بررسی تغییرات کمی و کیفی زیستگاه سنجاب ایرانی در جنگل‌های استان لرستان تا سال 2050 بر اساس مدل اقلیمی CCSM4

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

طبق برآوردهای IUCN حدود 30 درصد انقراض‌های موجودات تا سال 1980 به ­دلیل نابودی زیستگاه بوده است. تغییرات اقلیمی یکی از مهم ­ترین عوامل نابودی زیستگاه در سال‌های اخیر بوده‌اند. جنگل‌ها از حساس‌ترین اکوسیستم‌ها به تغییرات اقلیمی هستند، در نتیجه گونه‌های جنگلی مانند سنجاب‌ها در معرض آسیب‌هایی زیادی از طرف تغییرات اقلیمی قرار دارند. پیش‌بینی نحوه اثرگذاری تغییرات اقلیمی بر زیستگاه گونه‌ها می‌تواند به برنامه ­ریزی حفاظت از گونه‌ها کمک شایانی کند. مدل‌سازی زیستگاه یکی از پرکاربردترین روش‌ها برای بررسی اثرات تغییرات اقلیمی بر گونه‌ها و زیستگاه‌های آن‌ها در آینده دور و نزدیک است و مدل حداکثر آنتروپی یکی از کارآمدترین مدل‌ها در این زمینه به ­حساب می‌آید. به­ همین منظور در این مطالعه از مدل حداکثر آنتروپی به­ همراه 13 عامل محیطی برای شناسایی زیستگاه‌های مطلوب سنجاب ایرانی در جنگل‌های استان لرستان در زمان حال و چگونگی تاثیرگذاری تغییرات اقلیمی بر این زیستگاه‌ها تا سال 2050 بر اساس مدل اقلیمی CCSM4 استفاده شد. شاخص سطح زیر نمودار برابر با 0/92 نشان­ دهنده کارایی خوب این مدل در این مطالعه بود. نتایج نشان داد که در زمان حال حدود 57 درصد جنگل‌های استان لرستان دارای مطلوبیت زیستگاهی برای گونه سنجاب ایرانی هستند که از این میزان 17/78 درصد مطلوبیت زیاد، 25/59 درصد مطلوبیت متوسط و 13/63 درصد مطلوبیت کم را دارا هستند. هم­ چنین نتایج نشان داد که براساس مدل اقلیمی CCSM4 مناطق جنگلی دارای مطلوبیت زیستگاهی برای سنجاب ایرانی، از 57 درصد کل مساحت جنگل‌های استان لرستان در زمان حال به 22/58 درصد در سال 2050 کاهش خواهد یافت که از این میزان 5/36 درصد مطلوبیت زیاد، 8/2 درصد مطلوبیت متوسط و 8/99 درصد مطلوبیت کم را دارا خواهند بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The studying of qualitative and quantitative changes of Persian squirrel’s habitat in Lorestan Province’s forests by 2050 based on CCSM4 climatic model

نویسندگان [English]

  • Omid Ghadirian
  • Mahmoud Reza Hemami
  • Alireza Soffianian
Department of Environment, Faculty of Natural Resources, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran
چکیده [English]

According to IUCN estimates, about 30% of the extinction of species until 1980 was due to habitat destruction. Climate change has been recognized as the most important factors of habitat destruction in recent years. Forest are one of the most sensitive ecosystems to climate change, hence forest species such as squirrels are very vulnerable to climate change. Predicting the effects of climate change on species habitats can assist in species conservation planning. Habitat modelling is one of the most widely used methods to study the effects of climate change on species and their habitats in the near and far future and the maximum entropy model is one of the most efficient models in this field. For this purpose, in this study the maximum entropy model was used to identify suitable habitats for Persian squirrel in Lorestan province’s forests both in the present time and in the future depend on the CCSM4 climatic model by 2050. The AUC of 0.92 represents the satisfactory performance of this model in this study. Results indicated that about 57% of forests in Lorestan province are suitable for Persian squirrel, of which 17.78% has high suitability, 25.59% moderate suitability and 13.63% low suitability. In addition, the results indicated suitable forested areas for Persian squirrel will decrease from 57% to 22.58% by 2050 based on CCSM4 climatic model, of which 5.36 will have high suitability, 8.2% moderate suitability and 8.99% low suitability.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Habitat destruction
  • Habitat suitability modelling
  • Persian squirrel
  • Climate change

مراجع

  1. اسدیان، م. و علی ­آبادیان، م.، 1392. ارزیابی پراکنش گونه بالابان با استفاده از مدل مکسنت. اولین کنفرانس بین ­المللی اکولوژی سیمای سرزمین، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان.
  2. اشرف ­زاده، م. و دانه ­کار، ا.، 1390. ارزیابی و مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه راهکاری برای مدیریت پایدار حیات­ وحش. اولین کنفرانس ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در بخش‌های کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست. تهران.
  3. باقری، م.، 1389. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه و برآورد تراکم جمعیت گور ایرانی در منطقه حفاظت­ شده توران. پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
  4. بیرانوند، ا.؛ عطارد، پ.؛ توکلی، م. و مروی­ مهاجر، م.ر.، 1394. زوال بوم ­سازگان جنگلی زاگرس، علل، پیامدها و راهکارها. فصلنامه جنگل و مرتع. شماره 106، صفحات 17 تا 29.
  5. توکلی، م.؛ محمدی ­نژاد، م.ر. و پیروزی، ف.، 1391. بررسی پدیده زوال و خشکیدگی درختان بلوط Oak decline در عرصه‌های جنگلی استان لرستان. نخستین همایش ملی حقوق محیط ­زیست و منابع­ طبیعی زاگرس. خرم­آباد.
  6. خلیلی، ف. و ملکیان، م.، 1393. بررسی وضعیت گونه سنجاب ایرانی (Sciurus anumalus) در ایران، دومین همایش ملی و تخصصی پژوهش‌های محیط زیست ایران. دانشکده شهید مفتح همدان.
  7. خلیلی، ف.؛ ملکیان، م.؛ روجائی، ن. و همامی، م.ر.، 1395. ارزیابی زیستگاه سنجاب ایرانی (Sciurus anumalus) در منطقه جنگلی سروک در استان کهگیلویه و بویراحمد. بوم ­شناسی کاربردی. شماره 4، صفحات 15 تا 24.
  8. شمسی ­پور، ع.، 1392. مدل‌سازی آب و هوایی، نظریه و روش. انتشارات دانشگاه تهران. 294 صفحه.
  9. صادقی، م.، 1392. آشکارسازی تغییرات زیستگاه سنجاب ایرانی در استان کردستان. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
  10. ضیائی، ه.، 1390. راهنمای صحرایی پستانداران ایران، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست. 420 صفحه.
  11. علیزاده، ا.، 1388. اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات دانشگاه امام رضا. 942 صفحه.
  12. عطارد، پ. و صادقی، م.، 1392. بررسی پارامترهای اقلیمی زاگرس. نخستین همایش ملی مخاطرات محیط زیست زاگرس. خرم­ آباد.
  13. عطارد، پ.؛صادقی، س.م.م.؛طاهری­ سرتشنیزی،ف.؛ ساروئی، س.؛عباسیان، پ.؛ مسیح ­پور، م.؛ کردستمی، ف. و دریکوندی، ا.، 1394. اثر‌گذاری عوامل اقلیمی و تبخیر و تعرق بر زوال جنگل‌های زاگرس مرکزی در استان لرستان. فصلنامه تحقیقات حمایت و حفاظت جنگل‌ها و مراتع ایران. سال 13، شماره 2، صفحات 98 تا 114.
  14. کفاش، ا.؛ یوسفی، م.؛ احمدی، م.؛ کلهر، گ. و کابلی، م.، 1392. پیش ­بینی اثر تغییرات اقلیمی بر خزندگان مناطق بیابانی ایران (مطالعه موردی سوسمار دم ­تیغی بین النهرین). سومین کنفرانس برنامه ­ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشگاه تهران. تهران.
  15. گودرزی، م.،1390. بررسی و ارزیابی تاثیرات وقوع پدیده دگرگونی اقلیمی روی رواناب سطحی کرخه علیا. رساله دکتری جغرافیای طبیعی گرایش کلیماتولوژی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
  16. مرادی، س.؛ محمودی، ص. و شیخی ­ئیلانلو، ص.، 1395. زیستگاه‌های جنگلی مناسب برای حفاظت از سنجاب ایرانی (Sciurus anomalus pallescens) در غرب استان کرمانشاه. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 8، شماره 2، صفحات 33 تا 40.
  17. مصطفوی، م.، 1389. تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه‌های بهاره و تابستانه گونه پازن aegagrus Capra در پارک ملی لار. فصلنامه علوم و فنون منابع طبیعی. سال 5، شماره 2، صفحات 112 تا 122.
  18. مومنی، م.، 1388. انتخاب زیستگاه و برآورد فرآوانی گورخر ایرانی در پارک ملی قطرویه. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان.
  19. Albayrak, U. and Atilla, A., 2006. Contribution to the taxonomical and biological characteristics Sciurus anomalus in Turkey. Turkish Journal Zoology. Vol. 300, pp: 111-116.
  20. Allen, C.D.; Macalady, A.K.; Chenchouni, H.; Bachelet, D.; McDowell, N.; Vennetier, M.; Kitzberger, T.; Rigling, A.; Breshears, D.D.; Hogg, E.H.; Gonzalez, P.; Fensham, R.; Zhang, Z.; Castro, J.; Demidova, N.; Lim, J.H.; Allard, G.; Running, S.W.; Semerci, A. and Cobb, N., 2010. A global overview of drought and heat-induced tree mortality reveals emerging climate change risks for forests. Forest Ecology and Management. Vol. 259, pp: 660-684.
  21. Amr, Z.S.; Eid, E.; QarQaz, M.A. and Abu BaKer, M., 2006. The status and distribution of the Persian squirrel, Sciurus anomalus, in Dibbeen Nature Reserve, Jordan. Zoologische Abhandlungen (Dresden). Vol. 55, pp: 199-207.
  22. Brown, J.L. and Yoder, A.D., 2015. Shifting ranges and conservation challenges for lemurs in the face of climate change. Ecology and Evolution. Vol. 5, pp: 1131-1142.
  23. Dibike, Y.B. and Coulibaly, P., 2005. Hydrologic impact of Climate Change in The Saguenay Watershed: Comparison of Downscaling Methods and Hydrologic Models. Journal of Hydrology. Vol. 307, pp: 145-163.
  24. Harrison, P.A.; Berry, P.M.; Butt, N. and New, M., 2006. Modelling climate change impacts on species’ distributions at the European scale: implications for conservation policy. Environmental Science and Policy. Vol. 9, pp: 116-128.
  25. Hijmans, R.J.; Cameron, S.E.; Parra, J.L.; Jones, P.J. and Jarvis, A., 2005. Very high resolution interpolated climate surfaces for global land areas. International Journal of Climatology. Vol. 25, pp: 1965-1978.
  26. Hijmans, R.J.; Philips, S.; Leathwick, J. and Elith, J., 2016. dismo: Species Distribution Modeling. R package version. Vol. 1, pp: 1-4.
  27. IPCC. 2007.  The Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press. UK. 976 p.
  28. Khalili, F.; Malekian, M. and Hemami, M.R., 2016. Characteristics of den, den tree and sites selected by the Persian squirrel in Zagros forests, western Iran. Mammalia. Vol. 80, pp: 560-570.  
  29. Koprowski, L.J.; Gavish, L. and Doumas, S.L., 2016. Sciurus anomalus. Mammalian species. Vol. 48, pp: 48-58.
  30. Mounir, R.A.; Jeannette, E.K.; Hassane, M. and Zuhari, S.A., 2014. Ecology of the Persian Squirrel, Sciurus anomalus, in HorshEhden Nature Reserve, Lebanon. Vertebrate Zoologt. Vol. 64, pp: 127-135.
  31. Philips, J.S.; Dudik, M. and Schapire, E., 2004. A maximum entropy approach to species distribution modeling. Proceedings of the Twenty-First International Conference of Machin Learning, Banff. Alberta, Canada.
  32. Phillips, S.J.; Anderson, R.P. and Schapire, R.E., 2006. Maximum entropy modeling of species geographical distributions. Ecological Modeling. Vol. 190, pp: 231-259.
  33. Segan, D.B.; Murray, K.A. and Watson, J.E., 2016. A global assessment of current and future biodiversity vulnerability to habitat loss-climate change interactions. Global Ecology and Conservation. Vol. 5, pp: 12-21.
  34. Semenov, M.A.; Brooks, R.J.; Barrow, E.M. and Richardson, C.W., 1998. Comparison of the WGEN and LARS-WG stochastic weather generators in diverse climates. Climate Research. Vol. 10, pp: 95-107.
  35. Smit, B.; Burton, I.; Klien R.J. and Wandel, J., 2000. An anatomy of adaptation to climate change and variability. Climatic change. Vol. 45, pp: 223-257.
  36. Thorn, J.S.; Nijman, V.; Smith, D. and Nekaris, K.A.I., 2009. Ecological niche modelling as a technique for assessing threats and setting conservation priorities for Asian slow lorises (Primates: Nycticebus). Diversity and Distributions. Vol. 15, pp: 289-298.
  37. Walther, G.R.; Post, E.; Convey, P.; Menzel, A.; Parmesan, C.; Beebee, T.J.C.; Fromentin, J.M.; Hoeghguldberg, O. and Bairlein, F., 2002. Ecological responses to recent climate change. Nature. Vol. 416, pp: 389-395.  
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 10، شماره 4
دی 1397
صفحه 129-136

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار