ارزیابی مطلوبیت زیستگاه کفتار(Hyaena hyaena) با استفاده از روش حداکثرآنتروپی (منطقه مورد مطالعه: منطقه حفاظت شده باغ شادی در استان یزد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

2 پژوهشکده گیاهان دارویی و صنعتی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

چکیده

 از آن­ جایی­ که تعیین میزان مطلوبیت زیستگاه ­های حیات ­وحش دارای اهمیت به ­سزایی در برنامه ­های حفاظت و مدیریت حیات­ وحش می ‌باشد و با توجه به اهمیت نقش گونه کفتار در پاک سازی طبیعت (خوردن حیوانات مرده) و جلوگیری از انتشار آلودگی­ و بیماری ­ها، این مطالعه با هدف ارزیابی مطلوبیت زیستگاه کفتار در منطقه حفاظت شده باغ شادی در استان یزد با استفاده از الگوریتم آنتروپی بیشینه انجام شد. با توجه به بررسی­ های انجام شده متغیرهای ارتفاع، شیب، جهت، فاصله از منابع آبی، جوامع گیاهی، فاصله از روستا، ژئوگرافی، خاک، هیپستومتری به ­عنوان عوامل محیطی موثر در تعیین مطلوبیت زیستگاه گونه تعیین گردید و جهت ارزیابی مطلوبیت زیستگاه گونه کفتار، همراه با نقاط حضور گونه، وارد نرم ­افزار مکسنت شدند. با توجه به مدل سازی انجام شده و براساس نتایج به ­دست آمده، طبق آزمون جک ‌نایف سطح زیرمنحنی برای متغیر پوشش گیاهی نسبت به متغیرهای دیگر مقدار بیش ­تری به ­دست آمد و به ­عنوان مهم ­ترین متغیر موثر بر مطلوبیت زیستگاه کفتار شناخته شد. با توجه به جدول سهم نسبی متغیرها به دست آمده از مدل، متغیر منابع آب دارای بیش­ترین سهم نسبی (84/4 درصد) و اهمیت جایگشت (61/6 درصد) در مدل تعیین گردید و به ­عنوان مهم ­ترین پارامتر غیر زنده تاثیر گذار در توزیع گونه و ساخت نقشه پیش‌ بینی شناخته شد. هم­ چنین نتایج سطح زیر منحنی (AUC) برای داده های آموزشی (0/870) نشان داد کارایی و قدرت پیش ‌بینی مدل برای توزیع گونه کفتار در سطح عالی است. لذا نتایج این پژوهش، علاوه بر پیش ­بینی توزیع مکانی کفتار و یافتن نواحی جدید مساعد حضور گونه، به نوبه خود می ­تواند به اقدامات مدیریتی حفاظت این گونه نیز کمک کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Hyaena hyaena habitat suitability using Maximum Entropy Method (Study Area: Bagh Shadi Protected Area in Yazd province)

نویسندگان [English]

  • Maryam Morovati 1 2
  • Mahdeia Ebrahimi 1
  • Fatemah Bahadori Amjas 1
1 Department of Environmental Sciences and Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Ardakan University, Ardakan, Iran
2
چکیده [English]

Since determining the suitability of wildlife habitats have a great importance in wildlife conservation and management programs and considering the importance of the role of hyena specie in nature Cleaning (eating dead animals) and to prevent the spread of pollution and disease, the aim of this study was to evaluate the suitability of hyena habitat in Yazd province, Bagh-e Shadi natural protected area, using maximum entropy algorithm. According to studies, variables such as altitude, slope, direction, distance from water sources, vegetation communities, distance from village, geography, soil, and hypsometry were identified as effective environmental factors in determining habitat suitability of species. Then Maxnet software was used to evaluate the habitat suitability of the hyena species with the species presence points. According to done the modeling and based on the obtained, results, according to the Jackknife test, Area under the curve for vegetation variable was higher than the other variables and It was identified as the most important variable affecting the suitability of hyena habitat. According to the table the relative contribution The obtained variables from the model, the water resource variable had the highest relative share (84.4%) and permutation importance (61.6%) and it was identified as the most important non-living parameter affecting species distribution and prediction mapping. Also the area under curve (AUC) results for the training data (0.870) showed the efficiency and predictive power of the model for the distribution of hyena species is in the highest level. Therefore, the results of this study, in addition to predicting the spatial distribution of hyena and finding new favorable areas of presence, can contribute to the management measures of conservation of this species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Habitat Suitability Assessment
  • Maximum Entropy
  • hyena
  • Bagh-e Shadi Protected Area

مراجع

  1. ابراهیمی، ا.؛ احمدزاده، ف. و نعیمی، ب.، 1396. پیش­ بینی پتانسیل توزیع گونه­ ای کفتار راه­ راه (Hyaena hyaena) در پاسخ به تغییرات اقلیمی در ایران. فصلنامه علوم محیطی. دوره 15، شماره 4، صفحات 215 تا 232.
  2. خاکی، ص.؛ علیزاده­ شعبانی، ا.؛ کابلی، م.؛ نوری، ز. و یاری، ع.، 1395. مدل­ سازی نیازمندی­ های زیستگاهی کفتار راه­ راه (Hyaena hyaena) در منطقه حفاظت ­شده لشگر در، استان همدان. پژوهش­ های محیط ­زیست. سال 7، شماره 13، صفحات 11 تا 20.
  3. دانشی، س.؛ سخنگو، ف. و بهروزی ­راد، ب.، 1397. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه کل و بز (Capra aegagrus) در منطقه حفاظت شده خائیز در فصل زادآوری با استفاده از روش HEP. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 11، شماره 4، صفحات 23 تا 32.
  4. رضائی، س.؛ نادری، س. و کرمی، پ.، 1395.  بررسی وضعیت بوم­ شناختی نواحی لانه ­گزینی کفتار راه­ راه (Hyaena hyaena) در منطقه حفاظت ­شده هفتاد قله اراک با استفاده از روش آنتروپی بیشینه. محیط ­زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران. دوره 70، شماره 2، صفحات 351 تا 362.
  5. جمشیدی، ر.؛ ایمانی ­هرسینی، ج.؛ رمضانی، م. و ریاضی، ب.، 1397. تأثیر عوامل محیطی بر پراکنش زیستگاه ­های مطلوب جمعیت­ های جبیر (Gazella bennettii) در پارک ملی کویر. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 11، شماره 4، صفحات 15 تا 22.
  6. سنچولی، ن.، 1397. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه Reptilia: Sauria) Lacerta media) در ایران. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 11، شماره 3، صفحات 101 تا 104.
  7. شعاعی، ا.، قلی ­پور، م.، رضایی، ح. و یارمحمدی­ بربرستانی، ث.،1395. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor, Pocock 1927) با روش آنتروپی بیشینه (Maxent) در پارک ملی تندوره طی فصول تابستان و پاییز. فصلنامه محیط ­زیست جانوری. سال 9، شماره 1، صفحات 21 تا 30.
  8. شیخی­ ئیلانلو، ص.؛ معین ­الدینی، م.؛ قلی ­پور، م.؛ شیخی، ع. و کراچی، ه.، 1395. ارزیابی زیستگاه کوکر شکم سیاه (Pterocles orientalis) با روش آنتروپی بیشینه در پناهگاه حیات­ وحش شیراحمد سبزوار. محیط ­زیست طبیعی، منابع طبیعی ایران. دوره 69، شماره 1، صفحات 231 تا 245.
  9. ضیائی، ه.، 1390. راهنمای صحرائی پستانداران ایران. کانون آشنایی با حیات ­وحش. تهران. 416 صفحه.           
  10. قندالی، م.؛ علیزاده، ا.؛ کرمی، م. و کابلی، م.، 1392. ارزیابی زیستگاه گوسفند وحشی (Ovis orientalis) در پارک ملی کویر با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم ­شناختی. نشریه محیط زیست طبیعی، منابع طبیعی ایران. دوره 67، شماره 2، صفحات 185 تا 194.
  11. کرمی، م.؛ ریاضی، ب. و کلانی، ن.، 1385. بررسی پراکنش فصلی کفتار راه ­راه ایرانی (Hyaena hyaena) در پارک ملی خجیر. علوم و تکنولوژی محیط­ زیست. دوره 10، شماره 2، صفحات 99 تا 104.
  12. کرمی، پ. و شایسته، ک.، 1396. بررسی آشیان بوم ­شناختی قوچ و میش (Ovis oriantalis) در مناطق حفاظت ­شده لشگردر- گلپرآباد، الوند- چال خاتون- راسوند و پلنگاب. فصلنامه محیط­ زیست جانوری. سال 10، شماره 4، صفحات 65 تا 74.
  13. کرمی، پ.؛ کمانگر، م. و حسینی، م.، 1395. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه آهوی ایرانی (Gazella subgutturosa subgutturosa) در منطقه شکار ممنوع قراویز و استان کرمانشاه با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی. مجله پژوهش ­های جانوری (مجله زیست­ شناسی ایران). جلد 29، شماره 3، صفحات 340 تا 352.
  14. مروتی، م.؛ کابلی، م.؛ پناهنده، م.؛ سرباز، م. و احمدیان، ش.، 1395. مدل­ سازی زیستگاه یوزپلنگ آسیایی (Acinonyx jubatus venaticus) تحت تأثیر تغییرات اقلیمی در ایران با استفاده از نرم­افزار MAXENT. فصلنامه محیط­ زیست جانوری. سال 9، شماره 1، صفحات 13 تا 20.
  15. مصلح ­آرانی، ا.؛ ملاخلیلی، م.ح. و کیانی، ب.، 1395. بررسی مهم ­ترین عوامل مؤثر در افت­زدگی درختچه­ های بادام کوهی، در زاگرس مرکزی (مطالعه موردی جنگل باغ شادی هرات، یزد). مجله تحقیقات جنگل­ های زاگرس. سال 3، شماره 1، صفحات 75 تا 86.
  16. میرزایی، ر.؛ اسماعیلی­ ساری، ع.؛ همامی، م.ر. و رضایی، ح.، 1394. تعیین الگوی مکانی تهدیدات تنوع­ زیستی در سطح سیمای سرزمین (مطالعه موردی: استان گلستان). بوم ­شناسی کاربردی. سال 4، شماره 11، صفحات 79 تا 90.
  17. یالپانیان، ع.؛ کرمی، م.؛ شمس ­اسفندآباد، ب. و مخفی، گ.، 1393. ارزیابی زیستگاه گرگ خاکستری (Canis lupus) در منطقه حفاظت شده خانگرمز استان همدان با استفاده از روش MaxEnt. فصلنامه محیط ­زیست جانوری. سال 7، شماره 2، صفحات 19 تا 30.
  18. Baldwin, R.A. and Bender, L.C., 2008. Den-Site Characteristics of Black Bears in Rocky Mountain National Park, Colorado. The Journal of Wildlife Management. Vol. 72, No. 8, pp: 1717-1724.
  19. Burton, M. and Burton, R., 1970. The International Wildlife Encyclopedia, B.P.C. Vol. 18, pp: 4.
  20. Giovanelli, J.G.; de Siqueira, M.F.; Haddad, C.F. and Alexandrino, J., 2010. Modeling a spatially restricted distribution in the Neotropics: How the size of calibration area affects the performance of five presence-only methods. Ecological Modelling. Vol. 221, No. 2, pp: 215-224.
  21. Kruuk, H., 1976. Feeding and social behaviour of the striped hyaena (Hyaena vulgaris Desmarest). African Journal of Ecology. Vol. 14, No. 2, pp: 91-111.
  22. Leung, B.; Lodge, D.M.; Finnoff, D.; Shogren, J.F.; Lewis, M.A. and Lamberti, G., 2002. An ounce of prevention or a pound of cure: bioeconomic risk analysis of invasive species. Proceedings of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences. Vol. 269, No. 1508, pp: 2407-2413.
  23. Mills, M.G.L. and Hofer, H., 1998. Hyaenas. status and Conservation Action plan. Iucn/SSC Hyaena. Specialist Group. Iucn. Gland, switzer land and cambridge, UK. Vol. 155, pp: 10.
  24. Phillips, S.J.; Anderson, R.P. and Schapire, R.E., 2006. Maximum entropy modeling of species geographic distributions. Ecological modelling. Vol. 190, No. 3-4, pp: 231-259.
  25. van Toor, M.L.; Jaberg, C. and Safi, K., 2011. Integrating sex-specific habitat use for conservation using habitat suitability models. Animal Conservation. Vol. 14, No. 5, pp: 512-520.
  26. Williams, A.K., 2003. The influence of probability of detection when modeling species occurrence using GIS and survey data: Virginia Polytechnic Institute and State University. 281 p.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 12، شماره 4
دی 1399
صفحه 1-8

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار