بررسی اثرات فلز سنگین مس بر برخی شاخص های فیزیولوژیکی ماهی فیتوفاگ پرورشی (Hypophthalmichthys molitrix)

نوع مقاله : علوم جانوری

نویسندگان

1 گروه شیلات، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

2 گروه شیلات، دانشکده مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

چکیده

در این تحقیق، به­ منظور تعیین سمیت حاد فلز سنگین مس بر برخی شاخص ­های خونی و بیوشیمیایی ماهی فیتوفاگ، 270 قطعه ماهی در مجاورت غلظت­های 0، 5 و 10 میلی­ گرم در لیتر نیترات مس (Cu(No3)2) قرار گرفتند. نمونه ­برداری از ماهیان در زمان­ های 12، 24، 48، 72 و 96 ساعت انجام شد. همه ماهیان در مجاورت غلظت 10 میلی ­گرم در لیتر پس از 12 ساعت و در مجاورت 5 میلی ­گرم در لیتر پس از 24 ساعت تلف شدند و میزان 50 LC در 24 ساعت آن 2/5 میلی ­گرم در لیتر تعیین گردید. نتایج نشان داد که درصد هماتوکریت (Hct) با افزایش غلظت مس و با گذشت زمان افزایش یافت(0/05>p). سطوح هموگلوبین (Hb)، تعداد گلبول­های سفید (WBC)، میانگین غلظت هموگلوبین ذره ­ای (MCHC) و میانگین هموگلوبین ذره ­ای (MCH) به ­طور معنی­ داری از ساعت صفر تا ساعت 24 کاهش یافت (0/05>p). نتایج شمارش افتراقی گلبول­ های سفید نشان داد که با افزایش غلظت مس و با گذشت زمان، تعداد لنفوسیت­ها کاهش و تعداد نوتروفیل­ ها و مونوسیت­ها افزایش یافت (0/05>p). تغییرات سطوح تری­گلیسرید در زمان 24 ساعت بین تیمار 5 میلی ­گرم در لیتر و شاهد اختلاف معنی ­داری نشان داد (0/05>p)، ولی سطوح کلسترول فاقد اختلاف معنی ­دار بود. سطوح گلوکز و آلبومین پلاسمای خون با افزایش غلظت نیترات مس در زمان 12 و 24 ساعت به­ طور معنی ­داری تغییر کرد (0/05>p). سطوح پروتئین کل در زمان 24 ساعت در تیمار 5 میلی ­گرم در لیتر نسبت به شاهد کاهش معنی ­داری را نشان داد (0/05>p). براساس نتایج حاصل، شاخص ­های خونی فاکتورهای حساس در پایش سمیت مس و استرس ناشی از آن به­ ویژه در غلظت­ های مورد مطالعه، می­ باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study on heavy metals Cu on some physiological indices in Silver Carp (Hypophthalmichthys molitrix)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Sepahi 1
  • Delaram Nokhbeh Zareh 1
  • Raha Fadaii Rayeni 2
1 Department of Fisheries, Bandar Abbas Branch, Islamic Azad University, Bandar Abbas, Iran
2 Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources Engineering, Jiroft University, Jiroft, Iran
چکیده [English]

In this study, in order to investigation of acute toxicity heavy metal copper on some blood and biochemical parameters of Silver carp (Hypophthalmicthys molitrix), a total of 270 fish were exposed to 0, 5 and 10 mg/L of Cu (NO3)2 andduring 96h. All of fishes at treatment 5 mg/L and 10mg/L were died after 24 and 12 hours, respectively. While ecposed to copper nitrate survived up to 96 hours at all concentrations. 24h- LC50 of Cu2+ was 2.5 mg/L. Results showed that Hemoglobin (Hb) levels was decreased with the increase of copper concentration (p<0.05). Hematocrit (Hct), white blood cells count (WBC), mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC) and mean corpuscular hemoglobin (MCH) was decreased significantly (p<0.05) with increase of duration. Differential count of leukocyte showed significant decrease in lymphocyte and significant increase in neutrophil and monocyte from zero to 24 hours. Biochemical parameter results showed significant changes, but not about cholesterol. Glucose and albumin levels were changed significantly with the increase of copper concentration in 12 and 24 hours (p<0.05). Total protein levels were decreased significantly at treatment 5 mg/L at two studied times. Based on results, blood indices are sensitive to copper acute toxicity. According to the results, blood parameters and biochemical factors are sensitive factors in monitoring the toxicity and the stress caused by copper particularly in acute concentrations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Copper
  • Hematological indices
  • Biochemical parameters
  • Hypophthalmicthys molitrix

مراجع

  1. امینی ­رنجبر، غ.، 1373. بررسی میزان تجمع فلزات سنگین در رسوبات تالاب انزلی. مجله علمی شیلات ایران. سال 3، شماره 3، صفحات 5 تا 26.
  2. جاویدگلشن ­آباد، ع.؛ تقوی­ جلودار، ح.؛ امجدی، م. و فضلی، ح.،1394. بررسی غلظت فلزات سنگین (آهن، روی، مس و کادمیم) در بافت­ های مختلف ماهی کلمه (Rutilus rutilus caspicus) در نواحی جنوبی دریای خزر. تحقیقات دامپزشکی و فرآورده­ های بیولوژیک (پژوهش و سازندگی). دوره 28، شماره 2، صفحات 9 تا 16.
  3. جلالی، ب. و آقازاده، م.، 1385. مسمومیت ماهیان در اثر فلزات سنگین و اهمیت آن در بهداشت عمومی. انتشارات کتاب. 36 صفحه.
  4. رستمی­ بشمن، م.؛ سلطانی، م. و ساسانی، ف.، 1379. مطالعه اثرات هیستوپاتولوژی برخی از فلزات سنگین (سولفات مس، سولفات روی و سولفات جیوه، کلرور کادمیوم) بر بافت­ های ماهی کپورمعمولی. مجله تحقیقات دامپزشکی (دانشگاه تهران). دوره 55، شماره  4، صفحات 1 تا 3.
  5. رستمی ­بشمن، م. و سلطانی، م.، 1388. مطالعه اثرات بافتی دوز مزمن سولفات مس بر برخی اندام­ های ماهی کپورمعمولی (Cyprinus carpio). مجله تحقیقات دامپزشکی (دانشگاه تهران). دوره 64، شماره 3، صفحات 193 تا 198.
  6. شریف ­فاضلی، م.؛ ابطحی، ب. و صباغ­ کاشانی، آ.، 1384. سنجش تجمع فلزات سنگین سرب، نیکل و روی در بافت­ های ماهی کفال طلایی (Liza auratus) سواحل جنوبی دریای خزر. مجله علمی شیلات ایران. دوره 14، شماره 1، صفحات 65 تا 78.
  7. فتح ­الهی، ر.؛ خارا، ح.؛ پژند، ذ.؛ شناورماسوله، ع.ر.؛ حلاجیان، ع.و مشتاقی، ب.، 1389. تعیین غلظت­ کشندگی (LC5096h) کلرید سدیم و اثرات آن بر بافت آبشش بچه تاس ­ماهی ایرانی (Acipenser persicus). نشریه علوم زیستی. دوره 4، شماره 3، صفحات 65 تا 72.
  8. فرهنگی، م. و حاجی ­مرادلو، ع.، 1386. علایم بالینی و اثرات آسیب ­شناسی مسمومیت حاد با آمونیاک در قزل­ آلای رنگین­ کمان (Oncorhynchus mykiss). نشریه شیلات. دوره 1، شماره 4، صفحات 72 تا 79.
  9. کاظمی، ر.؛ پوردهقانی، م.؛ یوسفی­ جوردهی، ا.؛ یارمحمدی، م. و نصری­ تجن، م.، 1389. فیزیولوژی دستگاه گردش خون آبزیان و فنون کاربردی خون­ شناسی ماهیان. انتشارات بازرگان. 194 صفحه.
  10. ناجی، ط.؛ صفاییان، ش.؛ رستمی­ بشمن، م. و صبرجو، م.، 1386. بررسی اثرات سولفات روی بر بافت آبشش بچه ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio). نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست. دوره 9، شماره 2، صفحات 29 تا 36.
  11. وثوقی، غ.م.؛ شاهسونی، د. و پیغان، ر.، 1376. بررسی فاکتورهای خونی ماهی حوض (Carassius auratus). مجله تحقیقات دامپزشکی (دانشگاه تهران). دوره 52، شماره 4، صفحات 36 تا 42.
  12. Ahmadifar, A.; Akrami, R.; Ghelichi, A. and Mohammadi Zarejabad, A., 2010. Effects of different dietary prebiotic inulin levels on blood serum enzymes, hematologic, and biochemical parameters of great sturgeon (Huso huso) juveniles. Comparative Clinical Pathology. Vol. 20, No. 5, pp: 447-451.
  13. Bolasina, S.L., 2006. Cortisol and hematological response in Brazilian codling, Urophycis brasiliensis (Pisces, Phycidae) subjected to anesthetic treatment. Aquaculture International Journal. Vol. 14, pp: 569-575.
  14. Bani, A. and Haghi Vayghan, A., 2009. Temporal variations in haematological and biochemical indices of the Caspian kutum, Rutilus frisii kutum. Ichthyological Society of Japan. pp: 126-133.
  15. DePedro,N.;Guijarro,A.E.;Lopez-Patino,M.A.; Marinez Alvarez, R. and Delgado Daily, M., 2005. Seasonal variation in hematological and blood biochemical parameters in Tench (Tinca tinca). Aguac Res. Vol. 36, pp: 185-196.
  16. Dick, P.T. and Dixon, D.G., 1985. Changes in circulating blood cell levels of rainbow trout, Salmo gardener, following acute and chronic exposure to copper. Journal Fish Biology. Vol. 26, pp: 475-480.
  17. Emad, H.; Abou, E.N.; Khalid, M.; Moselhy, E. and Mohamed, A.H., 2005. Toxicity of cadmium and cooper and their effect on some biochemical parameters of marine fish Mugil seheli. Egyptian Journal of Aquatic Research. Vol. 31, pp: 60-71.
  18. Gale, L.; Wixson, B.G. and Hardy, M.G., 1998. Aquatic organisms and heavy metals Miseries new lead belt. Water Research Bull. Vol. 9, pp: 673-688.
  19. Georgieva, E.; Arnaudov, A. and Velcheva, I. 2010. Clinical, Hematological and Morphological studies on ex situ induced copper intoxication in crucian carp (Carassius gibelio). Journal Central European Agriculture. Vol. 11, No. 2, pp: 165-172.
  20. Gioda, C.R.; Lissner, L.A.; Pretto, A.; da Rocha, J.B.T.; Schetinger, M.R.C.; Neto, J.R.; Morsch, V.M. and Loro, V.L., 2007. Exposure to sub lethal concentrations of Zn (II) and Cu (II) changes biochemical parameters in Leporinus obtusidens. Vol. 98, pp: 170-175.
  21. Gopal, V.; Parvathy, S. and Balasubra, P.R., 1997. Effect of heavy metals on the blood protein biochemistry of the fish Cyprinus carpio andits use as a bio-indicator of pollution stress. Environmental Monitoring and Assessment. Vol. 48, pp: 117-124.
  22. Gul, Y.; Gao, Z.X.; Qian, X.Q. and Wang, W.M., 2011. Hematological and serum biochemical characterization and comparison of wild and cultured northern snakehead (Channa argus Cantor, 1842). Journal Applied Ichthyology. Vol. 27, pp: 122-128.
  23. Hoseini, S.M. and Ghelichpour, M., 2010. Efficacy of clove solution on blood sampling and hematological study in Beluga, Huso huso (L.). Fish Physiology and Biochemistry. Vol. 38, No. 2, pp: 493-498.
  24. Klontz, G.W., 1994. Fish Hematology. In: Techniques in Fish Immunology, SOS Publications, and USA. Vol. 2, pp: 121-132.
  25. Lodhi, H.S.; Khan, M.A.; Verma, R.S. and Sharma, U.D., 2006. Acute toxicity of copper sulphate to fresh water prawns. Journal Environmental Biology. Vol. 27, pp: 585-588.
  26. Mazon, A.F.; Monteiro, E.A.; Pinheiro, G.H. and Fernandez, M.N., 2002. Hematological and physiological changes induced by short-term exposure to copper in the freshwater fish, Prochilodus scrofa. Brazilian Journal of Biology. Vol. 62, pp: 621-631.
  27. Mikryakov, V.R.; Balabanova, L.V. and Mikryakov, D.V., 2009. The Reaction of Leukocytes of Sterlet, Acipenser ruthenus Hormone Induced Stress. Journal of Ichthyology. Vol. 49, No. 7, pp: 540-543.
  28. Murad, A. and Houston, A.H., 1997. Leucocytes and leucopoietic capacity in goldfish, Carassius auratus, exposed to sub lethal levels of cadmium. Aquat Toxicol. Vol. 13, pp: 141-154.
  29. Nussey, G.; Van Vuren, J.H.J. and Du Preez, H.H., 1995. Effect of copper on the differential white blood cell counts of the Mozambique tilapia (Oreochromis mossambicus). Comp. Biochem. Physiol. Vol. 111, pp: 381-388.
  30. Satheeshkumar, P.; Ananthan, G.; Senthilkumar, D. and Jeevanantham, K., 2010. Comparative investigation on hematological and biochemical studies on wild marine teleost fishes from Vellar estuary, southeast coast of India. Journal of Comparative Clinical Pathology. Vol. 10, pp: 1091-1095.
  31. Serezli Akhan, S. and Delihasan, F., 2011. Acute effects of copper and lead on some blood parameters on Coruh trout (Salmo coruhensis). African Journal of Biotechnology. Vol. 10, pp: 3204-3209.
  32. Shah, S.l. and Altindag, A., 2005. Alternation of immunological parameters of tench (Tinca tinca) after acute and chronical exposure to lethal and sub lethal treatments with mercury, cadmium and lead. Tur Vetand Ani Sciences. Vol. 29, pp: 1163-1168.
  33. Singh, D.; Nath, K.; Trivedi, S.P. and Sharma, Y.K., 2008. Impact of copper on haematological profile of freshwater fish, Channa punctatus. Journal of Environmental Biology. Vol. 29, pp: 253-257.
  34. Tavares-Dias, M. and Moraes, F.R., 2007. Hematological and biochemical reference intervals for farmed channel catfish. Journal of Fish Biology. Vol. 71, pp: 383-388.
  35. Theodorakis, C.W.; D'Surney, S.J.; Bickham, J.W.; Lyne, T.B.; Bardley, B.P.; Hawkins, W.E.; Farkas, W.L.; Mc. Carthy, J.F. and Shugart, L.R., 1992. Ecotoxicology. Vol. 1, pp: 45-73.
  36. Viella, S.; Ingrossi, L.; Lionetto, M.; Schettino, T.; Zonno, V. and Stroelli, C., 1999. Effect of cadmium and zinc on the Na/H exchanger on the brush 34 B.K. Hassan border membrane vesicles isolated from eel kidney tankular cells. Toxicol. Vol. 48, pp: 25-36.
  37. Weiguang, L. and Chen, N., 1995. Acute toxicity of Hg, Cu, Cd, Zn to larvae of red sea bream, Chrysophrys major. Journal of marine science. Vol. 20, pp: 1000- 1015.
  38. World health organization (W.H.O). 1988. Gide line fur drinking water quality, Recommendation, W.H.O. Geneva, Switzerland. 130 p.
  39. Witeska, M., 2005. Stress in fish- hematological and immunological effects of heavy metals. Electronic Journal of Ichthyology. Vol. 1, pp: 35-41.
  40. Xiaoyun, Z.; Mingyun, L.; Khalid, A. and Weinmin, W., 2009. Comparative of hematology and serum biochemistry of cultured and wild Dojo loach, Misgrurnus anguillicadatus. Fish Physiology Biochemistry. Vol. 35, pp: 435-441. 
  41. Yilmaz, M.; Selami, A. and Ferhat, D., 2011. Metal accumulation in sediment, water, and freshwater fish in a Dam Lake. Toxicological and Environmental Chemistry. Vol. 94, pp: 49-55.
  42. Yousefi, M.; Abtahi, B. and Abdian Kenari, A., 2011. Hematological, serum biochemical parameters, and physiological responses to acute stress of Beluga sturgeon (Huso huso) juveniles fed dietary nucleotide. Comparative Clinical Pathology. Vol. 21, No. 5, pp: 1043-1048.
  43. Zhou, X.; Li, M.; Abbas, Kh. and Wang, W., 2009. Comparison of hematology and serum biochemistry of cultured and wild Dojo loach Misgurnus anguillicaudatus. Fish Physiology Biochemistry. Vol. 35, pp: 435-441.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 11، شماره 2
مرداد 1398
صفحه 205-214

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار