آشکارسازی تغییرات پوشش سرزمین تالاب میقان با استفاده از تکنیک سنجش از دور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران

2 گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران

3 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

امروزه، بررسی روند تغییرات پوشش سرزمین با استفاده از تصاویر ماهواره ­ای یکی از ابزارهای مهم در راستای مدیریت و حفاظت از تالاب‌ها محسوب می ­شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی روند تغییرات پوشش سرزمین تالاب میقان به عنوان یکی از تالاب های مهم زمستان‌گذرانی پرندگان آبزی و کنارآبزی در مرکز کشور طی سال‌های 2008 و 2018 میلادی بوده است. با ارزیابی روند تغییرات این تالاب و هم چنین مقایسه فراوانی پرندگان آبزی و کنارآبزی می‌توان به مدیریت و حفاظت کارآمد از این تالاب و پرندگان آن کمک نمود. در این پژوهش، از تصاویر زمین مرجع ماهواره Landsat سنجنده­ های + ETM و OLI 8 TRIS استفاده شد و پس از اعمال تصحیحات لازم بر روی تصاویر در نرم افزار ENVI 5.4 نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج آشکارسازی تغییرات نشان داد که مساحت این تالاب و میزان پوشش گیاهی آن با گذشت زمان تا سال 2018 به ترتیب کاهشی در حدود 32 و 64 درصد داشته  است. در همین دوره زمانی، مساحت زمین‌های بایر و کشتزارها به ترتیب  6 و 23  درصد افزایش داشته است. هم چنین، بررسی فراوانی پرندگان آبزی و کنار آبزی در سال‌های 2008 و 2018 نشان می­ دهد که فراوانی اغلب خانواده­ های پرندگان آبزی و کنار آبزی در سال 2008 بیش تر از سال 2018 بوده است. با توجه به اهمیت محیط زیستی تالاب میقان به ویژه از نظر تامین منابع حیاتی مورد نیاز جمعیت قابل توجهی از پرندگان آبزی و کنارآبزی، توصیه می­ شود برنامه ­های مدیریتی به منظور پایش و کنترل این تالاب به صورت منسجم صورت پذیرد.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Change detection of land cover in Meighan wetland using remote sensing technique

نویسندگان [English]

  • Alireza Mohammadi 1
  • Kamran Almasieh 2
  • Danial Nayeri 3
1 Department of Environment Sciences and Engineering, Faculty of Natural Resources, University of Jiroft, Jiroft, Iran.
2 Department of Nature Engineering, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran
3 Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran
چکیده [English]

Nowadays, monitoring the wetlands land-use change trends using satellite images is one of the most important tools for managing and conserving wetlands. The goal of this study was to investigate land cover change in Meighan wetland as a remarkable wintering wetland for water birds and waders in the middle of the country during 2008-2018 in order to evaluate the trend of the changes in this wetland and make managers prompt a proper decision for the effective management. In this study, images of the geo-referenced Landsat satellite, ETM+, OLI 8 TRIS were used and after applying necessary corrections on the images, results were analyzed in the ENVI 5.4 software. The results of the change detections indicated that the area of the wetland has decreased by 63.31% during the study period. Vegetation covers of the wetland diminished by 64%. During the study period, barren lands have increased by 11.6%. Also, the area of agricultural land in the border of the wetland has expanded by 23.15%. Besides, reviewing water birds and waders abundance in 2008 and 2018 showed that abundance of the most families of water birds and waders were higher in 2008. Taking the environmental importance of Meighan wetland into account as a place hosting large populations of water birds and waders, we recommend that management plans to survey and systematically control of this wetland should be implemented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Change Detection
  • Meighan Wetland
  • Land cover change
  • Satellite images
  • waterbirds
  • waders

مراجع

  1. انصاری، ا.؛ کلنگری، م. و فرجی، زهرا.، 1397. شناسایی فون پرندگان منطقه شکار ممنوع تالاب میقان اراک. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 10، شماره 2، صفحات 65 تا 72.
  2. بالی، ع.؛ منوری، م.؛ جعفری، م. و عبداللهی، ش.، 1391. روند تغییرات کاربری اراضی در حوضه آبخیر تالاب انزلی طی دوره‌‌های زمانی 2000، 1989، 1975، 2007 با تاکید بر توسعه شهری و اراضی ساخته شده. فصلنامه محیط زیست. سال 1، شماره 53، صفحات 73 تا 80.
  3. پورخباز، ح.؛ یوسفی، خ. و صالحی­ پور، ف.، 1394. بررسی روند تغییرات کاربری و پوشش اراضی تالاب شادگان با استفاده از سنجش دور و ارائه راهکارهای مدیریتی. فصلنامه اکوبیولوژی تالاب. سال 7، شماره 25، صفحات 55 تا 66.
  4. خسروی­ پور، ب.؛ برادران، م. و مهمدی­ کربلایی، ز.، 1394. اهمیت مدیریت تالاب‌ها در بهبود محیط زیست. مدیریت محیط زیست. صفحات 47 تا 51.
  5. شریعت، م.؛ منوری، م. و سبحانی، ف.، 1392. ارزیابی ریسک زیست محیطی معدن کاری در تالاب­ ها (مطالعه موردی تالاب میقان استان مرکزی). فصلنامه اکوبیولوژی تالاب. سال 5، شماره 16، صفحات 41 تا 52.
  6. عابدینی، م. و ستوده ­پور، ا.، 1396. آشکارسازی روند تغییرات دریاچه‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) مطالعه موردی: دریاچه تکتونیکی زریوار. جغرافیای طبیعی. سال 10، شماره 35، صفحات 45 تا 60.
  7. عاشوری، ع. و وارسته­ مرادی، ح.، 1393. بررسی تنوع گونه‌ای پرندگان آبزی و کنارآبزی مهاجر زمستان‌گذران در تالاب بین‌المللی انزلی. اکوبیولوژی تالاب. سال 6، شماره 2، صفحات 55 تا 66.
  8. غفاری، ص.؛ مرادی، ح. و مدرس، ر.، 1397. مقایسه روش ­های طبقه­ بندی پیکسل‌‌های شیئی­ گرا در تهیه نقشه کاربری اراضی (مطالعه موردی: دشت های اصفهان- برخوار، نجف ­آباد و چادگان). سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی. سال 1، شماره 9، صفحات 40 تا 57.
  9. فیروزآبادی، پ.؛ تلخابی، ح.ر. و حسینجانی، ل.، 1392. آشکارسازی تغییرات حوضه کویر میقان با استفاده از تصاویر ETM+, TM ,MSS و داده ­های اقلیمی در دوره 2011-1973. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. سال 13، شماره 31، صفحات 173 تا 189.
  10. گلزار، ا.؛ شمس ­اسفندآباد، ب.؛ مرشدی، ج.؛ نادری, م. و جوزی، س.ع.، 1398. بررسی تنوع گونه‌ای پرندگان آبزی و کنارآبزی زمستان گذران در دریاچه چغاخور در استان چهارمحال و بختیاری. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال 11، شماره 4، صفحات 93 تا 100.
  11. مددی، ح. و اشرف ­زاده، م.ر.، 1389. بررسی تغییرات پوشش سرزمین در محدوده تالاب بام ­دژ با رویکرد بوم­ شناسی سیمای سرزمین. مجله علوم و فنون دریایی ایران. سال 9، شماره 1، صفحات 49 تا 59.
  12. مکرونی، س.؛ سبزقبایی، غ.؛ یوسفی­ خانقاه، ش. و سلطانیان، س.، 1395. آشکارسازی روند تغییرات کاربری اراضی تالاب هورالعظیم با استفاده از سیستم سـنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی. سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی. سال 3، شماره 7، صفحات 89 تا 99.
  13. هاشمی ­تنگستانی، م.؛ بیرانوند، س. و طیبی، م.ح.، 1392. آشکارسازی تغییرات دریاچه بختگان فارس در بازه زمانی 1335 تا 1386. محیط­ شناسی. سال 3، شماره 39، صفحات 188 تا 199.
  14. Ballanti, L.; Byrd, K.B.; Woo, I. and Ellings, C., Remote sensing for wetland mapping and historical change detection at the Nisqually River Delta. Sustainability. Vol. 9, No. 11, pp: 1-32.
  15. Emadi, M.; Baghernejad, M.; Pakparvar, M. and Kowsar, S.A., 2010. An approach for land suitability evaluation using geostatistics, remote sensing, and geographic information system in arid and semiarid ecosystems. Environmental monitoring and assessment. Vol. 164, No. 1-4, pp: 501-511.
  16. Fichera, C.R.; Modica, G. and Pollino, M., 2012. Land Cover classification and change-detection analysis using multi-temporal remote sensed imagery and landscape metrics. European journal of remote sensing. Vol. 45, No. 1, pp: 1-18.
  17. Hegazy, I.R. and Kaloop, M.R., 2015. Monitoring urban growth and land use change detection with GIS and remote sensing techniques in Daqahlia governorate Egypt. International Journal of Sustainable Built Environment. Vol. 4, No. 1, pp: 117-124.
  18. Islam, M.M. and Shamsuddoha, M., 2018. Coastal and marine conservation strategy for Bangladesh in the context of achieving blue growth and sustainable development goals (SDGs). Environmental science & policy. Vol. 87, pp: 45-54.
  19. Jin, S.; Yang, L.; Danielson, P.; Homer, C.; Fry, J. and Xian, G., 2013. A comprehensive change detection method for updating the National Land Cover Database to circa 2011. Remote Sensing of Environment. Vol. 132, pp:
    159-175.
  20. Kaliraj, S.; Chandrasekar, N.; Ramachandran, K.K.; Srinivas, Y. and Saravanan, S., 2017. Coastal land use and land cover change and transformations of Kanyakumari coast, India using remote sensing and GIS. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science. Vol. 20, No. 2, pp: 169-185.
  21. Keddy, P.A., 2010. Wetland ecology: principles and conservation. Cambridge University Press. 207 p.
  22. Zeng, Y.; Schaepman, M.E.; Wu, B.; Clevers, J.G. and Bregt, A.K., 2008. Scaling-based forest structural change detection using an inverted geometric-optical model in the Three Gorges region of China. Remote Sensing of Environment. Vol. 112, No. 12, pp: 4261-4271.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 13، شماره 3
مهر 1400
صفحه 405-412

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار