بررسی تنوع زیستی مورچگان (Hymenoptera: Formicidae) در غرب شبه جزیره میانکاله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

2 گروه تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم ها، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

حفاظت از تنوع زیستی از ضروریت‌های اجرای برنامه توسعه پایدار است. برای حفاظت از تنوع زیستی، شناخت و محاسبه عوامل مؤثر آن ضروری است. به منظور شناخت تنوع زیستی مورچگان در میانکاله، 411 تله در 110 منطقه‌ غربی میانکاله برای مدت یک سال (از مهر 1397 تا 1398) برای تکرارهای ماهانه گذاشته شد. تله‌ها بعد از 48 ساعت جمع‌آوری و نمونه‌ها جداسازی، شمارش و شناسایی گردید. برای تخمین کارایی نمونه‌گیری از منحنی تجمعی تاکسون ها استفاده شد. تنوع زیستی با شاخص‌های غالبیت، تنوع زیستی و غنای زیستی محاسبه گردید. منحنی تجمعی تاکسون ها اشعاع نمونه‌گیری را در نمونه 50 ام نشان داد و مشخص گردید نمونه‌گیری دارای کارایی کامل است. چهار جنس Messor ،Aphoenogaster ،Crematogaster و Tapinoma با 84 % نمونه‌ها، بیش ترین افراد را تشکیل می‌دادند. ضریب غالبیت 0/63، شانون 0/64 و مارگالف 0/76 بود. تنوع و غنای زیستی در زمستان به شکل قابل ملاحظه‌ای پائین آمده و با فصل تابستان دارای تفاوت معنی‌دار است (p<0/01)، غالبیت تاکسون برعکس در زمستان بیش ترین و در تابستان کم ترین بود. تنوع میان فصل زمستان و تابستان تفاوت معنی‌دار بود (p<0/01). نمودار رسته‌بندی نشان داد مهم ترین عامل مؤثر بر تنوع زیستی تغییر عوامل آب و هوایی بر اساس تغییر فصل‌هاست به طوری که گونه‌های غالب در فصل‌های بهار، تابستان و زمستان متفاوت بوده و برای فصل زمستان کاهش در همه تاکسون‌هاست. همبستگی میان شاخص تنوع شانون و دماهای کمینه و بیشینه نشان داد با افزایش دما تنوع زیستی افزایش می‌یابد برعکس با افزایش دمای کمینه و بیشینه غالبیت زیستی کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Biodiversity of ants (Hymenoptera: Formicidae) in west Miankaleh peninsula

نویسندگان [English]

  • Parvin Habibi Ardebili 1
  • Ali akbar Bagherian yazdi 1
  • Seyyed Darioush Moghaddas 2
1 Department of Biology, Faculty of Basic Sciences, Golestan University, Gorgan, Iran
2 Department of Biodiversity and Ecosystems Management Environment Sciences Research Institute, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The conservation of biodiversity is necessities sustainable development programs. Conservation of biodiversity relies strongly on the evaluation of extant species factors which affect diversity aspects in a given area. To investigate biodiversity of ants in Miankaleh, a 411 pitfall 110 localities were placed in west, from Oct. 2018 to 2019. Pitfalls were collected 48 hours after place. Then, samples were taken out of the traps, counted, weighted and identified as morphotypes. Sample-based used to test the reliability of sampling. Shannon, Dominance, and Margaret indexes were calculated, dominance and richness respectively. Most individuals were in four genera of Messor, Aphoenogast, Crematogaster and Tapinoma, 84% of samples. Shannon, Dominace and Marglef indices were 0.64, 0.63 and 0.76 respectively. Diversity and richness decreased dramatically in winter so that there were statistically significant differences between them (p<0.01). Taxon's dominance was at the highest in winter and lowest in summer. There was a statistically significant difference between the diversity index of two seasons (p<0.01). Ordination based on principle component analysis Showed the most effective factor on ants’ biodiversity is changes of weather that is associated with seasons change, so that the dominant species were different in springs, winter and summer and a decrease was seen in all taxa in winter. There were a statistically significant positive correlation between Shannon index and minimum and maximum temperatures and negative correlation between dominance and minimum and maximum temperatures and of Dominance was significant negatively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ant
  • Biodiversity
  • Miankaleh Wildlife Refuge
  • Richness
  • Dominance

مراجع

  1. ﺣﺠﺘﯽ، و.؛ ﭘﺎک­ نیا، ا.؛ کمی، ح.ق. و گل­ﻣﺤﻤﺪی، م.ص.، 1387. ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪهای ﻣﻮرﭼﻪ در دو منطقه اﺳﺘﭙﯽ و ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﯽ دامغان. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ زﯾﺴﺖ­ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺟﺎﻧﻮری. دوره 1، ﺷﻤﺎره 2، صفحات 9 تا 13.
  2. مرادزاده، س.، 1398. بررسی تنوع زیستی بندپایان خاکزی در النگدره (استان گلستان). پایان ­نامه کارشناسی­ ارشد. رشته زیست شناسی جانوری. گرایش بیوسیستماتیک. دانشگاه گلستان.
  3. Adis, J., 1979. Problems of interpreting arthropod sampling with pitfall Zoologischer anzeiger. Vol. 202, pp: 177-184.
  4. Bolton, B., 1995. A new general catalogue of the ants of the world. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. 504 p.
  5. Bolton, B.; Alpert, G.; Ward, P.S. and Naskrecki, P., 2007. Bolton's catalogue of ants of the word. Compact Disc Edition. Harvard University Press. pp: 1758-2005.
  6. Colwell, R.K.; Mao, C.X. and Chang, , 2004. Interpolating extrapolating, and comparing incidence-based species accumulation curves. Ecology. Vol. 85, pp: 2717-2727.
  7. Corrie, S.; Moreau, A.D.; Brian, D.; Wray, A.; Jesse, E.C.; Zekanski-Moir, A.C.; Benjamin, E.R. and Rubin, A.B., 2013. DNA preservation: a test of commonly used preservatives for insects. Invertebrate Systematics. Vol. 27, pp: 81-86.
  8. Green, C., 2000. Pitfall trapping for long-term monitoring of invertebrates. Ecological Management. Vol. 8, pp: 73-93.
  9. Hammer, Ø.; Harper, D.A.T. and Ryan, P.D., 2001. PAST: Paleontological Statistics Software Package for Education and Data Analysis. Palaeontologia Electronica. Vol. 4, No. 1, pp: 9.
  10. Höfer, H.; Astrin, J.; Holstein, J.; Spelda, J.; Meyer, F. and Zarte, N., Propylene glycol a useful capture preservative for spiders for DNA barcoding. Arachnologische Mitteilungen. Vol. 50, pp: 30-36.
  11. Hölldobler, B. and Wilson, O.E., The Ants. Harvard University Press. ISBN 0-674-04075-9.
  12. Kiran, K.; Alipanah, H. and Paknia, O., 2013. A new species of the ant genus AphaenogasterMayr (Hymenoptera: Formicidae) from Iran. Asian myrmecology. 5, pp: 45-51.
  13. Margalef, R., 1958. Information theory in ecology. General Systems. Vol. 3, pp: 36-71.
  14. Radchenko, A.G., 1997. Review of ants of the genus Cataglyphis Foerster (Hymenoptera, Formicidae) of Asia. Entomol. Obozr. Vol. 76, pp: 424-442. 
  15. Radchenko, A.G., 1998. A key to the ants of the genus Cataglyphis Foerster (Hymenoptera, Formicidae) of Asia. Entomol. Obozr. Vol. 77, pp: 502-508.
  16. Radchenko, A.G. and Paknia, O., 2010. Two new species of the genus Cataglyphis Foerster, 1850 (Hymenoptera: Formicidae) from Iran. Annales Zoologici (Warszawa). Vol. 60, No. 1, pp: 69-76. 
  17. Radchenko, A.G. and Elmes, G.W., 2010. Myrmica ants of the Old World. Fauna Mundi. Vol. 3, pp: 1-789.
  18. Seifert, B., 2012. Clarifying naming and identification of the outdoor species of the ant genus Tapinoma Förster, 1850 (Hymenoptera: Formicidae) in Europe north of the Mediterranean region with description of a new species. Myrmecological News. Vol. 16, pp: 139-147.
  19. Seifert, B.; d’Eustacchio, D.; Kaufmann, B. and Centorame, M., 2017.  Four species within the supercolonial ants of the Tapinoma nigerrimum complex revealed by integrative taxonomy (Hymenoptera: Formicidae). Myrmecological News. Vol. 24, pp: 123-144.
  20. Seifert, B., 1988. A taxonomic revision of the Myrmica species of Europe, Asia Minor, and Caucasia (Hymenoptera, Formicidae). Abh. Ber. Naturkundemus. Görlitz. Vol. 62, No. 3, pp: 1-75.
  21. Seifert, B., 2003. The Palaearctic members of the Myrmica schencki group with description of a new species (Hymenoptera: Formicidae). Entomol. Vol. 53, pp: 141-159.
  22. Seifert, B., 2007. Die Ameisen Mittel- und Nordeuropas. lutra, ISBN:978393641031. 368 p.
  23. Shannon, C.E. and Weaver, W., 1963. The Mathematical Theory of Communication. The University of Illinois Press, Illinois.
  24. Simpson, E.H., 1949. Measurement of diversity. Nature. Vol. 163, pp: 688.
  25. Souza, J.L.P.; Baccaro, F.B.; Landeiro V.L.; Franklin, E.; Magnusson, W.E.; Pequeno, P.A.C. and Fernandes, I.O., 2016. Taxonomic sufficiency and indicator taxa reduce sampling costs and increase monitoring effectiveness for ants. Diversity and Distributions. Vol. 22, pp: 111-122.
  26. Souza, J.L.P.; Baccaro, F.B.; Pequeno, P.A.; Franklin, E. and Magnusson, W.E., 2018. Effectiveness of genera as a higher‑taxon substitute for species in ant biodiversity analyses is not affected by sampling technique. Biodiversity and Conservation. Vol. 27, pp: 3425-3445.
  27. Spence, J.R. and Niemela, J.K., 1994. Sampling Carabid assemblages with pitfall traps: the madness and the method. The Canadian Entomologist. Vol. 126, pp: 881-894.
  28. Tuomisto, H., 2010. A consistent terminology for quantifying species diversity? Yes, it does exist. Oecologia. Vol. 4, pp: 853-860.
  29. Uetz, G.W. and Unzicker, J.D., 1976. Pitfall trapping in ecological studies of wandering spiders. Journal of Arachnology. Vol. 3, pp: 101-111.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 13، شماره 3
مهر 1400
صفحه 315-320

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار