تاثیر مزارع پرورش ماهی پالنگان بر جوامع بزرگ بی مهرگان کفزی رودخانه سیروان با استفاده از شاخص های زیستی هیلسنهوف و شانون

نوع مقاله : بوم شناسی

نویسندگان

1 گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 گروه بیولوژی و تکثیر و پرورش، پژوهشکده آرتمیا و آبزیان، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

چکیده

در پژوهش حاضر تاثیر مزارع پرورش ماهی پالنگان بر جوامع بزرگ بی ­مهرگان کفزی در 3 ایستگاه شامل 1) ایستگاه بالادست، 2) ایستگاه 100 متری و 3) ایستگاه یک کیلومتری بعد از مزارع پرورش ماهی از دی­ماه 1394 تا خرداد 1395 بررسی شد. برای بررسی ایستگاه ­ها از شاخص های هیلسنهوف (HFBI) و تنوع شانون به­ منظور بررسی وضعیت کیفی رودخانه سیروان استفاده شد. براساس نتایج، در مجموع تعداد 4148 نمونه بزرگ بی­ مهرگان کفزی جداسازی و شناسایی شد که به 18 خانواده، 13 راسته و 20 جنس تعلق داشتند. ایستگاه ­ها به ­لحاظ شاخص ­های زیستی هیلسنهوف و تنوع شانون تفاوت معنی­ داری نشان دادند (0/05>p). به­ طورکلی بیش ­ترین و کم ­ترین تراکم به ­ترتیب در ماه­ های اسفند و خرداد و تنوع به ­ترتیب در در ماه­ های دی و بهمن دیده شد. بیش­ ترین فراوانی ماکروبنتوزها متعلق به ایستگاه 1 در بالا دست و کم ­ترین فراوانی در ایستگاه 2 در 100 متر بعد از مزارع  قرار داشت. به­ طور میانگین بیش ­ترین و کم ­ترین شاخص شانون وینر به­ ترتیب در ماه ­های خرداد و اردیبهشت، بهمن بود. به ­طور میانگین در طول 6 ماه شاخص تنوع گونه ­ای شانون وینر 1/26 به­ دست آمد. از نظر وضیعت کیفی آب رودخانه در ایستگاه 1 عالی و در ایستگاه 2 به ­دلیل ورود آلودگی متوسط بود. میانگین بیش ­ترین و کم ­ترین شاخص هیلسینهوف به ­ترتیب در ماه ­های اردیبهشت و اسفند بود. به­ طور میانگین در طول 6 ماه شاخص هیلسینهوف 5/94 به ­دست آمد. به ­لحاظ وضیعت کیفی آب رودخانه در ایستگاه 3 عالی و در ایستگاه 2 به ­دلیل ورود آلودگی متوسط بود .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of Palangan Fish Farming on the macro-invertebrate of the Sirvan River Using Shannon and Hilsinhof Biological Indices

نویسندگان [English]

  • Tayeb Weisi 1
  • Nasrollah Ahmadifard 1
  • Naser Agh 2
  • Morteza Kamali 3
1 Department of Fisheries, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran
2 Department of Biology and Reproduction, Artemia & Aquatic Research Institute, Urmia University, Urmia, Iran
3 Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
چکیده [English]

In the present study, effect of Palangan fish farms on abundance and distribution of macro-invertebratein three stations including 1) upstream station, 2) station a hundred meters after fish Farms  and 3) 1 km after fish farms from January 2015 until  June 2015 was investigated.  For evaluation of different stations, indicators such as Hilsinhof (HFBI) and Shannon Diversity  indices, were used. In  this study, 4148 benthic animal were identified, that were belong to 18 families, 13 orders  and 20 genus. Based on results, in terms of HFBI index and Shannon diversity, stations showed a significant difference (p <0.05). In general, the highest and lowest densities in March and June and Variety in May and February, respectively were observed. The most frequent macrobenthose belonged to station 1 in upstream and the lowest frequency at station 2 was located  in 100 meters after farms. On average, highest and lowest Shannon Weiner Diversity indices were in June and Feberiery, May respectively. On average, Shannon Wiener Diversity Index was 1.26 over a 6-month period.  From point of view water quality situation  of  the river  in station 1 were exellent  and in station 2  due to arrival of pollution was moderate. The average of the highest and lowest Hilsinhof  index was in May and March, respectively. On average,  Hilsinhof   index  was 5.94 over  the course of  6 months.  From point of view  water  quality situation  of  the river  in station 1 were exellent  and in station 2  due to arrival of pollution was moderate.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fish farms effluent
  • Water quality
  • Macrobenthose
  • Biological indices
  1. احمدی، م. و نفیسی، م.، 1380. شناسایی موجودات شاخص بی ­مهره آب­ های جاری. انتشارات خبیر. 240 صفحه.
  2. اسحقی­ نیموری، م.؛ پاتیمار، ر.؛نادری­ جلودار، م.؛ جعفریان، ح. و قربانی ­نصرآبادی، ر.، 1392. ارزیابی کیفیت آب رودخانه بابلرود براساس شاخص زیستی هیلسنهوف. اولین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار. 7 صفحه.
  3. ایمان­پورنمین، ج.؛ شیفی ­نیا، م. و بزرگی ­ماکرانی، ا.، 1392. ارزیابی پساب مزارع پرورش ماهی بر روی بزرگ بی ­مهرگان کفزی براساس شاخص ­های زیستی در رودخانه تجن (شمال ایران). مجله علوم زیستی کاسپین. دوره 1، شماره 11، صفحات 29 تا 39.
  4. جرجانی، س.؛ قلیچی، ا.؛ اکرمی، ر. و خیرآبادی، و.، 1387. ارزیابی شاخص زیستی آلودگی و فون کفزیان نهر مادرسو پارک ملی گلستان. مجله علمی شیلات ایران. دوره 1، شماره 2، صفحات 42 تا 51.
  5. خوش ­اخلاق، م.؛ کامرانی، ا.؛ ابراهیمی ­درچه، ع. و سوری نژاد، ا.، 1394. اثر پساب مزارع پرورش ماهی قزل­ آلا بر بزرگ بی­ مهرگان کفزی رودخانه ماربر سمیرم. مجله بوم ­شناسی آبزیان. دوره 1، شماره 5، صفحات 103 تا 112.
  6. شاپوری، م.؛ ذوالریاستین، ن. و آذرباد، ح.، 1389. ارزیابی سریع کیفیت آب رودخانه گرگانرود بر پایه شاخص­ های زیستی. فصلنامه علوم و فنون منابع طبیعی. دوره 5، شماره 3، صفحات 116 تا 129.
  7. عباسپور، ر.؛ هدایتی ­فرد، م.؛ علیزاده ­ثابت، ح.ر.؛ حسن زاده، ح. و مسگران­ کریمی، ج.، 1393. برآورد شاخص ­های زیستی و کیفی آب رودخانه چشمه کیله تنکابن با استفاده از جوامع درشت بی ­مهرگان کفزی و فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب. مجله علوم و مهندسی محیط زیست. دوره 1، شماره 2، صفحات 59 تا 73.
  8. عظیمی، ا.ا.؛ امیرنژاد، ر.؛ نصراله ­زاده­ ساروی، چ. و سلیمانی رودی، ا.، 1394. طبقه­ بندی کیفی رودخانه زارمرود (ساری مازندران) با استفاده از شاخص زیستی هیلسینهوف. مجله اکولوژی تالاب. دوره 1، شماره 7، صفحات 39 تا 48.
  9. قانع، ا.، 1392. ترکیب جمعیت ماکروبنتوزها و توسعه آبزی پروری در رودخانه زاینده رود. نشریه توسعه آبزی­پروری. دوره 7، شماره 4، صفحات 58 تا 65.
  10. قانع، ا. و صیادرحیم، م.، 1388. ارزیابی کیفی رودخانه سبز کوه در استان چهار محال و بختیاری با استفاده از شاخص ­های زیستی کفزیان. تنش های محیطی در علوم زراعی. دوره 2، شماره 2، صفحات 185 تا 197.  
  11. کمالی،م. و اسماعیلی­ ساری، ع1388. ارزیابی زیستی رودخانه لاسم با استفاده از ساختار جمعیت بزرگ بی­ مهرگان کفزی. مجله علوم زیستی واحد لاهیجان. دوره 3، شماره 2، صفحات 51 تا 61.
  12. گلدسته، ا.؛ خدارحمی، م.؛ ترابی، م. و اصغری، ر.، 1377. راهنمای کاربران Spss. جلدسوم. مرکز فرهنگی انتشارات حامی. 455 صفحه.
  13. محبوبی ­صوفیانی، ن. و  نادری، غ.ر.، 1393. کلید شناسایی بی ­مهرگان نهرها و رودخانه ­ها (ترجمه) انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان. 131صفحه.
  14. نادری­ جلودار، م.؛ اسماعیلی ­ساری، ع.؛ احمدی، م.؛ سیفآبادی، ج. و عبدلی، ا.، 1385. بررسی آلودگی ناشی از کارگاه ­های پرورش ماهی قزل ­آلای رنگین­ کمان بر روی پارامترهای کیفی آب رودخانه هراز. مجله علوم محیطی. دوره 2، شماره 4، صفحات 18 تا 27.
  15. نوروزی، ن.؛ قربانی، ر.؛ سعدالدین، ا.؛ ملائی، م. و نعیمی، ع.ا.، 1394. پایش رودخانه زیارت با بهره ­گیری از فون بزرگ بی­ مهرگان کفزی استان گلستان . مجله محیط زیست جانوری. دوره 7، شماره 2، صفحات 141 تا 148.
  16. مهدوی، م.؛ بذرافشان، ا.؛ جوانشیر، ا.؛ موسوی ­ندوشن، ر. و باباپور، م.، 1389. بررسی امکان تاثیر جامعه کفزیان رودخانه طالقان روی تعیین کیفیت آب. نشریه محیط زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران. دوره 63، شماره 1، صفحات 75 تا 91.
  17. میررسولی، ا.؛ نظامی، ش.؛ خارا، ح. و قربانی، ر.، 1391. تاثیر پساب کارگاه ­های پرورش ماهی قزل ­آلای رنگین­ کمان بر روی بزرگ بی مهرگان کفزی رودخانه زرین گل. مجله توسعه آبزی­ پروری. دوره 6، شماره 2، صفحات 81 تا 92.
  18. ملازاده، ن.، 1393. ارزیابی وضعیت کیفی رودخانه ماربر با استفاده از شاخص ­های زیستی و فون ماکروبنتوز. فصلنامه علمی اکوبیولوژی تالاب. دوره 19، شماره 6، صفحات 47 تا 56.
  19. Camargo, L.A.; Marques Junior, J. and Pereira, G.T., 2010.  Spatial variability of physical attributes of an alfisol under different hillslope curvatures. Revista Brasileira de Ciencia do Solo. Vol. 34, pp: 617-630.
  20. Elliott, J.M.; Humpesch, U.H. and Macan, T.T., 1988. Larvae of the British Ephemeroptra: A Key with ecological notes. Fresh water Biological Association Scientific publication. Vol. 49, 152 p.
  21. Engelhardt, W., 1977. Was Lebt in Tuempel, Bach und Weiher, Kosmos, Franchsche Verlagshandlung and Stuttgart. 355 p.
  22. Entrekin, S.; Gollady, S.; Ruhlman, M. and Hedman, C., 1999. Unique steep Head stream segments in Southwest Georgia: Invertebrate diversity and biomonitoring. The University of Georgia, Athens., Georgia, Georgia Water Resources Conference. 4 p.
  23. Fenoglio, S.; Badino, G. and Bona, F., 2002. Benthic Macroinvertebrate Communities as indicators of river environment quality: an experience in Nicaragua, Review Biology Trop. Vol. 50, No. 3-4, pp: 1125-1131.
  24. Gislason, G.M.; Hrofnsdottir, T. and Gardarsson, A., 1994. Lang- term monitoring of numbers of Chironomidae and Simuliidae in the River Laxa, North Iceland. Verhandlungen Interna Verein. Limnology. Vol. 25, pp: 1492-1495.
  25. Guilpart, A.; Roussel, J.M.; Aubin, J.; Caquet, T.; Marle, M. and Le Bris, H., 2012. The use of benthic invertebrate community and water quality analyses to assess ecological consequences of fish farm effluents in rivers. Ecological Indicators. Vol. 23, pp: 356-365.
  26. Hilsenhoff, W.L., 1988. Rapid field assessment of organic pollution with a family -level biotic index. Journal of the North American Benthological society. Vol. 7, No. 1, pp: 65-68.
  27. Humpesch, U.H. and Fesl, C., 2002. The effect of river bed management on the habitat structure and Macro invertebrate’s community of a ninth order river, in Austria. Archir fur Hydrobiology Large Rivers. Vol. 13, No. 1, pp: 29-46.
  28. Jay, P.; Maharaj, B. and Pandit, K., 2010. A macro invertebrate based new biotic index to monitor river water quality. Current Science. Vol. 99, pp: 2-25.
  29. Lenat, D.R., 1988. Water quality assessment of streams using a qualitative collection method for benthic macroinvertebrates. Journal of North American Benthological Society. Vol. 7, No. 3, pp: 222-233.
  30. Loch, D.D.; West, J.L. and Perlmutter, D.G., 1996. The effect of trout farm effluent on the taxa richness of benthic macroinvertebrates. Aquaculture. Vol. 147, pp: 37-55.
  31. Milligan, M.R., 1997. Identification manual for the aquatic Oligochaeta of Florida. Freshwater Oligochaetes. Department of Environmental Protection. Florida. Department of Environmental Protection. Tallahassee. 187 p.
  32. Ortize, J.D. and Puig, M.A., 2007. Point source effects on density, biomass and diversity of benthic macroinvertebrate in a Mediterranean stream. River Research and Applications. Vol. 23, pp: 155-170.
  33. Rasmussen, A.K. and Pescador, M.L., 2002. Guide to the megalotera and aquatic neuropteran Florida Department and Environmental Protection. Tallahassee. 45 p.
  34. Schwoerbel, M., 1970. Methods of Hydrobiology: (Freshwater Biology). Burlington : Elsevier Science, http://www.isbnsearch.org/isbn/9781483184227.
  35. Sladecek, V., 1973. System of Water quality from the biological point of view, E. Schweeizerbartsche Verlagsbuchhanlung, Stuttgart.
  36. Voelker, D.C. And Renn, D.E., 2000. Benthic invertebrates and quality of streambed sediments in the White River and selected tributaries in and near Indianapolis, Indiana. United States Geological Survey Science for a Changing World. 55 p.
  37. Washington, H.G., 1984. Diversity, biotic and similarity indices: a review with special relevanceto aquatic ecosystems. Water Research. Vol. 18, pp: 653-694.
  38. Wegl, W., 1983. Index fuer die Limnosaprobitaet, Wasser und Abwasser, Herausgegeben Von der Bundesanstalt fuer wasserguete in Wien-Kaisermuehlen. Band 26.