گروه زیست شناسی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران، صندوق پستی: 155
چکیده
سوسماران در چرخه‌های زیستی نقش مهمی دارند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم نیز با انسان در ارتباط اند. شناسایی فون هر منطقه از ضروری ترین و مهم ترین تحقیقات زیستی و پایه‌ای در آن منطقه می باشد. استان گلستان به دلیل جایگاه جغرافیایی ویژه که دارد، دارای آب و هوای گوناگونی است. در این تحقیق تعداد 26 نمونه گکوی سنگی تیغه دار از خرداد 1394 لغایت شهریور 1397 از ایستگاه های مختلف استان گلستان با دست و تور جمع آوری گردید. پس از تهیه عکس، نمونه‌ها در الکل 75% تثبیت و با استفاده از منابع معتبر شناسایی شدند. 14 صفت مورفومتریک و 13 صفت مریستیک کلیه نمونه‌ها به دست آمد. جنسیت نمونه‌های بالغ با مشاهده منافذ پیش مخرجی در نرها و عدم وجود آن در ماده ها و در نهایت با تشریح مختصر نمونه ها و بررسی غدد تناسلی تعیین گردید. داده‌ها با استفاده از تحلیل توصیفی SPSS (ویرایش 22)، آنالیزهای T-test، کروسکال والیس (Kruskal Wallis Test) و PCA استفاده شد. بر مبنای آمار توصیفی در میانگین صفات در بین نمونه‌های نر و ماده، تفاوت هایی با اختلاف اندک مشاهده گردید. بر مبنای آنالیز T-testو آزمون کروسکال والیس در صفات مورفومتریک تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. اما در صفت مریستیک (منافذ پیش مخرجی) تفاوت معنی دار مشاهده گردید که نشان دهنده دوشکلی جنسی در این گونه می باشد. هم چنین با استفاده از آنالیز PCA مشخص شد که تمایز مشخصی بین جنس نر و ماده براساس صفات مورفومتریک و مریستیک وجود ندارد.
احمدی، ل.؛ کمی، ح.ق. و گنجی، ف.، 1392. مقدمه ای بر زیست شناسی گکوی سنگی تیغه دار در استان لرستان (شهرستان کوهدشت). فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 5، شماره 1، صفحات 109 تا 122.
آزاد، م. و کمی، ح.ق.، 1395. اولین گزارش گکوی سنگی تیغه دار در استان مازندران. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 4، شماره 4، صفحات 55 تا 61..
پارسا، ح. و رستگارپویانی، ن.، 1388. سیستماتیک و پراکندگی جغرافیائی سوسماران استان کهگیلویه و بویراحمد. مجله علوم دانشگاه تهران. جلد 35، شماره 1، صفحات 17 تا 29.
حیدری، س.؛ حسن‌زاده کیابی، ب. و ملاجعفری، خ.، 1386 .بررسی فونستیک مارمولک‌های خانگی شهر تهران. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم. 142 صفحه.
داداشی، ع.؛ کمی، ح.ق. و شجیعی، ه.،1388. اولین گزارش از گکوی سنگی تیغه دار (خزندگان، سوسماران، گکونیده) در استان آذربایجان شرقی. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 2، شماره 1، صفحات 2 تا 15.
رستگارپویانی، ن.؛ جوهری، م. و رستگارپویانی، ا.، 1386. راهنمای صحرایی خزندگان ایران. جلد اول. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه رازی. 298 صفحه.
نظرخانی، ل.، 1394. مطالعه فونستیک سوسمارهای خانواده Gekkonidae در استان گلستان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه گلستان، دانشکده علوم. صفحات 56 تا 60.
Anderson, S.C., 1999. The Lizard of Iran. Society for the study of amphibians and reptilse, oxford, Ohio. 442 p.
Fathnia, B.; Rastegar-Pouyani, N.; Sampour, M.; Bahrami, A.M. and Jaaferi, G., 2009. The lizard fauna of Ilam province, southwestern Iran, Iranian journal of animal biosystematics (IJAB). Vol. 5, No. 2, pp: 65-79.
Nasrabadi, R.; Rastegar-pouyani, N.; Rastegar pouyani, E. and Gharzi, A., 2017. A revised key to the lizards of Iran (Reptilia: Squamata: Lacertilia). Zootaxa. Vol. 4227, No. 3, pp: 431-443.
Rastegar-pouyani, N.; Kami, H.G.; Rajabzadeh, M.; Shafie, S. and Anderson, S.C., 2008. Annotated checklist of amphibians and reptiles of Iran. Iranian journal of animal biosystematics (IJAB). Vol. 4, No. 1, pp: 43-66.
Rastegar-Pouyani, N.; Khosravani, A. and Oraie, H., 2010. A new record of Cyrtopodion scabrum (Heyden, 1837) from the caspian seacoastal region, Guilan province, northern Iran. Herpetology notes. Vol. 3, pp: 61-63.
Safaei, B.; Mahroo Ghaffari, H. and Anderson, S.C., 2016. A new genus and species of gekkonid lizard (Squamata: Gekkota: Gekkonidae) from Hormozgan Province with a revised key to gekkonid genera of Iran. Zootaxa. Vol. 4109, No. 4, pp: 428-444.
Sharif Khan, M., 2008. Review of the morphology, ecology, and distribution of geckos of the genus Cyrtopodion, with a note on generic placement of Cyrtopodion brachykolonKrysko et al., 2007. Caspian Journal of Environmental Sciences. Vol. 6, No. 1, pp: 79-86.
Smid, J.; Moravec, J.; Kodym, P.; Kratochvil, L.; Hosseinian Yousefkhani, S.; Rastegar pouyany, E. and Frynta, D., 2014. Annotated checklist and distribution of the lizards of Iran. Zootaxa. Vol. 3855, No. 1, pp: 1-97.
Szczerbak, N.N. and Goulubev, M.L., 1996. The gecko fauna of the USSR and adjacent regions [englished., translated from the Russian by Michael L. Golubev and Sasha A. Malinsky; Alan E, Leviton and George R. Zug, eds]. Society for the study of Amphibibians and reptiles, Ithaca, New York. 232 p.
فروتن, امین, کمی, حاجی قلی, باقریان یزدی, علی اکبر. (1398). بررسی صفات مورفومتریک و شمارشی گکوی سنگی تیغه دار (Cyrtopodion scabrum) در استان گلستان. فصلنامه محیط زیست جانوری, 11(3), 105-114.
MLA
امین فروتن; حاجی قلی کمی; علی اکبر باقریان یزدی. "بررسی صفات مورفومتریک و شمارشی گکوی سنگی تیغه دار (Cyrtopodion scabrum) در استان گلستان". فصلنامه محیط زیست جانوری, 11, 3, 1398, 105-114.
HARVARD
فروتن, امین, کمی, حاجی قلی, باقریان یزدی, علی اکبر. (1398). 'بررسی صفات مورفومتریک و شمارشی گکوی سنگی تیغه دار (Cyrtopodion scabrum) در استان گلستان', فصلنامه محیط زیست جانوری, 11(3), pp. 105-114.
VANCOUVER
فروتن, امین, کمی, حاجی قلی, باقریان یزدی, علی اکبر. بررسی صفات مورفومتریک و شمارشی گکوی سنگی تیغه دار (Cyrtopodion scabrum) در استان گلستان. فصلنامه محیط زیست جانوری, 1398; 11(3): 105-114.
)