بررسی اثر فلز سرب بر بافت کبدی و آبششی ماهی کُلمه (Rutilus rutilus caspius)

محمدزاده, پرشیا; جمیلی, شهلا; ماشینچیان مرادی, علی; متین فر, عباس; رستمی, مینا

بررسی اثر فلز سرب بر بافت کبدی و آبششی ماهی کُلمه (Rutilus rutilus caspius)

نویسندگان

¹ گروه زیست شناسی دریا،دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم وتحقیقات تهران،صندوق پستی:14515-775

² مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

³ گروه بهداشت و بیماری های آبزیان، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران

چکیده

سرب یکی از آلاینده های مخرب محیط‌ زیست می‌باشد و می تواند اثرات بسیار نامطلوبی بر بافت‌های بدن موجودات زنده داشته باشد. در این تحقیق اثر سرب بر بافت کبد و آبشش ماهی کُلمه مورد بررسی قرار گرفت و به همین منظور تاثیر این آلاینده در غلظت‌های مختلف روی ماهی کُلمه در شرایط آزمایشگاهی برای مشاهده میزان تغییرات بافتی بررسی شد. نمونه ها در آکواریوم در معرض غلظت های 0/1، 0/2، 40/4 میلی گرم بر لیتر سرب به مدت 46، 96، 144 و 186 ساعت قرار داده شدند. نمونه ها در زمان های ذکر شده، از آکواریوم های شاهد و تیمار خارج سپس بافت های کبدی و آبشش آن ها برای تعیین آسیب های بافتی استخراج شدند. اسلایدهای آماده شده پس از رنگ آمیزی با عدسی 10 و 40 میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفتند. تغییرات هیستوپاتولوژیک در کبد عبارت بودند از: اتساع سینوزوییدی، واکوئوله شدن، پرخونی وخونریزی، پکنوزه شدن هسته، نکروز هپاتوسیت‌ها، تجمع هموسیدرین در سلول های ملانوماکروفاژ و اسیدوفیلیک شدن سلول ها، هجوم لنفوسیت ها و نکروز کانونی مشاهده شد و در آبشش ضایعاتی مانند: ادم، فیلامنت و لاملای ثانویه، نکروز سلولی، هایپرتروفی و هایپرپلازی، پرخونی وخونریزی، هجوم سلول های آماسی، چسبندگی در لاملای ثانویه، تجمع موکوس، تلانژیکتازی، دیسپلازی و متاپلازی سلول های پوششی به سلول های موکوسی یا مخاطی آبشش و حالت چماقی شدن به صورت دیستال در لاملای ثانویه مشاهده شد. هر چه غلظت آلاینده بیش تر باشد این ضایعات شدیدتر شده به این صورت که در غلظت 0/1 میلی گرم بر لیتر سرب حداقل آسیب بافتی مشاهده شد ولی با افزایش زمان در غلظت های 0/1، 0/4 و 0/4 میلی گرم بر لیتر سرب حداکثر آسیب بافتی مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها