ارزیابی مطلوبیت زیستگاه کل و بز (Capra aegagrus) در منطقه حفاظت‌شده خائیز در فصل زادآوری با استفاده از روش HEP

نوع مقاله : تنوع زیستی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

چکیده

در این مطالعه، هدف بررسی مطلوبیت زیستگاه گونه کل و بز در فصل زادآوری در منطقه حفاظت‌ شده سولک، در استان کهگیلویه و بویر احمد، شهرستان بهمئی، با استفاده از روش هپ بوده است. در حال حاضر بیش ­ترین تخریب­ های زیستگاهی متوجه پستانداران بزرگ ­جثه به ­خصوص علف ­خوارانی مانند کل و بز است لذا حفظ زیستگاه های زادآوری و مطالعه آن­ ها به ­خصوص زیستگاه ­های مطلوب گونه های کم ­پراکنش مثل کل و بز تاثیر به ­سزایی بر بقا و تولیدمثل گونه ­ها خواهد داشت. ارزیابی زیستگاه به ­عنوان یک راه ­حل عملی برای انجام این مهم مطرح است با ارزیابی زیستگاه می ­توان مطلوبیت و تعداد واحدهای زیستگاهی موجود برای زادآوری این گونه را به­ دست آورد. برای این کار ابتدا منطقه به دو زیستگاه شمالی و جنوبی تقسیم شد. سپس ارزیابی زیستگاه گونه کل و بز در فصل زادآوری به­ روش HEP و رتبه ­دهی به متغیرهای مختلف زیستگاهی در دو زیستگاه انجام شد. در انتها نتایج حاصل از این دو مورد مقایسه قرار گرفتند. شاخص‌های زیستگاهی اندازه‌ گیری شده عبارتند از: تراکم و تنوع پوشش گیاهی، ارتفاع، شیب، جهت، دسترسی به منابع آبی، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از جاده، میزان رفت ‌و آمد شکارچیان، شدت حضور دام در منطقه و طعمه ­خواری . امتیاز هر شاخص از ۱ تا ۵ متغیر بود. سپس براساس مطلوبیت زیستگاه، مقادیر HSI برای هریک از بخش‌ها محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Estimation of the desirability of the whole and goat habitat (Capra aegagrus) in the protected area of Khayyz during the regeneration season using the HEP method

نویسندگان [English]

  • Seyed Sajad Daneshi 1
  • Farangis Sokhango 2
  • Behrouz Behrouzirad 1
1 Department of Environment, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
2 Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Environment, University of Malayer, Malayer, Iran
چکیده [English]

In this study, the aim of studying the desirability of the habitat of the whole and Capra aegagrus species in the regeneration season in the protected area of ​​Sulak, Kohgiluyeh and Boyerahmad province, Bahmei, was using the Hep method. Currently, most of the habitat degradation is to large mammals, especially herbivores such as whole and goats. Therefore, the maintenance of regeneration habitats and their study especially favorable habitats of low-yielding species such as whole and goat has a significant effect on survival and production and the like. There will be species. Habitat assessment is a practical solution for this important issue. By assessing the habitat, the desirability and number of habitat units available for regeneration of this species can be obtained. To do this, the region was first divided into two northern and southern habitats. Then, assessment of the habitat of whole and goat species in the regeneration season by HEP method and ranking of different habitat variables in two habitats. At the end, the results of the two cases were compared. The measured habitat indicators are density and diversity of vegetation, elevation, slope, direction, access to water resources, distance from residential areas, distance from the road, trapping rate of predators, trapping intensity in the area and predation. The score for each index varied from 1 to 5. Then, based on the habitability utility, the HSI values ​​for each section were calculated.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Habitat
  • Habitat suitability
  • Tang Sułak
  • Goats
  1. اوکاتی، س.، 1389. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه جبیر در منطقه شکار ممنوع مک سرخ زابل در دو فصل پاییز و زمستان. پایان ­نامه کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم و تحقیقات خوزستان.
  2. شیرزاد، م.؛ ریاضی، ب. و توکلی، م.، ۱۳۹۱ .تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه ­های گونه پازن در پارک ملی خجیر. محیط زیست جانوری. سال 4، شماره 4، صفحات ۹ تا 1۶.
  3. فراشی، آ.؛ کابلی، م. و مومنی، ا.، ۱۳۸۱. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه بز و پازن (Capra aegagrus) به کمک روش تحلیل فاکتوری آشیان بوم شناختی (ENFA) در پارک ملی کاله قاضی، استان اصفهان. محیط زیست طبیعی دانشگاه تهران (منابع طبیعی ایران). دوره ۶، شماره 1، صفحات ۳۳ تا ۳۶.
  4. کرمی، م.؛ ریاضی، ب. و کلانی، ن.، 1385. ارزیابی زیستگاه کفتار ایرانی (Hyaena hyaena hyaena) در پارک ملی خجیر و ارائه مدل مطلوبیت به­ روشHEP . مجله علوم محیطی. شماره 11، صفحات 77 تا 86.
  5. گلجانی، ر.، 1388. مطلوبیت زیستگاه کل و بز را در پارک ملی کلاه قاضی با روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران.
  6. گلزار، ا.، ۱۳۹۰. مکان‌ یابی و تعیین مطلوبیت زیستگاه گوزن زرد ایرانی (Dama mesopotamica) با استفاده از روش (HEP=HatbitatEvaluation Produces) در منطقه حفاظت‌ شده دنا. پایان‌ نامه کارشناسی ­ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان.
  7. مصطفوی، س.م.؛ علیزاده، ا.؛ کابلی، م.؛ کرمی، م.؛ گلجانی، ر. و محمدی، س.، ۱۳۸۹. تهیه نقشه مطلوبیت زیستگاه‌های بهاره و تابستانه گونه پازن در پارک ملی لار. فصلنامه علوم و فنون طبیعی. شماره ۲، صفحات 111 تا 121.
  8. منوچهری، و.، 1390. مکان‌یابی و تعیین مطلوبیت زیستگاه گوزن زرد ایرانی (Dama mesopotamica) با استفاده از روش HEP =)(Hatbitat Evaluation Produces در منطقه حفاظت‌ شده قلاجه استان کرمانشاه به‌ منظور رهاسازی آن. پایان‌ نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان.
  9. Allen, A.W., 2002. Habitat suitability Index Model. Gray Rartridge. U.S fish and wildlife servise.
  10. Alqamy, H.E.; Abdelhameed, A.I.; Nagy, A.; Hamada, A.; Rashad, S. and Kamel, M., 2010. Predicting the status and distribution of the nubian ibex (capra nubiana) in the highaltitude mountains of south sinai (Egypt). Galemys. Vol.22, pp: 517-530.
  11. Gavashelishvili, A., 2004. Habitat selection by East Caucasian tur. BiologicalConservation. Vol.120, pp: 391-398.
  12. Hirzel, E., 2006. Evaluating the ability of habitat species presences. Ecological Modelling. Vol. 199, pp: 142- 152.
  13. Nanni, R.F. and Lawes, M.J., 1993. The density, habitat use and social organisation of Dorcas Gazelles (Gazella dorcas) in Makhtesh Ramon, Negev Desert, Israel. J. Arid Environ. Vol. 24, No. 2, pp: 177-196.
  14. Olever, F. and Wotherspoon, J., 2005. Modeling habitat selection Using presence- only data: Case stady of a colonial hollow nesting bird, the snow petrel, Ecological Modeling. Vol. 95, pp: 1-18.
  15. Sarhangzadeh, J.; Yavari, A.R.; Hemami, M.R.; Jafari, H.R. and Shamsesfandabad, B., 2013. Habitat suitability modeling for wild goat (Capra aegagrus) in amountainous arid area. Central Iran. Caspian Journal of Environmental Sciences. Vol. 11, pp: 41-51.
  16. Shams Esfandabad, B.; Karami, M.; Riazi, B. and Sadough, M.B., 2010. Habitat associations of wild goat in central Iran: implications for conservation. European Journal of Wildlife Research. Vol. 56, pp: 883-894.