بررسی تغییرات اکسیژن، دما و جمعیت‌های ماکروبنتوزهای رودخانه شهرستانک

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

1 گروه زیست شناسی دریا، دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ایران

2 شرکت مهندسین مشاور شیل آمایش, تهران، ایران,

چکیده

شناخت شرایط کیفی و زیستی اکوسیستم‌های آبی، جهت مدیریت موثر بر آن ها ضروری است. پژوهش حاضر، شرایط کیفی آب، اجتماعات کفزیان بزرگ و ساختار جمعیتی آن ها را در بخشی از رودخانه شهرستانک مورد بررسی قرار داده و با توجه به اهمیت این رودخانه به دلیل تغذیه رودخانه کرج، به عنوان یکی از مهم ترین منابع آب شرب شهر تهران، به طبقه‌بندی و ارزیابی ایستگاه های مورد بررسی پرداخته است. در این راستا ضمن اندازه‌گیری و برآورد شاخص های کیفی آب رودخانه مذکور، از شاخص هیلسنهوف استفاده گردید. پژوهش از دی ماه سال 1385 به مدت یک سال در 3 ایستگاه در طول رودخانه با 3 تکرار به همراه ثبت شرایط فیزیکی و شیمیایی آب (اکسیژن و دما) و نمونه برداری از انواع ماکروبنتوزهای رودخانه صورت گرفت. بیش ترین میزان اکسیژن محلول در آذر ماه 13/33 میلی‌‌گرم در لیتر و کم ترین مقدار 6/8 میلی‌گرم در لیتر در مرداد ماه و میانگین آن در کل دوره 8/3 میلی‌گرم در لیتر بود. بالاترین میزان میانگین دمایی در مرداد ماه 12 درجه سانتی گراد و کم ترین آن در آذر ماه 4/3 درجه سانتی گراد و میانگین کلی 7/7 درجه سانتی گراد ثبت گردید. در بررسی‌های انجام شده تعداد 18 خانواده از ماکروبنتوزها شناسایی شد که با توجه به تنوع خانواده‌های موجود، بیش ترین و کم ترین فراوانی به ترتیب در فصل زمستان مربوط به خانواده‌های Baetidae و Tabannidae، در بهار خانواده‌های Chironomidae وStratiomydae ، در تابستان خانواده‌های Chironomidae ‌و Gammaridae و در پاییز خانواده‌های Chironomidae و Tabannidae بوده است. بالاترین میزان فراوانی در طول یک سال، متعلق به خانواده Chironomidae با میزان 1575 نمونه در مترمربع و کم ترین فراوانی مربوط به خانواده Stratiomyidae با 1 نمونه در مترمربع بود. براساس مقادیر سنجه‌های جمعیتی و با استفاده از شاخص زیستی به دست آمده، کیفیت آب رودخانه در طول ماه های مورد مطالعه بین 3/39 تا 5/1 و با میانگین کلی عدد 4/56 ثبت گردید که نشانگر کیفیت خوب آب در طول یک سال بوده است.



 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of water quality changes (temperature & dissolved oxygen) and macroinvertebrates population of Shahrestanak River (Karaj, Iran)

نویسندگان [English]

  • Reyhaneh Ghane 1
  • Maral Alimoradi Naserabadi 1
  • Behrouz Abbaszadeh 2
1 Department of Marine Biology, Faculty of Marine Science and Technology, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Iran
2 Shie Amayesh Consulting Engineers Company, Tehran, Iran,
چکیده [English]

Understanding the quality & biological conditions of aquatic ecosystem is essential for management. In this study, some indices (Temperature & Dissolved Oxygen) of Shahrestanak River (Karaj, Iran) were measured and Hillsenhoff Index (HFBI) was used. This research was carried out from January 2006 for duration of one year in 3 stations of the river with 3 replication for temperature and dissolved oxygen sampling and at the same time different types of macroinvertebrates of the river was sampled. Dissolved oxygen in the River was varied from maximum 13.3mg/l in November to 6.8mg/l in July. The average was 8.3mg/l in this time. The maximum temperature was 12°C in July and minimum was 4.3°C in December. The total average was 7.7°C. In this study, 21 families of macroinvertebrates were identified. Due to seasonal variation, maximum & minimum number of macroinvertebrate sample in winter was belonging to Baetidae and Tabannidae families, respectively. In spring Chironomidae and Stratiomyidae; in summer Chironomidae & Gammaridae families and in autumn Chironomidae and Tabannidae families respectively had maximum & minimum number of macroinvertebrates. The maximum number of abundance was 1575samples/m² which belonged to Chironomidae and the minimum number was 1samples/m² which belonged to Stratiomyidae. The value of Hillsenhoff Index in sampling period was 3.39 to 5.1 and the average was 4.56 which according to the table of Hillsenhoff Index is a cue to the good quality of water during the year of sampling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Temperature
  • Dissolved oxygen
  • Macroinvertebrates
  • Hillsenhoff Index
  • Shahrestanak River