1گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
2رئیس مرکز درمانی و تحقیقاتی فوک خزری، آشوراده، ایران
3گروه دامپزشکی بهداشت عمومی و آسیب شناسی حیوانات، دانشکده دامپزشکی دانشگاه بولونیا، ایتالیا
چکیده
سم پروفنفوس یکی از سموم پر مصرف ارگانوفسفره میباشد. این سم با اثر بخشی سریع، موجودات جونده و مکنده بسیار گستردهای را کنترل میکند. بهعلت استفاده گسترده از این سم در مزارع اطراف سواحل دریای خزر، میزان تجمع زیستی سم پرفنوفوس را در 10 لاشه فوک خزری جمعآوری شده از سواحل استان گلستان و مازندران، اندازهگیری شد. فوک خزری تنها پستاندار دریای خزر است که در سالهای اخیر در خطر انقراض قرار گرفته است. لاشهها به آزمایشگاه منتقل و از بافت چربی جهت اندازهگیری سم پروفنوفوس نمونهگیری شد و پس از آماده سازی، نمونهها به دستگاه گاز کارماتوگرافی تزریق شدند و غلظت سم توسط دستگاه اندازهگیری شد. 100درصد نمونهها به سم پروفنوفوس آلوده بودند. میانگین غلظت سم در بافت چربی 0/73±3/68 میکروگرم بر کیلوگرم شناسایی شد. بیشترین مقدار این سم در بافت چربی 6 میکروگرم بر کیلوگرم وکمترین مقدار این سم 0/5 میکروگرم بر کیلوگرم اندازهگیری شد. با توجه به بالابودن غلظت سم پروفنوفوس در بافت فوکهای خزری و همچنین استفاده گسترده از این سم در کشاورزی جهت مقابله باآفات، جهت کاهش آلودگی دریای خزر و همچنین نجات افراد باقیمانده فوکهای خزری و همچنین سلامت سایر آبزیان دریای خزر، انجام اقدامات جهت جلوگیری از ورود این آلاینده خطرناک به دریای خزر ضروری بهنظر میرسد.
غلامیپور، س.؛ صفری، ر.؛ لالوئی، ف.؛ فیروزکندیان، ش.؛ پورغلام، ر.؛ نصرالهزاده، ح. و عربها، ف.، 1392. تعیین مقدار باقیمانده حشرهکشهای ارگانوفسفره در ماهی کپور (Cyprinus carpio) در مصب رودخانههای شمال ایران. مجله نوآوری در علوم و فناوری غذایی (علوم و فناوری غذایی). دوره 6، شماره 3، صفحات 83 تا 88.
قاسماف،آ.، 1382. اکولوژی دریای خزر. ترجمه شریعتی، ا.، موسسه تحقیقات و آموزش شیلات ایران. 204 صفحه.
ماشینچیانمرادی، ع.؛ اسماعیلیساری، ع.؛ فاطمیاسلامی، س.م. و بینش، م.، 1386. بررسی غلظت حشرهکش ارگانوکلرهء ددت در بافت عضلانی ماهی سفید در سواحل جنوبشرقی دریای خزر. انسان و محیط زیست. شماره 9، صفحات51 تا 58.
Addison, R.F. and Smith, T.G., 1974. Organochlorine residue levels in Arctic ringed seals: variation with age and sex. Oikos. pp: 335-337.
Addison, R.F.; Kerr, S.R.; Dale, J. and Sergeant, D.E., 1973. Variation of organochlorine residue levels with age in Gulf of St. Lawrence harp seals (Pagophilusgroenlandicus). Journal of the Fisheries Board of Canada. Vol. 30, No. 5, pp: 595-600.
Burkepile, D.E.; Moore, M.T. and Holland, M.M., 2000. Susceptibility of five nontarget organisms to aqueous diazinon exposure. Bulletin of environmental contamination and toxicology. Vol. 64, No. 1, pp: 114-121.
Effimoff, I., 2000. The oil and gas resource base of the Caspian region. Journal of Petroleum. Science and Engineering, Vol. 28, pp: 157-159.
Geptnor V.G., 1976. Mammals of the Soviet Union. Moscow. Higher School. 717 p.
Helle, E.; Olsson, M. and Jensen, S. (1976). PCB levels correlated with pathological changes in seal uteri. Ambio. pp: 261-262.
Hernandez, F.; Serrano, R.; Roignavarro, R.F.; Martianezbravo, Y. and Opez, F.J.L., 2000. Persistent Organochlorines and Organophosphorus Compounds and Heavy Elements in Common Whale (Balaenoptera physalus) from the Western Mediterranean Sea. J of Marine Pollution Bulletin. Vol. 40, No. 5, pp: 426-433.
Jones, P.D., 1998. Analysis of organic contaminants in New Zealand marine mammals. Department of Conservation.
Karami, S. and Abdollahi, M., 2010. Toxic influence of organophosphate, carbamate, and organochlorine pesticides on cellular metabolism of lipids, proteins, and carbohydrates: A systematic review. J of Human and Experimental Toxicology. Vol. 30, No. 9, pp: 1119-1140.
Khuraskin, L.S.; Zakharova, N.A.; Kuznestsov, V.V.; Khroshko, V.I. and Valedskaya, O.M., 2004. Fisheries researches in the Caspian. CaspNIRKh, Astrakhan. 400 p.
Krylov, V.L., 1990. Ecology of the Caspian Seal. Finnis oaine. J Environ. Contam. Toxicol. Vol. 42, pp: 32-36.
Lin, L.; Liu, J.; Zhang, K. and Chen, Y., 2003. An experimental study of the effects of profenofos on antioxidase in rabbits. Wei sheng yan jiu. Journal of hygiene research. Vol. 32, No. 5, pp: 434-435.
Mikhailov, M.V., 1997. Mouths of the rivers of Russia and adjacent countries: present, past, and future. Geos, Moscow. pp: 25-35. (in Russian)
Moustafa, G.G.; Ibrahim, Z.S.; Hashimoto, Y.; Alkelch, A.M.; Sakamoto, K.Q.; Ishizuka, M. and Fujita, S., 2007. Testicular toxicity of profenofos in matured male rats. Archives of toxicology. Vol. 81, No. 12, pp: 875-881.
Saabia, L.; Maurer, I. and Bustosobregon, E., 2009. Melatonin prevent damage elicited by the organophosphorous pesticide diazinon on the mouse testis. J. Ecotoxicol. Environ. Saf. Vol. 72, No. 3, pp: 938-942.
Tanabe, S.; Niimi, S.; Minh, T.B.; Miyazaki, E.A. and Petrov, A., 2003. Temporal Trends of Persistent Organochlorine Contamination in Russia: A Case Study of Baikal and Caspian Seal. J of Archives of Environmental Contamination and Toxicology. Vol. 44, pp: 533-545.
Wilson, S.C.; Eybatov, T.M.; Amano, M.; Jepson, P.D. and Goodman, S.J., 2014. The role of canine distemper virus and persistent organic pollutants in mortality patterns of Caspian seals (Pusa caspica). Vol. 9, No. 7, pp: 235-247.
Zaki, N.I., 2012. Evaluation of profenofos intoxication in white rats. Nat Sci. Vol. 10, pp: 67-77.
ابتدای صفحه