بررسی میزان روی و کادمیوم در ماهی آترینا (Atherina boyeri) صید شده از تالاب بین‌المللی انزلی

نوع مقاله : بوم شناسی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

2 مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی خزر، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 اداره کل حفاظت محیط ‌زیست استان گلستان، گرگان، ایران

چکیده

اگرچه فلزات سنگین به ‌طور طبیعی به محیط‌ های آبی وارد می ‌شوند، اما سطح آن‌ ها به‌‌ وسیله فعالیت ‌های انسانی افزایش می ‌یابد. این آلاینده ‌ها در موجودات آبزی تجمع می ‌یابند و میزان آن ‌ها طی زنجیره غذایی افزایش می ‌یابد. وجود این آلاینده‌ های فلزی در ماهی ‌ها به ‌علت مصرف غذایی آن‌ ها برای انسان از اهمیت ویژه ‌ای برخوردار است. از این ‌رو در این مطالعه تعداد 30 قطعه ماهی آترینا از تالاب بین ‌المللی انزلی در تابستان سال 1392 صید و میزان فلزات روی و کادمیوم در بافت عضله آن‌ ها با استفاده از دستگاه جذب اتمی تعیین شد. نتایج نشان داد که بین میانگین غلظت (میکروگرم برگرم وزن‌تر) فلزات کادمیوم (0/035±0/088) و روی (1/24±9/27) در بافت عضله ماهی آترینا اختلاف معنی‌ داری وجود داشت (0/05>p ). میزان THQ برای هریک از فلزات و نیز TTHQ کم ­تر از یک به ­دست آمد که نشان از عدم وجود خطر برایمصرف­ کنندگان آن دارد. مقایسه میزان‌ های به ‌دست آمده روی و کادمیوم با استانداردهای بین‌ المللی حاکی از آن بود که به‌ طور کلی میزان این فلزات پایین ‌تر از استانداردهای ارائه شده می ‌باشد. میزان جذب روزانه و هفتگی روی و کادمیوم در اثر مصرف ماهی آترینا پایین ‌تر از میزان توصیه شده توسط JECFA بود. افراد بالغ از نظر روی و کادمیوم به ‌ترتیب  2/27 و 0/8 و افراد نابالغ به ­ترتیب 0/47 و 0/16 کیلوگرم در روز می ‌توانند، بدون آن ­که برای سلامتی آن ‌ها عوارض غیر سرطان ­زایی داشته باشد از ماهی آترینا استفاده کنند. به ‌طورکلی به‌ نظر می ­رسد میزان فلزات روی و کادمیوم در ماهی آتزینا در محدوده امن قرار دارد و نیز برای مصرف­ کنندگان آن خطری را ایجاد نمی‌ کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A survey of cadmium and zinc in Sand smelt (Atherina boyeri caspia) from Anzali International Wetland

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hosein Sinkakarimi 1
  • Mohammad Hossein Gorjian Arabi 2
  • Mohsen Ahmadpour 2
  • Mahdi Hassanpour 3
1 Department of Environment, Natural Resource and Environment Faculty, Malayer University, Malayer, Iran.
2 Research Center for the Caspian Region, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
3 Department of Environmental Protection, Golestan Province, Gorgan, Iran
چکیده [English]

Although heavy metals naturally occur in the aquatic environment, but their level elevating by human activities. These contaminants concentrate in the aquatic organisms and their concentrations increase throughout the food chain. The presence of heavy metals in fish is important to humans because of food consumption. Therefore, in this study, 30 Atherina boyeri were collected from Anzali International Wetland in the summer of 2013 and the concentrations of zinc (Zn) and cadmium (Cd) in their muscle tissues were determined using atomic absorption spectrometry. The results showed there was a significant difference between the mean concentrations (µg/g) of Cd (0.08± 0.035) and Zn (9.27±1.24) in the muscle tissue of A. boyeri (p < 0.05). Target hazard quotient levels for each metal as well as TTHQ were lower than one, indicating that consumers would not experience health risks. In general, comparing the concentrations of Zn and Cd with international standards indicated that the levels of these metals were lower than the standards. Daily and weekly intake of Zn and Cd by the consumption of A. boyeri were lower than the acceptable intake recommended by the JECFA. In stand of Zn and Cd, adults can consume 2.27 and 0.8 kg/day and children 0.47 and 0.16 kg/day, respectively, without causing any non-carcinogenic health effects. In general, there appears to be little risk of exposure to metals associated with the consumption of A. boyeri for consumers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Atherina boyeri
  • Cadmium
  • Zinc
  • Anzali Wetland
  • Heavy Metals

مراجع

  1. ابراهیمی ­سیریزی، ز.؛ ساکی­ زاده، م.؛ اسماعیلی­ ساری، ع.؛ بهرامی ­فر، ن.؛ قاسمپوری، س.م. و کیوان، ع.، 1391. بررسی فلزات سنگین کادمیوم، سرب، مس و روی در بافت عضله اردک ماهی تالاب بین ­المللی انزلی، انباشتگی و ارزیابی خطرات. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. دوره 22، شماره 87، صفحات 57 تا 63.
  2. امیدپور، آ.؛ عسکری­ ساری، ا. و جوادزاده ­پورشالکوهی، ن.، 1396. تجمع فلزات نیکل و وانادیوم در عضله هشت گونه ماهی منطقه بحرکان بندر هندیجان (خلیج فارس). مجله علمی شیلات ایران. سال 26، شماره 4، صفحات 161 تا 172.
  3. احمدی، م. ا.؛ خانی ­پور، ع.ا. و ابوالقاسمی، س.ج.، 1394. اندازه ­گیری و مقایسه غلظت فلزات سنگین کادمیوم، نیکل و روی در بافت خوراکی عضله اردک ماهی (Esox Lucius) تالاب انزلی. مجله علمی شیلات ایران. سال 24، شماره 1، صفحات 75 تا 82.
  4. پناهنده، م. و مروتی، م.، 1397. ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﻄﺮ ﻓﻠﺰات سنگین بر حیات اکوسیستم ﺗﺎﻻب اﻧﺰﻟﻲ. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ پژوهشی زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺎرﺑﺮدی. دوره 31، شماره 3، صفحات 23 تا 39.
  5. جعفرزاده­ حقیقی، ن. و فرهنگ، م.، 1385. آلودگی دریا (ترجمه). انتشارات آوای قلم. 393 صفحه.
  6. جمالزاد، ف.، ١٣٧٧. تعیین میزان حساسیت مناطق مختلف تالاب انزلی با استفاده از سامانة اطلاعات جغرافیایی(GIS). پایان ­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران. ۵۲ صفحه.
  7. خانی ­پور، ع.ا.؛ احمدی، م.؛ سیف­ زاده، م.؛ زارع­ گشتی، ق. و زلفی ­نژاد، ک.م.، 1395. بررسی میزان تجمع فلزات سنگین کادمیوم، سرب و روی در بافت خوراکی عضله ماهی کاراس (Carassiu sauratus) تالاب بین­ المللی بندرانزلی. فصلنامه علوم و صنایع غذایی. دوره 13، شماره 54، صفحات 155 تا 163.
  8. دهقانی، ر.، 1389. سم ­شناسی محیط. انتشارات تک درخت. 218 صفحه.
  9. سینکاکریمی، م.ح.؛ منصوری، ب.؛ دنیوی، ر. و آزادی، ن.ع.، 1396. تعیین خطرات و حد مجاز مصرف ماهی ‌های سفید، کفال و کپور از نظر فلز سرب در سواحل جنوبی دریای خزر: مطالعه مروری سیستماتیک و متاآنالیز. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. دوره 27، شماره 147، صفحات 415 تا 432.
  10. شریف­ فاضلی، م.؛ ابطحی، ب. و صباغ­ کاشانی، آ.، 1384. سنجش تجمع فلزات سنگین سرب، نیکل و روی در بافت‌ های ماهی کفال (Liza aurata) سواحل جنوبی دریای خزر. مجله علمی شیلات ایران. سال 14، شماره 1، صفحات 65 تا 78.
  11. عبدلی ا. و نادری، م.، 1387. تنوع زیستی ماهیان حوضه جنوبی دریای خزر. انتشارات علمی آبزیان. 242 صفحه.
  12. ولی ­پور، ع.ر. و حقیقی، د.، 1378. روند تغییرات صید ماهیان در تالاب انزلی در سال ­های 1371-1375. مجله علمی شیلات ایران. سال 8، شماره 4، صفحات 73 تا 87.
  13. نوروزی، م.، 1396. بررسی برخی فلزات سمی و ضروری در عضله، کبد و آبشش ماهی سوف­ حاجی­ طرخان (Perca fluviatilis) در تالاب انزلی. فصلنامه اکوبیولوژی تالاب. سال 9، شماره 31، صفحات 57 تا 68.
  14. یعقوب ‌زاده، ی.؛ حسین ‌نژاد، م.؛ اسدی، ش.گ. و پورعلی، م.، 1392. بررسی غلظت سرب در ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) سواحل دریای خزر (مطالعه موردی: بندر انزلی و رودسر). مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. دوره 23، شماره 110، صفحات 102 تا 108. 
  15. Adel, M.; Dadar, M.; Fakhri, Y.; Oliveri Conti, G. and Ferrante, M., 2016. Heavy metal concentration in muscle of pike (Esox lucius Linnaeus, 1758) from Anzali international wetland, southwest of the Caspian Sea and their consumption risk assessment. Toxin reviews. Vol. 35, No. 3-4, pp: 217-223.‏
  16. Alam, M.G.M.; Tanaka, A.; Allinson, G.; Laurenson, L.J.B. and Stagnitti, S., 2002. A comparison of trace element concentrations in cultured and wild carp (Cyprinus carpio) of Lake Kasumigaura, Japan. Ecotoxicology and Environmental Safety. Vol. 53, No. 3, pp: 348–354.
  17. Amini Ranjbar, G. and Sotoudehnia, F., 2005. Investigation of heavy metals accumulation in muscle tissue of Mugil auratus in relation to standard length, weight, age and sex. Iranian Scientific Fisheries Journal. Vol. 14, No. 3, pp: 1-18.
  18. Assubaie, F.N., 2015. Assessment of the levels of some heavy metals in water in Alahsa Oasis farms, Saudi Arabia, with analysis by atomic absorption spectrophotometry. Arabian Journal of Chemistry. Vol. 8, No. 2, pp: 240-245.
  19. ATSDR. 2017. Agency for Toxic Substances and Disease Registry. Avialable at: https://www.atsdr.cdc.gov/spl/.
  20. Cooper, C.B.; Doyle, M.E. and Kipp, K., 1991. Risk of consumption of contaminated seafood, the Quincy Bay Case Study. Environmental Health Perspectives. Vol. 90, pp: 133-140.
  21. Darmono, D. and Denton, G.R.W., 1990. Heavy metal concentrations in the banana prawn, Penaeus merguiensis, and leader prawn, P. monodon, in the Townsville Region of Australia. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology. Vol. 44, No. 3, pp: 479-486.
  22. FAO. 1983. Compilation of legal limits for hazardous substances in fish and fishery products. No. 464, pp: 5-100.
  23. Harmanescu, M.; Alda, L.M.; Bordean, D.M.; Gogoasa, I. and Gergen, I., 2011. Heavy metals health risk assessment for population via consumption of vegetables grown in old mining area; a case study: Banat County, Romania. Chemistry Central Journal. Vol. 5, No. 64, pp: 1-10.
  24. Heath, A.G., 1987. Water pollution and fish physiology. 2nd Ed. CRC. Press. Boston, USA. 245 p.
  25. JECFA. 2013. Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives.
  26. Loutfy, N.; Fuerhacker, M.; Tundo, P.; Raccanelli, S.; El Dien, A.G. and Ahmed, M.T., 2006. Dietary intake of dioxins and dioxin-like PCBs, due to the consumption of dairy products, fish/seafood and meat from Ismailia city, Egypt. Science of the Total Environment. Vol. 15, No. 1, pp: 1-8.
  27. Maher, W.A., 1986. Trace metal concentrations in marine organisms from St. Vincent Gulf, South Australia. Water Air Soil Pollut. Vol. 29, No. 1, pp: 77-84.
  28. Mansouri, N.; Khorasani, N.; Monavari, S.M.; Karbasi, A. and Panahandeh, M., 2013. Non-carcinogenic risk estimation of Cr, Cd, Pb in human to fish consumption from Anzali wetland. World Journal of Fish and Marine Sciences. Vol. 5, No. 6, pp: 603-610. ‏
  29. Moore, J.W. and Ramamoorthy, S., 1984. Heavy metals in natural waters. Berlin Heidelberg New York: Springer Science and Business Media. 269 p.
  30. Ministry of Health and Medical Education of Iran (MHMEI). [Online]. Average lifetime of Iranian; 2015. Available from http://www.behdasht.gov.ir.
  31. Nussey, G.; Vuren, J.V. and Preez, H., 2000. Bioaccumulation of chromium, manganese, nickel and lead in the tissues of the moggel, Labeo umbratus (Cyprinidae), from Witbank Dam, Mpumalanga. Water SA. Vol. 26, No. 2, pp: 269-284.
  32. Radojevi, M. and Bashkin, V.N., 1999. Practical Environmental Analysis, the Royal Society of Chemistry. UK. 466 p.
  33. Rajai, G.; Jahantigh, H.; Mir, A.; Motlagh, S.H. and Hasanpoor, M., 2012. Assessment of Heavy Metals Concentration in Water Well of Sistan and Baluchestan in 1385. Majaleh daneshgahe Olum Pezeshki Mazandaran. Vol. 22, No. 90, pp: 105-12.
  34. Rezaei, M., 2011. Bioaccumulation of heavy metals in freshwater fish species, Anzali, Iran. Bulletin of environmental contamination and toxicology. Vol. 87, No. 4, pp: 386- 392.
  35. Roesijadi, G. and Robinson, W.E., 1994. Metal regulation in aquatic animals. Mechanism of uptake, accumultation, and release. London: Lewis publishers.
  36. Scoullos, M.; Vonkeman, G.H.; Thornton, I. and Makuch, Z., 2012. Mercury-Cadmium-Lead Handbook for Sustainable Heavy Metals Policy and Regulation. Springer Science & Business Media.
  37. Siegel, A.H. and Sigel, R.K., 2013. Cadmium: from toxicity to essentiality. Dordrecht: Springer.
  38. Sugumaran, R.; Harken, J. and Gerjevic, J., 2004. Using Remote Sensing Data to Study Wetland Dynamics in Iowa. Iowa Space Grant (Seed) Final Technical Report. Iowa Space Grant. Cedar Falls, Iowa, USA. ‏
  39. Tobin, J.M. and Roux, J.C., 1998. Mucor biosorbent for chromium removal. Water Research. Vol. 32, No. 5, pp: 1407-1416.
  40. USEPA. 1989. Guidance manual for assessing human health risks from chemically contaminated, fish and shellfish. United State Environmental Protection Agency. EPA-503/8-89-002, US EPA Office of Marine and Estuarine Protection, Washington, DC.
  41. U.S. Guidance for assessing chemical contaminant data for use advisories. 2000. volume 2: Risk assessment and fish consumption limites. 3th ed. Washington, D.C: U.S. Enviromental Protection Agency. Available from: http://www.epa.gov/waterscience/fish/guidance.html.
  42. World Health Organization. 1996. Indicators for Assessing Vitamin a Deficiency and their Application inMonitoring and Evaluating Intervention Programs. Geneva: World Health Organization.
  43. Yazdi, R.B.; Ebrahimpour, M.; Mansouri, B.; Rezaei, M.R. and Babaei, H., 2012. Contamination of metals in tissues of Ctenopharyngodon idella and Perca fluviatilis, from Anzali Wetland, Iran. Bulletin of environmental contamination and toxicology. Vol. 89, No. 4, pp: 831-835.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 12، شماره 3
مهر 1399
صفحه 167-174

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار