بررسی میزان غلظت سرب در آب و ماهی کپورمعمولی (Cyprinus carpio) در تالاب بین المللی چغاخور

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان (خوراسگان)، ایران

2 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

چکیده

 آلودگی اکوسیستم ­های طبیعی با طیف گسترده ای از آلاینده­ های زیست محیطی به ­خصوص فلزات سنگین، در دهه ­های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. کپورمعمولی به دلیل بزرگی اندازه بدن و میانگین سنی بالاتر می ­تواند میزان بالایی از فلزات سنگین را در خود جذب نماید. هم­ چنین رژیم همه­ چیزخواری و استفاده از جانوران کفزی و نرم ­تنان توسط این ماهی، امکان تجمع مقادیر بالایی از فلزات سنگین را در اندام ­های مختلف این ماهی به­ خصوص کبد، کلیه و عضله فراهم ­آورده است. درپژوهشحاضر، میزان تجمع سرب در عضله ماهی کپور معمولی(Cyprinus carpio) و آب تالاب چغاخور مورد بررسیقرارگرفت. بدین ­منظور، تعداد45 نمونه کپورمعمولی توسط تور صیادی به­ همراه 45 نمونه آب در سه ایستگاه در تابستان و بهار ۱۳۹۵هر ۱۵ روز یک ­بار، نمونه ­برداری گردید. پساز تعیین سن، جنس و وزن هر نمونه ماهی و اندازه ­گیری پارامترهای فیزیکی شیمیایی آب، میزان فلز سرب در هر نمونه آب و ماهی بعد از عصاره­ گیری، با استفادهازدستگاه اسپکترومتریجذباتمی کورهگرافیتی مورد اندازه­ گیری قرار گرفت.نتایج نشان داد باقی مانده سرب در عضله ماهی کپور 0/2 میلی­ گرم بر کیلوگرم است که از میزان استاندارد سازمان بهداشت جهانی (0/5 میلی­ گرم بر کیلوگرم) پایین ­تر است ولی با افزایش میزان مصرف کودها و سموم شیمیایی احتمال دارد به ­تدریج میزان آلودگی افزایش یافته و به درجه خطر برسد. وجود فعالیت­ های کشاورزی گسترده درحاشیه تالاب، از عوامل ورود پساب ناشی از کودها و سموم کشاورزی است که حیات آبزیان را تحت تاثیر قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The lead concentration in the water and Common Carp (Cyprinus carpio) in Choghakhor international wetland

نویسندگان [English]

  • Mahsa Takesh 1
  • Atefeh Chamani 1
  • Samar Mortazavi 2
1 Department of Environment, Isfahan University (Khorasgan), Islamic Azad University, Isfahan (Khorasgan), Iran
2 Environmental Department, Faculty of Natural Resources and Environment, Malayer University, Malayer, Iran
چکیده [English]

The contamination of natural ecosystems with a wide range of environmental pollutants, especially heavy metals, has attracted much attention in recent decades. Common carp, due to its large body size and higher average age, can absorb high levels of heavy metals. Also, the omnivorous regime and the use of benthos have allowed the accumulation of high amounts of heavy metals in various organs of this fish, especially the liver, kidney and muscle. In this study, the amount of lead in muscle of common carp (Cyprinus carpio) and water of Choghakhor wetland was investigated. Accordingly, 45 specimens of common carp were sampled by a fishing trip with 45 water samples at three stations in the summer and spring of 2017. After determining the age, sex and weight and measuring the physiochemical parameters of water, the amount of lead in water and fish tissue after extraction was measured using a graphite furnace atomic absorption spectrophotometer. The results showed that the mean lead concentration in carp (0.2 mg/l) is lower than the maximum acceptable level in the WHO (0.5 mg /l). But with increasing the fertilizer and chemical pesticides, it is likely that the level of contamination will increase gradually to a degree of risk. The presence of extensive agricultural activities on the wetland is one of the sources of wastewater coming from fertilizers and pesticides that has affected aquatic life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Choghakhor wetland
  • Common carp
  • Morphological parameters

مراجع

  1. امینی ­رنجبر، غ. وستوده ­نیا، ف.،1384. تجمع فلزات سنگین در بافت عضله ماهی کفال دریای خزر در ارتباط با برخی مشخصات بیومتریک (طول استاندارد، وزن، سن و جنسیت). مجله علمی شیلات ایران. سال 14، شماره 3، صفحات 1 تا 18.
  2. امینی، ح.، 1381. راهنمای جهانگردی استان چهارمحال و بختیاری. سازمان ایرانگردی و جهانگردی. صفحات 12 تا 13.
  3. پاکزاد، م.؛ چمنی، ع. و بسالت­ پور، ع.، 1396. ﻣﯿﺰان ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬاری ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ آب و وﯾﮋﮔﯽ­ﻫﺎی رﯾﺨﺖ­ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﺗﺠﻤﻊ ﮐﺎدﻣﯿﻮم در ﮐﭙﻮر ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ (Cyprinus carpio). ﻧﺸﺮﯾﻪ ﻓﻦ­آوری­ﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ در ﺗﻮﺳﻌﻪ آﺑﺰی ﭘﺮوری داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ آزادﺷﻬر. ﺳﺎل 11، شماره 1، صفحات 71 تا 82.
  4. خانجانی، م. وابراهیمی، ع.، 1387. نقش پساب­ های کشاورزی بر میزان آلودگی آب تالاب چغاخور در استان چهارمحال و بختیاری. اولین همایش ملی تالاب­ های ایران. 1-14 اسفند 1387. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. 8 صفحه.
  5. ﺧﯿﺮور، ن.؛ داداللهی ­سهراب، ع. و ﺛﻘﯿﻠﯽ، م.، 1389. ﻏﻠﻈﺖ ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ ﻧﯿﮑﻞ، ﮐﺎدﻣﯿﻮم، ﺳﺮب و ﻣﺲ در ﺟﻠﺒﮏ­ها و رﺳﻮﺑﺎت ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﯽ اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن (ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس و ﺑﻨﺪر ﻟﻨﮕﻪ). ﻣﺠﻠﻪ ﺷﯿﻼت اﯾﺮان. ﺳﺎل 20، ﺷﻤﺎره 1، صفحات 31 تا 42.
  6. دادالهی، س.؛نبوی، م. و خیرو، ر.ن.، 1387. ارتباط برخی مشخصات زیست ­سنجی با تجمع فلزات سنگین در بافت عضله و آبشش ماهی شیربت (Barbus grypus) در رودخانه اروند رود. مجله علمی شیلات ایران. سال 17، شماره 4، صفحات 24 تا 34.
  7. رئیسی، م.؛انصاری،م. و رحیمی،ا.، 1388. تعیین میزان سرب و کادمیم در گوشت چهار گونه از کپورماهیان رودخانه بهشت­ آباد استان چهارمحال و بختیاری و بررسی رابطه آن با سن و گونه ماهی. پژوهش ­های مجله علوم و فنون دریایی. شماره 3، صفحات 38 تا 47.
  8. صمدی، م.؛ ساقی، م.؛ رحمانی، ع. و ترابزاده، ح.، 1388. پهنه­ بندی کیفی آب رودخانه دره مراد بیک همدان براساس شاخص NSFWQI و بهره­ گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان. دوره 16، شماره 3، صفحات 38 تا 43.
  9. طهمورث­ پور، ا.؛ نصرآزادانی، ا. و هودجی، م.، 1388. تعیین آستانه تحمل باکتری­ ها به سرب، روی و کادمیوم در سه نوع فاضلاب صنعتی.محیط ­شناسی. سال 36، شمارة 56، صفحات 75 تا 86.
  10. کریمی، ­م. و هاشم­نیا، ن.، 1387. بررسی اثرات آلودگی آب از دیدگاه زمین پزشکی و زیست­ محیطی. چهارمین همایش زمین­ شناسی و محیط زیست.
  11. کوسج، ن.؛ رحمانی، ع.؛کامرانی، ا.؛ وطاهری­ زاده،م.ح. وعلینیا، م.، 1392. بررسی میزان ارتباط طول بدن با میزان تجمع سرب در ماهی گلخورک والتونی (Periophthalmus waltoni) در شمال خلیج فارس. اقیانوس ­شناسی. سال 4،  شماره 15، صفحات 1 تا 9.
  12. محمد نبی ­زاده، س. و پورخباز، ع.،1392. بررسی تجمع فلزات سنگین کادمیوم و نیکل در بافت ­های ماهی زمین­کن (Platycephalus indicus) در تالاب حرا. علوم و مهندسی محیط زیست. سال 1،  شماره 1، صفحات 11 تا 18.
  13. محوری­ حبیب­ آبادی، ع.، 1377. اندازه­ گیری و مقایسه فلزات سنگین در بافت­ های ماهی شوریده. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد. دانشگاه شهید چمران. دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی.
  14. میرسنجری،م.، 1380. بررسی اثرات آلودگی فلزات سنگین (جیوه و سرب) بر روی آبزیان دریای مازندران. چهارمین همایش کشوری بهداشت محیط.  دانشگاه علوم. پزشکی یزد. صفحات736 تا 745.
  15. ناصری،م.، 1384.سنجش میزان عناصر سنگین آهن، مس، روی، منیزیم، منگنز، جیوه، سرب و کادمیوم در بافت­ های خوراکی و غیرخوراکی ماهی کفال پشت سبز سواحل بوشهر. سمینار کارشناسی ارشد شیلات. دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور. دانشگاه تربیت مدرس.
  16. نبوی، م.، 1385. بررسی تجمع فلزات سنگین (V,Pb,Ni,Hg,Cd) در دو گونه از کفشک ماهیان بندرعباس و بندرلنگه. پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اهواز. صفحات 73 تا 76.
  17. Abdi, K., 2010. Text book of Health and diseases of Cyprinid fishes. First published. Publisher artoveah vageah. Tehran, Iran (in persian).
  18. Agah, H.; Leermakers, M.; Elskens, M.; Fatemi, S.M.R. and Baeyens, W., 2009. Accumulation of trace metals in the muscle and liver tissues of five species from the Persian Gulf. Journal of Environmental Monitoring and Assessment. Vol. 157, pp: 499-514.
  19. Al-Yousuf, M.H.; El-Shahawi, M.S. and Al-Ghais, S.M., 2000. “Trace metals in liver, skin and muscle of (lethrinus lentjan) fish species. Relation to Body length and Sex. Sci. Total Environ. Vol. 256, pp: 87-94.
  20. AOAC. 1980. Official methods of analysis, Association of official analytical chemists, INC., Arlington, Virginia, USA.
  21. Atobatele, O. and Olutona, G., 2015. Distribution of three non-essential trace metals (Cadmium, Mercury and Lead) in the organs of fish from Aiba Reservoir, Iwo, Nigeria. Toxicology Reports. Vol. 2, pp: 896-903.
  22. Ayse, Y., 2003. Comparison of heavy metal level of grey Mullet (Mugil cephalus L) and Sea Bream (Sparusaurata L.) caught in Iskenderun Bay. The science of the Environment. Vol. 25, No. 2, pp: 115-148.
  23. Canil, M. and Atli, G., 2003. The Relationships Between heavy metal (Cd, Cr, Cu, Fe, Pb, Zn) Levels and The Size of Six Mediterranean Fish Species. Environmental Pollution. Vol. 121, pp: 129-136.
  24. Chehregani, A.; Noori, M. and LariYazdi, H., 2009. Phytoremediation of heavy metal polluted soils: Screening for new accumulator plants in Angouran mine (Iran) and   evaluation of removal ability. Ecotoxicology and Environmental Safety. Vol. 72, pp: 1349-1353.
  25. Demirak, A.; Yilmaz, F.; Tuna, AL. and Ozdemir, N., 2006. Heavy metals in water, sediment and tissues of Leuciscus cephalus from a stream in southwestern Turkey. Chemosphere. Vol. 63, pp: 1451-1458.
  26. Ekpo, K.E.; Asia, I.O.; Amayo K.O. and Jegede D.A., 2008. Determination of lead, cadmium and mercury in surrounding water and organs of some species of fish from Ikpobariver in Benin City, Nigeria. International Journal of Physical Science. Vol. 3, No.11, pp: 289-292.
  27. Elder, J.F. and Collins, J.J., 1991. Freshwater mollusks as indicators of bioavailability and toxicity of metals in surface systems. Bull Environm Contam Toxicol. Vol. 122, pp: 37-39.
  28. FAO. 2009. Fishery Statistics Yearbook. Catches and Landings. FAO. Rome. Vol. 74, No. 63, pp: 1759-1764.
  29. Farkas, A.; Salanki, J. and Specziar, A., 2003. Age and size specific patterns of heavy metals in the organs of freshwater fish Abramis brama L. Populating a Low-contaminated site. Water Research. Vol. 37, pp: 959-964.
  30. Filazi, A.; Baskaya, R. and Kum, C., 2003. Metal concentration in tissues of the Black Sea fish Mugil auratus form Sinop-Icliman, Turkey. Human and Experimental Toxicology. www. Hetjournal.com. Vol. 22, pp: 85-87.
  31. Gaspic, Z.K.; Zvonaric, T.; Vrgoc, N.; Odzak, N. and Baric, A., 2002. Cadmium and Lead in selected tissues of two commercially important fish species from the Adratic sea. Water Research. 3d, pp: 5023-5028.
  32. Gungordu, A. and Ozmen, M., 2011. Assessment of seasonal and sex-related variability of biomarkers in carp (Cyprinus carpio L). from Karakaya Dam Lake Turkey. Environ Toxicol Pharmacol. Vol. 31, No. 3, pp: 347-356.
  33. Patrick, L., 2006. Lead toxicity, a review of the literature. part 1: Exposure. evaluation, and treatment. Altern Med Rev. Vol. 11, pp: 2-22.
  34. Pazooki, J.; Ghaffar Haddadi, F. and Abtahi, B.A., 2012. Comparison of heavy metal concentrations in skin and muscle tissues of wild and cultured carp (Cyprinus carpio) in the southeastern Caspian Sea area of Iran. Environmental Sciences. Vol. 9, No. 1, pp: 51-58.
  35. Pourang, N.; Dennis, J.H. and Ghoorchian, H., 2004. Tissue distributions on the roles of metallothionin, Ecotoxicology. Vol. 13, pp: 519-533.
  36. Roy, D.; Ghosh, D.and Kumar Mandal, D., 2013. Cadmium induced histopathology in the olfactory epithelium of a Snakehead fish, Channa punctatus (Bloch). International Journal of Aquatic Biology. Vol. 1, No. 5, pp: 221-227.
  37. Schön, E.; Bogut.; Vuković, R.; Galović, D. and Bogut, A., 2015. Janja Horvatić Distribution and age-related bioaccumulation of lead (Pb), mercury (Hg), cadmium (Cd), and arsenic (As) in tissues of common carp (Cyprinus carpio) and European catfish (Sylurus glanis) from the Buško Blato reservoir (Bosnia and Herzegovina). Journal article Chemosphere. Vol. 135, pp: 289-296.
  38. Simeonov, V.; Stratis, J.A.; Samara, C.; Zachariadis, G.; Voutsa, D.; Anthemidis, A.; Sofoniou, M. and Kouimtzis, T.H., 2003. Assessment of the surface water quality in Northern Greece, Water Research. Vol. 37, p: 4119-4124.
  39. Team RC, R., 2014. A language and environment for statistical computing. Vienna, Austria: R Foundation for Statistical Computing.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 10، شماره 4
دی 1397
صفحه 317-324

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار