شناسایی تاثیر تغییرات کاربری اراضی از روستا به شهر بر تنوع پرندگان: مطالعه موردی شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

شهرنشینی به دلیل تخریب کیفیت زیستگاه و تکه تکه شدن آن به عنوان مهم ترین محرک انقراض گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در قرن حاضر به شمار می‌آید. از این رو، بررسی تغییرات موزایک موزائیک کاربری و پوشش اراضی می‌تواند اطلاعات مفیدی در مورد تغییر فرآیندهای اکولوژیکی بخصوص تغییر در تنوع پرندگان در سیماهای شهری فراهم کند. عملیات مشاهده و ثبت پرندگان از فروردین تا اردیبهشت سال ۱۴۰۰ بین ساعات 8 تا 11 صبح با سه تکرار در 55 نقطه مستقر بر 11 ترانسکت (5 نقطه در هر ترانسکت) صورت گرفت. ترانسکت‌ها و نقاط با بررسی شیب تغییرات کاربری و پوشش اراضی در شیب روستا-شهر انتخاب شدند. سپس تعداد 10 متغیر مربوط به وسعت، متوسط فاصله و تراکم پوشش سبز، شبکه جاده و سکونتگاه در 4 بافر دایره‌ای با شعاع های ۷۵۰، 1500، 2250 و 3000 در هر نقطه مشاهده پرنده کمی گردید و ارتباط آن با شاخص تنوع شانون پرندگان مشاهده شده با استفاده از مدل رگرسیون خطی چندگانه بررسی شد. در مشاهدات، تعداد ۲۰۸۵ قطعه فرد پرنده متعلق به ۴۶ گونه پرنده مشاهده گردید. گنجشک خانگی نیز با تعداد ۱۳۸۱ قطعه فرد به عنوان فراوانترین گونه پرنده مشاهده شده و ثبت گردید. از بین پارامترهای مورد استفاده، درصد پوشش سبز در بافر 1500 متر، درصد پوشش جاده در بافر 750 متر، وسعت نزدیک ترین پوشش سبز، فاصله تا نزدیکترین پوشش سبز و متوسط فاصله تا نزدیک ترین پوشش سبز در بافر 2250 متر به عنوان متغیرهای پیش‌بینی کننده تنوع شانون در مدل رگرسیون تعیین شدند (0/64 =r2 ). یافته‌های این تحقیق نشان داد که وسعت کم لکه‌های سبز، فاصله‌ زیاد آن‌ها نسبت به یکدیگر و تراکم بالای شبکه جاده‌ای، از مهم‌ترین عوامل کاهش حضور و تنوع گونه‌های پرندگان در محیط‌های شهری است. اگرچه مناطق نزدیک به مرز فیزیکی شهری، تنوع پرندگان بالاتری را نشان داد، اما کاهش شدید آن‌ها به سمت هسته‌ی مرکزی شهر را می‌توان با جانمایی دقیق پارک‌های سبز شهری و کاهش اثر ترافیک در مناطق نزدیک به آن تعدیل کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

land use change effects from rural to urban on bird diversity: A case study of Isfahan

نویسندگان [English]

  • Amir Farahnasab 1
  • Parvin Farshchi 1
  • Roshana Behbash 2
  • Jalil Imani Harsini 1
1 Department of Environment, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Environment, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

 Urbanization is considered the most important extinction driver of various fauna and flora species in the present century due to the degradation of habitat quality and its fragmentation. Therefore, investigation of changes in the land use land cover mosaic can provide useful information about the alteration of ecological processes, especially changes in bird diversity in urban landscapes. Bird survey was carried out from April to May 1400 between 8 and 11 am with three repetitions at 55 points located on 11 transects (5 points per transect). Transects and points were selected by examining land use and land cover changes on the rural-urban gradient. Then, 10 variables related to the area, mean distance and density of green cover, road network and habitat were computed in 4 circular buffers with radii of 750, 1500, 2250 and 3000 at each point of bird observation to assess their relationship with the Shannon diversity index using the multiple linear regression model. 2085 birds belonging to 46 bird species were observed. The domestic sparrow was found as the most abundant bird species with 1381 individuals. Among the independent parameters, percentage of green cover in buffer 1500 m, percentage of road cover in buffer 750 m, area of the nearest green cover, distance to the nearest green cover and mean distance to the nearest green cover in buffer 2250 m as variables were entered in the regression model (r2 = 0.64) as predictors of diversity Shannon. The findings of this study showed that the area of small green spaces, their long distance from each other and the high density of the road network are the most important factors in reducing the presence and diversity of bird species in the urban environment. Although areas close to the urban physical border showed higher bird diversity, their sharp decline toward the city center could be offset by accurate locating of urban green parks and reduction of traffic effects in nearby areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Multiple Linear Regression
  • Shannon Diversity Index
  • Green Coverage
  • Road Network
  • landuse

مراجع

  1. Wang, Y.C., Shen, J.K. and Xiang, W.N., 2018. Ecosystem service of green infrastructure for adaptation to urban growth: function and configuration. Ecosystem Health and Sustainability. 4(5): 132-143.
  2. Duvernoy, I., Zambon, I., Sateriano, A. and Salvati, L., Pictures from the other side of the fringe: Urban growth and peri-urban agriculture in a post-industrial city (Toulouse, France). Journal of Rural Studies. 57: 25-35.
  3. Kleist, N.J., Guralnick, R.P., Cruz, A., Lowry, C.A. and Francis, C.D., 2018. Chronic anthropogenic noise disrupts glucocorticoid signaling and has multiple effects on fitness in an avian community. Proceedings of the National Academy of Sciences. 115(4): E648-E57.
  4. Leveau, L.M., Isla, F.I. and Bellocq, M.I., 2018. Predicting the seasonal dynamics of bird communities along an urban-rural gradient using NDVI. Landscape and Urban Planning. 177 :103-113.
  5. Mao, Q., Liao, C., Wu, Z., Guan, W., Yang, W. and Tang, Y., 2019. Effects of land cover pattern along urban rural gradient on bird diversity in wetlands. Diversity. 11(6): 86.
  6. Aouissi, H.A., Petrişor, A.I., Ababsa, M., Boştenaru Dan, M. Tourki, M. and Bouslama, Z., 2021. Influence of Land Use on Avian Diversity in North African Urban Environments. Land. 10(4): 434.
  7. Moein, M., Asgarian, A., Sakieh, Y. and Soffianian, A., 2018. Scenario-based analysis of land-use competition in central Iran: Finding the trade-off between urban growth patterns and agricultural productivity. Sustainable cities and society. 39: 557-567.
  8. Statistics IBo. 2015. Statistical yearbook of Isfahan Province.
  9. Asgarian, A., Amiri, B.J. and Sakieh, Y., 2015. Assessing the effect of green cover spatial patterns on urban land surface temperature using landscape metrics approach. Urban Ecosystems. 18(1): 209-222.
  10. Mutanga, O. and Kumar, L., 2019. Google earth engine applications. MDPI. 591 p.
  11. Cai, W., Wei, Z., Liu, R., Zhuang, Y., Wang, Y. and Ning, X., 2021. Remote sensing image recognition based on multi-attention residual fusion networks. ASP Transactions on Pattern Recognition and Intelligent Systems. 1(1): 1-8.
  12. Bibby, C.J., Jones, M. and Marsden, S., 1998. Bird surveys: Expedition Advisory Centre London.
  13. Tashakkor, S. and Chamani, A., 2021. Investigating and comparing the species diversity indices of birds in Isfahan Urban Parks (Case study: Isaargaran to Najwan Park). Journal of Animal Environment. 13(2): 113-120. doi: 10.22034/aej.2021.135849 (In Persian)
  14. Bushra, A., Padalia, H. and Khan, A., 2021. Predicting spatial patterns of bird richness in an urban landscape in Himalayan foothills, India. Urban Ecosystems. 24(3): 451-467.
  15. Pal, M., Pop, P., Mahapatra, A., Bhagat, R. and Hore, U., 2019. Diversity and structure of bird assemblages along urban-rural gradient in Kolkata, India. Urban Forestry & Urban Greening. 38: 84-96.
  16. Pithon, J.A., Duflot, R., Beaujouan, V., Jagaille, M., Pain, G. and Daniel, H., 2021. Grasslands provide diverse opportunities for bird species along an urban-rural gradient. Urban Ecosystems. 1-14.
  17. Parrish, M.C. and Hepinstall-Cymerman, J., 2012. Associations between multiscale landscape characteristics and breeding bird abundance and diversity across urban-rural gradients in Northeastern Georgia, USA. Urban Ecosystems. 15(3): 559-580.
  18. Merrall, E.S. and Evans, K.L., 2020. Anthropogenic noise reduces avian feeding efficiency and increases vigilance along an urban–rural gradient regardless of species’ tolerances to urbanisation. Journal of Avian Biology. 51(9).
  19. Pearson, S.M., 1993. The spatial extent and relative influence of landscape-level factors on wintering bird populations. Landscape ecology. 8(1): 3-18.
  20. Hemami, M., Zayeri, A., Sharifianpour, N., 2009. The effect of urban park and area on birds species of Isfahan. Third national conference on green ambient and urban landscape; Kish Island, Iran: Organization of Municipalities and Rural Management, Ministry of Interior.
  21. Tashakkor, S., Chamani, A., Nadoushan, M.A. and Moshtaghie, M., 2020. Acoustics in urban parks: Does the structure of narrow urban parks matter in designing a calmer urban landscape? Frontiers of Earth Science. 14(3): 512-521.
  22. Rashidi, M., chamani, A. and Moshtaghie, M., 2018. Investigating the effect of roads on diversity and abundance of different species of birds (Case study: Zayandeh rood Park, Isfahan). Journal of Animal Environment. 10(4):
    179-186. (In Persian)
  23. Gonçalves, S.F., de Paula Lourenço, A.C., de Sousa Bueno Filho, J.S. and de Toledo, M.C.B., 2021. Characteristics of residential backyards that contribute to conservation and diversity of urban birds: A case study in a Southeastern Brazilian city. Urban Forestry & Urban Greening. 61: 127095.
  24. Muñoz-Pedreros, A., González-Urrutia, M., Encina-Montoya, F. and Norambuena, H.V., 2018. Effects of vegetation strata and human disturbance on bird diversity in green areas in a city in southern Chile. Avian Research. 9(1): 1-15.
  25. Wood, J.M. and Quinn, J.E., 2016. Local and landscape metrics identify opportunities for conserving cavity-nesting birds in a rapidly urbanizing ecoregion. Journal of Urban Ecology. 2(1): juw003.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 15، شماره 2
مرداد 1402
صفحه 121-128

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار