وضعیت ساختاری و شناسایی عوامل تاثیرگذار اجتماعی، محیطی و ژنتیکی از طریق تجزیه و تحلیل داده‌های پرسشنامه و صفات فنوتیپی در پرورش بز

نوع مقاله : ژنتیک

نویسندگان

گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

هدف اصلی از اعمال مدیریت علمی صحیح رسیدن به حداکثر‌ سوددهی و بهره ‏وری مطلوب می ‌باشد. شناسایی نقش فاکتورهای مدیریت بر عملکرد واحدهای دامی، امری ضروری است. بدین منظور، پژوهش حاضر با هدف گذاری بازاریابی نقش عوامل تاثیرگذار اجتماعی، محیطی، ژنتیکی در پرورش بز از طریق تجزیه و تحلیل داده ‌های پرسشنامه و صفات فنوتیپی اجرا شد. ابتدا آمار پرورش ­دهندگان و شرکت­ کنندگان در "همایش روز جهانی بز" موسسه تحقیقات علوم دامی کشور از دبیرخانه همایش اخذ و از طریق مصاحبه در کانال‌ های مجازی پرسشنامه تکمیل شد. در نهایت پرسشنامه‌ها از طریق مصاحبه حضوری از مجموع 82 پرورش ­دهنده فعال با پراکنش استان ‌های مختلف تکمیل شدند. در گام دوم مطالعه، اثرات عوامل محیطی و ژنتیکی بر صفات تولیدی داده‌ های سه ایستگاه پرورش بز مورد تحلیل آماری قرار گرفت تا استنتاجات آن به زبان ترویجی در اختیار دامداران قرار گیرد. از نتایج بخش اول این پژوهش، میزان دوقلوزایی و چندقلوزایی تاثیر معنی ­دار بر مرگ و میر بزغاله داشت. هم ­چنین نتایج نشان داد که اسکور بدنی مادر در تولد بزغاله‌ های سالم، نقش و تاثیر چشمگیری دارد. نتایج بخش دوم مطالعه نشان داد که اثر سال تولد، جنس و اثر متقابل سال و تیپ بر وزن تولد، وزن از شیرگیری، وزن‌های 6، 9 و 12 ماهگی به ­جز اثر تیپ بر وزن تولد و اثر متقابل سال و تیپ بر وزن 12 ماهگی، اثر معنی ‌داری دارد (0/05>p ). نتایج حاصل از بررسی هم ‌خونی در ایستگاه نشان داد که خوشبختانه کنترل آمیزش‌ ها و عدم استفاده مکرر از بز نر خاص در جفتگیری گله صورت گرفت و خوشبختانه میزان هم ‌خونی در حد متوسط به پایین می‌ باشد. شناسایی عوامل تاثیرگذار در پرورش می­ تواند به­ طور معنی ­داری به اقتصاد و در آمدزایی پرورش ­دهندگان کمک کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural status and identification of social, environmental and genetic factors using analyzing the data of the questionnaire and phenotypic traits in goats

نویسندگان [English]

  • Samaneh Khodadadi
  • Arash Javanmard
  • Seyed Abbas Rafat
  • Karim Hasan Pur
Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

 The main goal of proper scientific management is to achieve maximum profitability and productivity. It is necessary to identify the role of management factors on the performance of livestock units. Therefore, the present study aimed to identify the role of social, environmental, genetic factors in goat breeding through analysis of questionnaire data and phenotypic traits. At first, the number of breeders and participants in the "World Goat Day Conference" of the Institute of Animal Science Research of Iran was obtained and the questionnaire was filled up through interview on virtual channels and through face-to-face interviews with 82 active growers from different provinces. In the second step, all row data collected from farmers from including technical and breeding information management statue, pest contamination medicinal usage, Nutrition and formulation of data (forage and concentration), marketing place, number of kids and input and equipment and the main problems of breeding has been instigated, then a statistical index of all collected records was analyzed in all groups. Result of present study show number of kidding and mortality is two important factor in this specific raising, kidding number also effect result of survivability in goat raising due to Nutritional condition of does in third step analysis of data collected from two Research station of South Khorasan and Sagez analyzed using cfc, SAS and Result of study shows sex of kid, year of birth and interaction between year and type of birth show significant effect of different live weight in different stage of life(p < 0.05) in both station. The use of livestock experts in livestock farms can provide university educators with livestock breeders, which brings about a bridge between science and the introduction of theory into a practical step to maximize livestock production potential.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Management factors
  • Breeding goats
  • Inbreeding
  • Fixed effects

مراجع

  1. ارسلان ­بد، ر.، 1377. مدیریت واحدهای کشاورزی و دامپروری. جلد اول برنامه­ ریزی و کنترل. انتشارات دانشگاه ارومیه. چاپ اول. شابک9646544096.
  2. اسدی­ خشوئی، ا.، 1371. تخمین پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی برخی صفات اقتصادی در نژاد گوسفند آواسی، شال، بلوچی و آمیخته آن ­ها. پایان ‌نامه کارشناسی ­ارشد. دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی.
  3. باقری، م.، 1388. بررسی عوامل مؤثر بر مرگ و میر بره­ های لری بختیاری از بدو تولد تا هنکام از شیرگیری. تحقیقات دامپزشکی و فرآورده ­های بیولوژیک (پژوهش و سازندگی). دوره 22، شماره 4، صفحات 8 تا 15.
  4. بحری ­بیناباج،  ف.؛ طهمورث ­پور، م.؛ اسلمی­ نژاد، ع.ا. و وطن خواه، م.، 1392. تعیین بهترین وزن هنگام تولد بره ‌های نژاد قره گل در رابطه با زنده ­مانی آن ­ها تا سن شیرگیری. نشریه تحقیقات علوم دامی. دوره 2، شماره 1، صفحات 53 تا 63.
  5. بهرام ­پور، ج. و ستایی ­مختاری، م.، 1398. مولفه ­های تولیدی و تولیدمثلی موثر بر حذف در گاوهای شیری هلشتاین. محیط زیست جانوری. دوره 11، شماره 4، صفحات 39 تا 46.
  6. رشیدی، ا.، 1371. تخمین پارامترهای ژنتیکی و فنوتیپی صفات اقتصادی در گوسفند مغانی. پایان ‌نامه کارشناسی ­ارشد. دانشکده کشاورزی، دانشگاه مشهد.
  7. رضاییان، ع.، 1386. اصول مدیریت. انتشارات سمت. شابک ‎۹۶۴۴۵۹۸۱۲۱.
  8. زارع، ش.؛ نهضتی، ا. و نهضتی، غ.، 1379. بررسی خصوصیات شیردهی و رشد بره ‌های شیرخوار گوسفند ورامینی. پژوهش و سازندگی. دوره 13، شماره 14، صفحات 127 تا 129.
  9. سرگلزائی، م.، 1376. روند ژنتیکی و محیطی برخی از صفات تولیدی در گوسفند لری-بختیاری، پایان ‌نامه کارشناسی­ ارشد، دانشگاه اصفهان.
  10. سعادت ­نوری، م. و سیاه ­منصور، ص.، 1361. اصول نگه ­داری و پرورش گوسفند. انتشارات اشرفی.
  11. سی ‌سخت، ی.؛ وطن ‌خواه، م.؛ میرزائی، ح.م.؛ یوسف­ الهی، م. و حسین ­پورمشهدی، م.، 1388. برآورد برخی عوامل محیطی و پارامترهای ژنتیکی زنده­ مانی بره­ های لری بختیاری. نشریه علوم دامی. سال 84 ، صفحات 66 تا 70.
  12. قارون، ز.؛ شعبانعلی، ح. و کلانتری، ح.، 1388. بررسی نقش آموزش ­های ترویجی در بهبود مدیریت واحدهای دامپروری صنعتی ایران. سومین کنگره علوم ترویج و آموزش کشاورزی، مشهد.
  13. ملک ­محمدی، ا.، 1384. جزوه درسی مدیریت در ترویج کشاورزی. دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران.
  14. واعظ ­ترشیزی، ر.، 1369. بررسی استعداد تولیدی و ژنتیکی گوسفندان بلوچی. پایان‌ نامه کارشناسی­ ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
  15. وطن ­خواه، م.، 1391. اثر عوامل ژنتیکی مؤثر بر زنده ­مانی بره ­های لری بختیاری از تولد تا سن یک ­سالگی با استفاده از مدل­ های خطی و غیرخطی. مجله علوم دامی ایران. شماره 3، صفحات 431 تا 439.
  16. Alexander, G., 1984. Constraints to lamb survival. In Reproduction in sheep (Eds DR Lindsay, DT Pearce). pp: 199-209.
  17. Boujenane, I. and Bradford, G.E., 1991. Genetic effects on ewe productivity of crossing D'man and Sardi breeds of sheep. Journal of animal Science. Vol. 69, No. 2, pp: 525-530.
  18. Chniter, M.; Hammadi, M.; Khorchani, T.; Krit, R.; Lahsoumi, B.; Sassi, M.B. and Hamouda, M.B., 2011. Phenotypic and seasonal factors influence birth weight, growth rate and lamb mortality in D’man sheep maintained under intensive management in Tunisian oases. Small Ruminant Research. Vol. 99, No. 2-3, pp: 166-170.
  19. Do Prado Paim, T.Da.; Silva, A.F.; Martins, R.F.S.; Borges, B.O.; Lima, P.D.M.T.; Cardoso, C.C. and McManus, C., 2013. Performance, survivability and carcass traits of crossbred lambs from five paternal breeds with local hair breed Santa Inês ewes. Small Ruminant Research. Vol. 112, No. 1, pp: 28-34.
  20. Farid, A.; Makarechian, M. and Sefidbakht, N., 1977. Crossbreeding of Iranian Fat-Tailed Sheep: Lamb Performance of Karakul, Mehraban and Naeini Breeds. Journal of Animal Science. Vol.  44, No. 4, pp: 542-548.
  21. Getachew, T.; Gizaw, S.; Wurzinger, M.; Haile, A.; Rischkowsky, B.; Okeyo, A.M. and Mészáros, G., 2015. Survival analysis of genetic and non-genetic factors influencing ewe longevity and lamb survival of Ethiopian sheep breeds. Livestock Science. Vol. 176, pp: 22-32.
  22. Juma, K.H.; Alkass, J. and Aldoori, T.S., 1985. studied on some economic characteristic in awassi and Arab, sheep. birth and weaning weight. World review of animal production. Vol. 21, pp: 55-59.
  23. Kirmani, M.I.; Singh, H. and Chaudary, R.P., 1986. the estimation of certain genetic parameters in hampshire, South. Down and polled dorset breeds of sheep. Indian. Journal of animal Research. Vol. 20, pp: 19-24.
  24. Loos, R.J.; Derom, C.; Eeckels, R.; Derom, R. and Vlietinck, R., 2001. Length of gestation and birthweight in dizygotic twins. The Lancet. Vol. 358, No. 9281, pp: 560-561.
  25. Maarof, N.N.; Juma, K.H.; Arafat, E.A. and Chackmakchy, A.N., 1986. Evaluation of production in Hamdani sheep. World Review of Animal Production. Vol. 22, No. 1, pp: 51-52.
  26. Martin, T.G.; Sales, D.I.; Smith, C. and Nicholson, D., 1980. Phenotypic and genetic parameters for lamb weights in a synthetic line of sheep. Animal Science. Vol. 30, No. 2, pp: 261-269.
  27. Morris, C.A.; Hickey, S.M. and Clarke, J.N., 2000. Genetic and environmental factors affecting lamb survival at birth and through to weaning. New Zealand Journal of Agricultural Research. Vol. 43, No. 4, pp: 515-524.
  28. Mukasa-Mugerwa, E.; Lahlou-Kassi, A.; Anindo, D.; Rege, J.E.O.; Tembely, S.; Tibbo, M. and Baker, R.L., 2000. Between and within breed variation in lamb survival and the risk factors associated with major causes of mortality in indigenous Horro and Menz sheep in Ethiopia. Small Ruminant Research. Vol. 37, No. 1, pp: 1-12. 
  29. Näsholm, A. and Danell, O., 1996. Genetic relationships of lamb weight, maternal ability, and mature ewe weight in Swedish finewool sheep. Journal of Animal Science. Vol. 74, No. 2, pp: 329-339.
  30. Newman, S.N.; Wickham, G.A.; Rae, A.L. and Anderson, R.D., 1983. Weaning weight adjustments for selecting lambs born to year-old ewes. New Zealand Journal of Agricultural Research. Vol. 26, No. 4, pp: 427-431.
  31. Notter, D.R.; Swiger, L.A. and Harvey, WR., 1975. Adjustment Factors for 90-Day Lamb Weight 1, 2. Journal of Animal Science. Vol. 40, No. 3, pp: 383-391.
  32. Rae, A.L., 1982. breeding. in: C.I. Chapman(ed). Breeding sheep and goat production. Elsevier science publisher company. pp: 25-33.
  33. Riggio, V.; Bishop, S.C. and Finocchiaro, R., 2005. Genetic analysis of early lamb survival in extensively reared lambs. Italian Journal of Animal Science. Vol. 4, No. 2, pp: 73-75.
  34. Riggio, V.; Finocchiaro, R. and Bishop, S.C., 2008. Genetic parameters for early lamb survival and growth in Scottish Blackface Sheep Journal of Animal Science. Vol. 86, No. 8, pp: 1758-1764.
  35. Ruttle, J.L., 1971. Influence of Sex and Type of Birth on Performance of Early Weaned Lambs 1. Journal of Animal Science. Vol. 32, No. 5, pp: 974-976.
  36. Sidwell, G.M. and Miller, L.R., 1971. Production some pure breeds of sheep and their crosses. II.Birth weight and weaning weight of lambs. Journal of Animal Science. Vol. 32, pp: 1090-1094.
  37. Southey, B.R.; Rodriguez-Zas, S.L. and Leymaster, K.A., 2001. Survival analysis of lamb mortality in a terminal sire composite population. Journal of animal science. Vol. 79, No. 9, pp:  2298-2306.
  38. Topal, M.; Akskal, V. and Yaganoglu, M.A., 2010. Analysis of factor affecting the birth weight of cholistani cattle calves. Pakistan Veterinary Journal. Vol. 30, pp: 247- 290.
  39. Vesly, J.A. and Robison, O.W., 1970. genotype-sex interaction in sheep. Journal of Animal Science. Vol.  31, pp: 273.
  40. Vostrý, L. and Milerski, M., 2013. Genetic and non-genetic effects influencing lamb survivability in the Czech Republic. Small Ruminant Research. Vol. 113, No. 1, pp:  47-54.
  41. Warmington, B.G. and Kirton, A.H., 1990. Genetic and non -genetic influences on growth and carcass traits of goat’s. Small Ruminant Research. Vol. 3, pp: 147-165.
  42. Warmington, B.G. and Kirton, A.H., 1990. Genetic and non -genetic influences on growth and carcass traits of goat’s. Small Ruminant Research. Vol. 2, pp: 021-022.
  43. Wilson, D.E.; Rothschild, M.F.; Boggess, M.V. and Morrical, D.G., 1996. Adjustment factors for birth weight and 30‐day, 60‐day, and 90‐day weaning weight in sheep1. Journal of Animal Breeding and Genetics. Vol. 113, No. 1‐6, pp: 29-41.
  44. Wilson, R.T., 1987. Livestock production in central Mali: Environmental factors affecting weight in traditionally managed goats and sheep. Animal Science. Vol. 45, No. 2, pp: 223-232.
  45. Yazdi, M.H.; Eftekhari‐Shahroudi, F.; Hejazi, M. and Liljedahl, L.E., 1998. Environmental effects on growth traits and fleece weights in Baluchi sheep. Journal of Animal Breeding and Genetics. Vol. 115, No. 1‐6, pp: 455-465.
  46. Zhou, H.M.; Allain, D.; Li, J.Q.; Zhang, W.G. and Yu, X.C., 2003. Effects of non-genetic factors on production traits of Inner Mongolia cashmere goats in China. Small Ruminant Research. Vol. 47, pp: 85-89.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 12، شماره 4
دی 1399
صفحه 143-152

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار