees. Journal of Animal Ecology. Vol. 77, No. 4, pp: 802-813.
  17. Gross, J.E.; Kneeland, M.C.; Reed, D.F. Reich, R.M., 2002. GISBased Habitat Models for Mountain Goats. Journal of Mammalogy. Vol. 83, No. 1, pp: 218-228.
  18. IUCN. 2017. IUCN red list of threatened species, from: www.iucnredlist.org.
  19. Jahani, A.; Feghhi, J.; Makhdoum, M.F. and Omid, M., 2016. Optimized forest degradation model (OFDM): an environmental decision support system for environmental impact assessment using an artificial neural network. Journal of Environmental Planning and Management. Vol. 59, No. 2, pp: 222-244.
  20. Liu, C.; Berry, P.M.; Dawson, T.P. and Pearson, R.G., 2005. Selecting thresholds of occurrence in the prediction of species distribution. Ecography. Vol. 28, pp: 385-393.
  21. Mahmoudabadi, A. and Seyedhosseini, S.M., 2012. Time risk tradeoff of hazmat routing problem in emergency situation. In Proceedings of the 2012 International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, Istanbul, Turkey. pp: 344-351.
  22. Maleki, S., 2007. Study habitat factors wild sheep (Ovis orientalis isfahanica) in refuge moteh by GIS. MS.C thesis. Tehran University. 120 p.
  23. McShea, W.J.; Underwood, H.B. and Rappole, J.H., 1997. The science of overabundance: deer ecology and population management. Washington, DC. Smithsonian Institution Press. 402 p.
  24. Morovati, M.; Karami, M. and Kaboli, M., 2014. Desirable areas and effective environmental factors of wild goat habitat (Capra aegagrus). International Journal of Environmental Research. Vol. 8, No. 4, pp: 1031-1040.
  25. Morrison, M.L.; Marcot, B.G. and Mannan, R.W., 1992. Wildlife-habitat relationships: Concepts and applications. University of Wisconsin Press, Madison, Wisconsin, USA.
  26. Naderi, G.; Riazi, B.; Aref, N.; Khalatbrari, M.; Mohammadi, S.; Lahoot, M. and Kamran, M., 2013. Habitat preferences of Bezoar wild goats (Capra aegagrus) in Agh-Dagh protected area, Iran. North-western Journal of Zoology. Vol. 9, No. 1, pp: 99-102.
  27. Rushton, S.P.; Ormerod, S.J. and Kerby, G., 2004. New paradigms for modelling species distributions? Journal of applied ecology. Vol. 41, No. 2, pp: 193-200.
  28. Salas, E.A.L.; Seamster, V.A.; Boykin, K.G.; Harings, N.M. and Dixon, K.W., 2017. Modeling the impacts of climate change on Species of Concern (birds) in South Central US based on bioclimatic variables. AIMS Environ. Sci. Vol. 4, pp: 358-385.
  29. Saltelli, A.; Ratto, M.; Andres, T.; Campolongo, F.; Cariboni, J.; Gatelli, D.; Saisana, M. and Tarantola,
    S., 2008.     Global sensitivity analysis: the primer. John Wiley and Sons.
  30. Shams, B.; Hemami, M.; Karami, M. and Riazi, B., 2010. Habitat associations of wild goat in central Iran: implications for conservation. European Journal of Wildlife Research. Vol. 55, No. 6, pp: 883-849.
  31. Ziaie, H., 2008. A field guide to mammals of Iran, 2nd edn. Wildlife Center Publication, Iran.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 10، شماره 3
پاییز 1397
صفحه 29-38

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار