مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش (Ovis orientalis) و ارتباط آن با پراکنش پوشش گیاهی در فصل پاییز در منطقه شکار ممنوع کاوه ده

نوع مقاله : تنوع زیستی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

منطقه کاوه ده در شهرستان فیروزکوه از توابع استان تهران می ­باشد. این مطالعه بررسی مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش و ارتباط آن با پراکنش پوشش گیاهی در این منطقه است. در فصل پاییز1393 با انجام پلات­ گذاری برای شناسایی گونه ­های گیاهی و با استفاده از نرم ­افزار Past برای تعیین شاخص ­های تنوع زیستی، گیاهان مورد بررسی قرار گرفت. مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش با استفاده از رتبه ­دهی به متغیرهای زیستگاهی (روشHEP) و مدل  HSIتعیین شد. متغیرها شامل: پوشش گیاهی، جهت، شیب، فاصله از جاده، فاصله از سکونت­ گاه­ها و فاصله از زمین‌های کشاورزی بود. نتایج نشان داد در مهرماه، 11گونه گیاهی، آبان ماه 9 گونه گیاهی و آذرماه نیز 9 گونه گیاهی شناسایی شد. شاخص تنوع شانون وینر در سه ماه در فصل پائیز به ­ترتیب 2/013، 882 ،1/2، غنای گونه ­ای مارگالف به ترتیب 2/153، 1/954، 2/288، غنای گونه ­ای منهینک به ­ترتیب 1/079، 1/162، 1/576 و تنوع گونه‌ای سیمپسون 0/8232، 0/8411، 8154 /0 به ­دست آمد. با توجه به امتیازات به ­دست آمده از روش HEP، مطلوبیت زیستگاه منطقه کاوه ده در فصل پاییز 0/67 تعیین شد که نشان­ دهنده مطلوبیت زیستگاه خوب در این منطقه می ­باشد. طبق نتایج به­ دست آمده هیچ اختلاف معنی ­داری بین ماه ­های مختلف در فصل پاییز وجود نداشت. 9 متغیر بررسی شده بین سه ماه مهر و آبان و آذر اختلاف معنی ­داری را نشان ندادند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination of Ovis Orientalis Habitat Suitability and its Relation toVegetation Dispersion in Kaveh Deh Area Abstract

نویسندگان [English]

  • Mahya Khosravi 1
  • Behrouz Behrouzirad 2
1 Department of Environment, Khorasgan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
2 Department of Environment, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Kaveh deh area is located at Firouzkouh around Tehran province. The purpose of this study is to determine the Ovis orientalis habitat suitability and its relation to vegetation dispersion in this area in fall 1393, by plotting to recognize plant species, and using Past software to determine indicate of plant biodiversity. Ovis orientalis habitat suitability was determined using ranking of habitat variables (HEP method) and HSI model. 9 habitat variables were studied: vegetation, direction, slope, distance from road, distance from habitats, distance from agricultural land, and etc. 11 species in Octobe, 9 in November, and 9 in December were recognized. Shannon Winner diversity index in 3 fall months was 2.013, 882, 1.2؛ Margalo species richness was 2.153, 1.954, 2.288؛ Menhinick species richness was 1.079, 1.162, 1.567؛ and Simpson species diversity was 0.8232, 0.8411, 0.8154, respectively. According to given scores of HEP method, the habitat suitability of Kaveh Deh area in fall season was 0.67, indicating favorable habitat suitability in this area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • HSI model
  • HEP method
  • Habitat Suitability
  • Ovis Orientalis
  • Vegetation
  • Kaveh Deh hunt-forbidden area
  1.  

    1. احمدپور، م.؛ وارسته ­مرادی، ح.؛ اکبری، ح. و ایمانی هرسینی، ج.، 1394. مدل­سازی مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش اوریال در پناهگاه حیات ­وحش دره انجیر استان یزد. محیط زیست جانوری. دوره 9، شماره 4، صفحات 13 تا 28.
    2. اداره محیط زیست فیروزکوه. 1384. طرح جامع منطقه شکار ممنوع کاوه ده فیروزکوه. صفحات 9 تا 31.
    3. پهلوانی، ع.، 1383. ارزیابی زیستگاه قوچ و میش اوریال پارک ملی گلستان. محیط­ شناسی. دوره 30، شماره 3، صفحات 1 تا 8.
    4. جاویدان، ر.؛ نوری، ا. و علیزاده­ شعبانی، ا.، ۱۳۹۶، مروری بر روش‎های ارزیابی زیستگاه، چهارمین کنفرانس بین­المللی برنامه ­ریزی و مدیریت محیط­ زیست، دانشگاه تهران.
    5. حسنی، ش. و مهرورزمغانلو، ک.، ۱۳۹۶. اثرات قرق بر میزان تولید علوفه و پوشش تاجی گیاهان مرتعی در ارسباران. اولین همایش ملی صیانت و حفاظت از جنگل­ های ارسباران، تبریز، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان­ شرقی
    6. خاکی­ صحنه، س.؛ علیزاده­ شعبانی، ا.؛ میرسنجری، م.؛ کابلی، م.؛ نوری، ز.و فتاحی، ب.، 1390. ارزیابی زیستگاه پایکای افغانی با استفاده از روش ­های رگرسیون منطقی دوتایی و HEP (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده لشگردر، همدان). محیط ­زیست جانوری. شماره 1، صفحات 3 تا 10.
    7. خسروی، م.وبهروزی­ راد، ب.،1393. بررسی پوشش گیاهی منطقه کاوه ده فیروزکوه محدوده تنگه آخوری. دومین همایش ملی برنامه­ ریزی حفاظت، حمایت از محیط­ زیست و توسعه پایدار.
    8. خسروی،م. و بهروزی­ راد، ب.،1394.تعیین مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش در منطقه کاوه ده فیروزکوه. چهارمین همایش سراسری محیط زیست، انرژی و پدافند زیستی.
    9. رازقندی، ع. و کلاته، ع.، ۱۳۹۶. مدیریت زیستگاه­ های حیات وحش و مناطق حفاظت ­شده با استفاده از رویکرد اکولوژی سیمای سرزمین. چهارمین کنفرانس بین­ المللی برنامه ­ریزی و مدیریت محیط­ زیست، تهران، دانشکده محیط­ زیست دانشگاه تهران.
    10. رهبری­ لادمخی، پ. و رضایی ­کلج، س.، ۱۳۹۳. ارزیابی زیستگاه قرقاول معمولی در زیستگاه سنگجوب صومعه ­سرا (گیلان) با استفاده از روش HEP. اولین کنفرانس بین­ المللی مهندسی محیط ­زیست، تهران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
    11. سلمان ­ماهینی، ع.، 1373. ارزیابی زیستگاه قوچ و میش در اندوختگاه زیست ­سپهر توران با تاکید بر کاربرد عکس ­های ماهواره ­ای. پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد. دانشگاه تهران. تهران.
    12. صفری­ ارمی، م.؛ حجتی، م. و فلاح، ا.، ۱۳۹۶. تاثیر شرایط مختلف رویشگاهی بر خصوصیات رویشی در توده­ های ون سری برنجستانک مازندران. هفتمین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، تهران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار. موسسه آموزش عالی مهر اروند.
    13. ضیایی، ه.، 1388. راهنمای صحرایی پستانداران ایران. کانون آشنایی با حیات ­وحش. تهران. 419 صفحه.
    14. عفتی، ن.؛ منصوری، ج.؛ دهداردرگاهی،م. وشمس اسفندآباد،ب.، 1392. ارزیابی زیستگاه بهاره قوچ و میش اوریال (Ovis orientalis arkali)  در پارک ملی سالوک به ­روش انفا. همایش ملی پژوهش ­های محیط ­زیست ایران. 9 صفحه.
    15. علیزاده ­احمدآباد، ز.؛ نادری، س.؛ سعادت­ علی ­قیالو، ن. و اسماعیلی، ح.ر.، ۱۳۹۴. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه قوچ و میش در پارک ملی بمو براساس روش حداکثر آنتروپی. دومین همایش ملی تغییرات اقلیم و مهندسی توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی، تهران، گروه پژوهشی بوعلی
    16. فلاح­ باقری،ف.؛کابلی،م.وآزیتا،ف.،1388. ارزیابی زیستگاه قوچ و میش اصفهانی(Ovis orientalis isphahanica)  در پارک ملی کلاه قاضی با روشENFA . همایش و نمایشگاه ژئوماتریک.
    17. کرمی، م.؛ قدیریان، ط. و فیض ­الهی، ک.، 1391. اطلس پستانداران ایران. چاپ اول. سازمان حفاطت محیط زیست.
    18. گلزار، ا جومردیانی، ب.  وپورشیرزاد، ع.، 1391. ارزیابی زیستگاه بز و پازن Capra aegagrus aegagrus در منطقه حفاظت ­شده تنگ سولک به ­کمک روش HEP. اولین همایش ملی حفاظت و برنامه ­ریزی محیط ­زیست.
    19. ملکی­ نجف ­آبادی، س.؛ همامی، م.و سلمان ­ماهینی، ع.، 1389. تعیین مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش اصفهانی در پناهگاه حیات‌ وحش موته با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم‌ شناختی. محیط ­زیست طبیعی. دوره 63، صفحات 279 تا 290.
    20. Ahas, R.; Aasa, A.; Menzel, A.; Fedotova, V. and Scheifinger, H., 2002. Changes in European spring      phenology. International journal of climatology. Vol. 22, No. 14, pp: 1727-1738.
    21. Brooks, R.P., 1997. Improving habitat suitability index models. Wildlife Society Bulletin. Vol. 25, No. 1, pp: 163-167.
    22. Dayton, G.H. and Fitzgerald, L.A., 2006. Habitat suitability models for desert amphibians. Biological Conservation. Vol. 132, No. 1, pp: 40-49.
    23. Del Barrio, G.B.; Alvera, J.; Puigdefabregas, A. and Diez, C., 1997. Response of high mountain landscape to topographic variables: Central Pyrenees. Landscape Ecology. Vol. 12, No. 2, pp: 95-115.
    24. Dengler, J.; Löbel, S. and Dolnik, C., 2009. Species constancy depends on plot size, a problem for vegetation classification and how it can be solved. Journal of Vegetation Science. Vol. 20, No. 4, pp: 754-766.
    25. Guisan, A. and Zimmermann, N.E., 2000. Predictive habitat distribution models in ecology. Ecological modelling. Vol. 135, No. 2, pp: 147-186.
    26. Khalili, F.; Malekian1, M.; Rojae, N. and Hemami, M.R., 2017. Habitat Evaluation of Persian Squirrel (Sqiurus anumalus) in Servak Forested Area in Kohgiluyeh & Boyer Ahmad Province. Iranian Journal of Applied Ecology. Vol. 5, No. 18, pp: 15-25.
    27. Khan, G.; Khan, B.; Qamer, F.M.; Abbas, S.; Khan, A. and Xi, C., 2016. Himalayan ibex (Capra ibex sibirica) habitat suitability and range resource dynamics in the Central Karakorum National Park, Pakistan. Journal of King Saud University Science. Vol. 28, No. 3, pp: 245-254.
    28. Santos, B.; Barbosa, D. and Tabarelli, M., 2007. Directional changes in plant assemblages along an altitudinal gradient in northeast Brazil. Brazilian Journal of Biology. Vol. 67, No. 4, pp: 777-779.
    29. Willis, A., 1973. Introduction to plant ecology: a guide for beginners in the study of plant communities.