انعطاف‌پذیری ریختی ماهی سفید رودخانه‌ای (Squalius turcicus De Filippi, 1865) در جنوب شرقی حوضه خزر با استفاده از ریخت‌سنجی هندسی

نوع مقاله : ریخت شناسی

نویسندگان

گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران، صندوق پستی: 83111-84156

چکیده

به­منظور بررسی تفاوت‌های شکل ‌بدنی در بین جمعیت‌های ماهی سفید رودخانه‌ای De Filippi, 1865Squalius turcicus  در رودخانه‌های تجن، هراز، نکارود، بابل‌رود و نور از بخش شرقی حوضه خزر تعداد  264 قطعه نمونه به­وسیله تور گوشگیر و ساچوک در طی سال‌های ‌1388-1389 صید گردید. نمونه‌ها پس از بی­هوشی در محلول گل‌میخک و تثبیت در فرمالین 10 درصد خنثی برای ادامه مطالعه به آزمایشگاه ماهی‌شناسی دانشگاه صنعتی اصفهان منتقل شدند. جهت مطالعه تنوع شکل بدنی براساس روش ریخت‌سنجی هندسی، تعداد 13 نقطه لندمارک با استفاده از نرم‌افزار TpsDig2 بر روی تصاویر دوبعدی تهیه شده از سمت چپ نمونه ها، تعریف و رقومی گردید. داده‌های رقومی پس از آنالیز پروکراست (GPA)، برای بررسی تنوع شکل‌بدنی با استفاده از آنالیزهایی چندمتغیره از قیبل تجزیه به مولفه­های اصلی (PCA)، تحلیل همبستگی کانونی(CVA) و تحلیل خوشه ای مورد تحلیل قرار گرفتند و نیز الگوهای تغییر شکل هر جمعیت نسبت به شکل اجماع (Consensus) در شبکه تغییر شکل مصورسازی گردید. نتایج حاصل از این مطالعه جمعیت‌های بابل‌رود و هراز را جدا از بقیه جمعیت‌ها نشان داد. هم­چنین عمده تفاوت‌های شکل بدنی در جمعیت های مورد مطالعه مربوط به موقعیت دهان، ارتفاع بدن، موقعیت باله‌های سینه‌ای و مخرجی می­باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. جعفری­کناری، س.؛ رحمانی، ح.؛ رحیمی، ق. و فرهادی؛ ا.، 1394. تعیین تنوع ریختی جمعیت‌های تالابی و رودخانه‌ای ماهی مخرج لوله­ای (Rhodeus amarus) به دو روش سنتی و هندسی. نشریه پژوهش‌های ماهی‌شناسی کاربردی. سال 3، شماره 2، صفحات 13 تا 28.
  2. رضوی‌پور، پ.؛ ایگدری، س.؛ پروباقر، ه. و کیوانی، ی.، 1394. بررسی انعطاف‌پذیری ریختی سیاه‌ماهی توئینی Capoeta damascina  در بخش ایرانی حوضه دجله با استفاده از روش ریخت‌سنجی هندسی. مجله پژوهش‌های جانوری. سال 28، شماره 2، صفحات 170 تا 179.
  3. کیوانی، ی.؛ موسوی‌،س.م.ع.؛ درافشان، س. و زمانی‌فرادنبه، م.،1395. تنوع مورفولوژیکی جمعیت­های ماهی شاه کولی جنوبی Alburnus mossulensis در حوضه کارون. نشریه پژوهش‌های ماهی‌شناسی کاربردی. سال 4، شماره 1، صفحات 87 تا 104.
  4. زمانی­فرادنبه، م.؛ایگدری، س. و نصری، م.، 1393. مقایسه جمعیت­های ماهی واسپی Cabdio morar در حوضه‌های ماشکیل و مکران براساس صفات شمارشی و ریخت‌سنجی هندسی. مجله علمی شیلات ایران. سال 23، شماره 2، صفحات 57 تا 69.
  5. Andersson, J.; Frank, J. and Tony, S., 2005. Interactions between predator-and diet-induced phenotypic changes in body shape of crucian carp. Environmental Biology of Fishes. Vol.  273, pp: 431-437. 
  6. Barlow, G.W., 1961. Social behavior of the desert pupfish, Cyprinodon macularius, in the field and in the aquarium. Amer. Midland. Natur. Vol. 65, pp: 339-359.
  7. Blake, R.W., 1983. Fish locomotion. Journal of Ichthyology. Vol. 13, pp: 58-68.
  8. Bookstein, F.L., 1991. Morphometric tool for landmark data. Cambridge University Press, Cambridge. 435 p.
  9. Cadrin, S.X., 2000. Advances in morphometric identification of fishery stocks. Reviews in Fish Biology and Fisheries. Vol. 10, pp: 91-112.
  10. Caldecutt, W.J. and Adams D.C., 1989. Morphometrics of trophic osteology in the threespine stickleback, Gasterosteus aculeatus.Copeia. Vol. 4, pp: 827-838.
  11. Douglas, M.E.; Douglas, M.R.; Lynch, J.M. and McElroy, D. M., 2003. Use of geometric morphometrics to differentiate Gila (Cyprinidae) within the upper Colorado River basin. Copeia. Vol. 2, pp: 389-400.
  12. Esmaeili, H.R.; Mehraban, H.; Abbasi, K.; Keivany, Y. and Coad, B., 2017. Review and updated checklist of freshwater fishes of Iran: Taxonomy, distribution and conservation status. Iranian J of Ichthyology. Vol. 4, pp: 1-114.
  13. Hedgecock, D.; Hutchinson, E.S.; Li, G.; Sly, F.L. and Nelson, K., 1989. Genetic and morphometric variation in the Pacific sardine Sardinops sagax caerulea: comparisons and contrasts with historical data & with variability in the northern anchovy Engraulis mordax. Fish. Bull. Vol. 87, pp: 653-671.
  14. Keivany, Y. and Arab, M., 2017. Geometric morphometric comparison of trout barb, Capoeta trutta (Teleostei: Cyprinidae) in the Tigris River basin. Iranian Journal of Ichthyology. Vol. 4, No. 4, pp: 220-230.
  15. Keivany, Y.; Nasri, M.; Abbasi, K. and Abdoli, A., 2016. Atlas of inland water fishes of Iran. Iran Department of Environment Press. 218 p.
  16. Khaefi, R.; Esmaeili, H.R.; Sayyadzadeh, G.; Geiger, M.F. and Freyhof, J., 2016. Squalius namak, a new Chub from Lake Namak basin in Iran (Teleostei: Cyprinidae). Zootaxa. Vol. 4169, No. 1, pp: 145-159.
  17. Klingenberg, C.P., 2011. MorphoJ: an integrated software package for geometric morphometrics. Molecular Ecology Resources. Vol. 11, pp: 353-357.
  18. Marcus, L.F.; Corti, M.; Loy, A.; Naylor, G.J.P. and Slice, D.E., 1996. Advances in Morphometrics. NATO Advanced Science Institute Series A. Life Sciences. 284 p.
  19. Mouludi Saleh, A.; Keivany, Y. and Jalali, S.A.H., 2017. Geometric Morphometric Comparison of Namak Chub (Squalius namak) in Rivers of Lake Namak Basin of Iran. Research in Zoology. Vol. 7, No. 1, pp: 1-6.
  20. Reznick, D.N.; Shaw, F.H.; Rodd, F.H. and Shaw, R.G., 1990. Experimentally induced life-history evolution in a natural population.Nature. Vol. 364, pp: 357-359.
  21. Rohlf, F.J. and Marcus, L.F., 1993. A revolution in morphometrics. Trends in Ecology and Evolution. Vol. 8, No. 4, pp: 129-132.
  22. Rüber, L. and Adams D.C., 2001. Evolutionary convergence of body shape and trophic morphology in cichlids from Lake Tanganyika.Journal of Evolutionary Biology. Vol. 14, pp: 325-332.
  23. Ruehl, C.B. and DeWitt, T.J., 2005. Trophic plasticity and fine-grained resource variation in populations of western mosquitofish, Gambusia affinis. Evolutionary Ecology Research. Vol. 7, pp: 801-819.
  24. Schluter, D., 1993. Adaptive radiation in sticklebacks: size, shape & habitat use efficiency. Ecology. Vol. 74, pp: 699-709.
  25. Walker, J.A., 1997. Ecological morphology of lacustrine threespine stickleback Gasterosteus aculeatus body shape. Biological Journal of the Linnean Society. Vol. 61, pp: 3-50.
  26. Webb, P.W., 1984. Body form, locomotion and foraging in aquatic vertebrates. American Zoologist. Vol. 24, pp: 107-120.
  27. Wimberger, P.H., 1992. Plasticity of fish body shape the effects of diet, development, family and age in two species of Geophagus. Biol J of the Linnaean Soc. Vol. 45, pp: 197-218.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 10، شماره 4
زمستان 1397
صفحه 361-366

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار