بررسی نقش عوامل محیطی بر اجتماعات شکم پایان خلیج گواتر- استان سیستان و ‏بلوچستان

نوع مقاله : تنوع زیستی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

2 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

 شکم‌پایان نقش بوم‌شناختی مهمی در شبکه غذایی جنگل‌های مانگرو ایفا می‌کنند. این مطالعه با هدف بررسی اجتماعات شکم‌پایان در فصول، مناطق مختلف جزر و مدی و فواصل مختلف از اسکله ماهیگیری در خلیج گواتر- استان سیستان و بلوچستان انجام شد. نمونه‌برداری از شکم‌پایان در قالب سه ترانسکت که عمود بر خط ساحلی به­داخل جنگل‌های مانگرو کشیده شده با سه تکرار در منطقه مجاور آب، بینابینی و مجاورخشکی انجام شد. از آزمون آماری ANOSIM یک‌طرفه جهت تفکیک مناطق مختلف جزر و مدی، فصول و فاصله از اسکله صیادی استفاده شد. آزمون SIMPER نیز جهت تشخیص این­که کدام گونه‌ها بیش­تر در شباهت و یا عدم شباهت اجتماعات شکم‌پایان در مناطق و یا فصول مختلف مشارکت داشته‌اند، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج آزمون ANOSIM نشان داد که اجتماعات شکم‌پایان بین مناطق مختلف جزر و مدی اختلاف معنی‌داری (0/01>p) دارند و اجتماعات شکم‌پایان در منطقه مجاور آب متفاوت از منطقه بینابینی و مجاور خشکی است. این آزمون هیچ اختلاف معنی‌داری را بین چهار فصل و در فواصل متفاوت از اسکله صیادی نشان نداد، بنابراین می‌توان گفت در این منطقه فصل تاثیری در اجتماعات شکم‌پایان ندارد و دخالت کم در اسکله صیادی موجب تغییری جوامع شکم‌پایان نشده است. نتایج آزمون  SIMPER نشان داد که گونه‌های Asseminea sp1 وAsseminea sp2  به‌ترتیب با متوسط عدم تشابه 19/13 و 09/13 درصد از 53/62 متوسط عدم تشابه کل، بیش­ترین نقش را در تفکیک دو منطقه جزر و مدی از نظر اجتماعات شکم‌پایان داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Role of Environmental Factors on Gastropod Assemblages at Govater Bay- Sistan and Baluchestan Province

نویسندگان [English]

  • Saeideh Moradi Shahr Babak 1
  • Malihe Erfani 2
  • Afshin Danehkar 1
1 Department of Environment, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
2 Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources, University of Zabol, Zabol, Iran
چکیده [English]

Gastropods have an important role in mangrove forest food web. This study was performed with the aim of ‎studying the gastropod assemblages in different seasons, tidal regions and distance from fishery harbor at Govater ‎Bay- Sistan and Baluchestan Province. Gastropods sampling was done in three transects perpendicular to shore line ‎extended to mangrove forests in three repetitions at the water adjacent, middle and land adjacent points. Separating ‎different intertidal regions, seasons and distance to fishing harbor was done by the one- way ANOSIM. The ‎SIMPER test was also done to define in which what species had more participation in similarity or dissimilarity of ‎gastropod assemblages in different regions or seasons. The ANOSIM results showed that gastropod assemblage in ‎different intertidal zones had significant difference (P<0.01). Gastropod assemblages in the water adjacent points ‎were different than land adjacent and middle points. This analysis didn’t show any significant different between ‎seasons and different distances from fishing harbor; therefore, it can be interpreted that in this region season ‎doesn’t effect on gastropod assemblages and low human interference in fishing harbor effluent hasn’t changed ‎gastropod assemblages. The SIMPER result show that Asseminea sp1 and Asseminea sp2 had more role in sepration ‎of two intertidal regions regarding to gastropod assemblages respectively with the average of 13.19 percent and ‎‎13.09 percent dissimilarity from 62.53 percent of the mean total dissimilarity‎.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Biotic assemblages
  • Gastropods
  • Mangrove forests
  • Govater bay
  • Sistan and Baluchestan Province

مراجع

  1. اصغری، ث.؛ احمدی، م.ر.؛ محمدی­زاده، ف. و اجلالی، ک.، 1392. بررسی اثرات مانسون تابستانه بر فراوانی دوکفه‌ای‌ها و شکم‌پایان در سواحل ایرانی دریای عمان. مجله علمی شیلات ایران. سال 22، شماره 2، صفحات 15 تا 23.
  2. بلوچ، م. و سماعی، ع.، 1377. معرفی 16 گونه از شکم‌پایان سواحل جزر و مدی دریای عمان. خلاصه مقالات دومین کنگره علوم و فنون دریایی و جوی ایران. صفحه 14.
  3. دانه‌کار، ا.؛ عرفانی، م.؛ نوری، غ.؛ عقیقی، ح.؛ مروی­مهاجر، م.ر. و اردکانی، طاهره.، 1391. بررسی تغییرات وسعت رویشگاه مانگرو (مطالعه موردی: خور گواتردر استان سیتان و بلوچستان). مجله جنگل ایران. سال 4، شماره 3، صفحات 197تا 207.
  4. عرفانی، م.؛ دانه‌کار، ا.؛ اردکانی، ط. و مرادی­شهربابک، س.، 1392. مطالعه عناصر غذایی درختان حرا در خلیج گواتر- استان سیستان و بلوچستان. مجله پژوهش‌های گیاهی. جلد 26، شماره 3، صفحات 320 تا 329.
  5. کاظمیان، م.؛ دلفیه، پ. و خدادادی، م.، 1388. بررسی فراوانی دوکفه‌ای‌ها و شکم‌پایان در سواحل صخره‌ای طیس، واقع در خلیج چابهار. مجله بیولوژی دریا. سال 1، شماره 3، صفحات 63 تا 77.
  6. کامرانی، ا.؛ بهزادی، س. و هاشمی‌پور، ف.، 1392. بررسی تنوع و شناسایی دوکفه‌ای‌ها و شکم‌پایان سواحل شهر بندرعباس (خلیج فارس). اقیانوس‌شناسی. سال 4، شماره 13، صفحات 53 تا 60.
  7. کهن، ا.ر. و بادبردست،ز.، 1391. بررسی شاخص‌های تنوع زیستی شکم‌پایان مناطق بین جزر و مدی بندرهای عسلویه و بوشهر. فصلنامه علمی محیط زیست. شماره 52، صفحات 3 تا 11.
  8. ولایت­زاده، م.؛ محاب، ه. و حسینی، م.، 1391. بررسی تنوع گونه‌ای شکم‌پایان شمال خلیج فارس (استان بوشهر). فصلنامه علمی پژوهشی محیط زیست جانوری. سال 4، شماره 2، صفحه 15.
  9. Abbott, R.T. and Dance, S.P., 1998. Compendium of seashells: a color guide to more than 4,200 of the world's marine shells. Amer Malacologists. Inc. 424 p.
  10. Bosch, D. and Bosch, E., 1989. Sea shels of southrn Arabia. Motivate publishing.
  11. Clarke, K.R., 1993. Non-parametric multivariate analyses of changes in community structure. Austral Ecol. Vol.18, pp:117–143.
  12. Demopoulos, A.W.J. and Smith, C.R., 2010. Invasive mangroves alter macrofaunal community structure and facilitate opportunistic exotics. Marine Ecology Progress Series. Vol. 404, pp: 51-67.
  13. Dittmann, S., 2001. Abondance and distribution of small infauna in mangroves of Missionary Bay, North Queensland. Australia. Rev. Biol. Trop. Vol. 49, No. 2, pp: 535-544.
  14. Ghasemi, S.; Zakaria, M. and Mola Hoveizeh, N., 2011. Abundance of molluscs (Gastropods) at mangrove forests of Iran. Journal of American Science. Vol. 7, No. 1, pp: 660- 669.
  15. Jaiswar, A.K. and Kulkarni, B.G., 2001. Vertical distribution of molluscs in the intertidal area in and around Mumbal, India. Journal of the Indian Fisheries Association. Vol. 28, pp: 93-100.
  16. Khade, S.N. and Mane, U.H., 2012. Diversity of bivalve and gastropod molluscs in mangrove ecosystem from selected sites of Raigad district, Maharashtra, West coast of India. Recent Research in Science and Technology. Vol. 4, No. 10, pp: 16-20.
  17. Macintosh, D.J. and Ashton, E.C., 2002. A Review of Mangrove Biodiversity Conservation and Management. Final Report 10/06/2002. Centre for Tropical Ecosystems Research. University of Aarhus, Denmark. 86 p.
  18. Pawar, P.R., 2012. Molluscan Diversity in Mangrove Ecosystem of Uran (Raigad), Navi Mumbai, Maharashtra, West coast of India.  Bull.  Environ.  Pharmacol.  Life Sci. Vol. 1, No. 6, pp: 55-59.
  19. Shanmugam, A. and Vairamani, S., 2008. Molluscs in Mangroves: A case study. Center of Advanced Study in Marine Biology. Annamalai University. India.
  20. Subba. R.; Dey, A. and Barua, S., 1992. Fauna of west Bengal. Part 9. mollusca. Government of India. 268 p.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 10، شماره 3
مهر 1397
صفحه 457-462

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار