بررسی تنوع گونه ای و تغییرات صید در واحد تلاش ماهی شوریده در تورهای گوشگیر کف دریای عمان سواحل سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : علوم جانوری

نویسندگان

گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران

چکیده

 این تحقیق با هدف ترکیب گونه‌ای، فراوانی طولی و صید در واحد تلاش گونه‌های صید شده در تورهای گوشگیر مونوفیلامنت ویژه ماهی شوریده انجام شد. عملیات نمونه‌ برداری طی 20 بار دریاوری در منطقه پسابندر چابهار در فصول پاییز و زمستان و بهار 1393 و توسط قایق صیادی (مجهز به 4 طاقه تور به طول 360 متر، ارتفاع آویخته تور 4/4 متر، اندازه چشمه کشیده 73 میلی‌متر) و در اعماق 8-4 متر صورت پذیرفت. در پایان 20 فقره تور اندازی، 1157 قطعه ماهی و سخت ­پوست متعلق به 19 خانواده و 19 گونه در دوره مطالعه ثبت شد. بیش ­ترین فراوانی متعلق به ماهی شوریده (29/1 درصد) بود. بعد از آن به‌ترتیب ماهی کیجار بزرگ (16/98 درصد)، گربه ماهی بزرگ (7/45 درصد)، شینگ ماهی (6/32 درصد) سنگسر معمولی (6/23 درصد)، گوازیم دم رشته‌ای (4/41 درصد) و سایر آبزیان روی هم رفته (29/5 درصد) از ترکیب صید را به‌ خود اختصاص دادند. هم­ چنین نتایج تحقیق نشان داد که در فصل زمستان ماهی شوریده از فراوانی بیش ­تری نسبت به فصل پاییز برخوردار بود. دامنه طولی ماهی شوریده صید شده در کل دوره نمونه‌ برداری بین 50 – 20/1 سانتی‌متر و بیش ­ترین فراوانی (33/76 درصد) در کلاسه  طولی 40 – 35 سانتی‌متر بود.هم­ چنین در این بررسی مشاهده شد که 58/82 درصد ماهی‌های شوریده صید شده کوچک ­تر از اندازه  50 Lmاین گونه (40 سانتی‌متر) در منطقه پسابندر و 41/18 درصد ماهی‌ها بالای این اندازه بودند. صید به‌ازای واحد تلاش صیادی ماهی شوریده در کل دوره مطالعه 2994/29 گرم بر طاقه روز به ­دست آمد. بیش ­ترین و کم ­ترین CPUE ماهی شوریده به‌ترتیب مربوط به ماه اسفند به­ میزان 6979 و مهر به ­میزان 1142 گرم بر طاقه روز بود. هم­ چنین میزان صید به‌ازای واحد تلاش برای گونه‌های کیجار بزرگ، گربه ماهی ، سنگسر، پنج ­زاری ماهی مخطط و گوازیم دم رشته‌ای به‌ترتیب 1161/94، 495/69، 418/81، 188/68، 160/69 گرم بر طاقه روز به ­دست آمد. با توجه به نتایج حاصل، افزایش اندازه چشمه تور برای حفاظت از ذخایر پیشنهاد می‌گردد.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آژیر، م.، 1384. گزارش نهایی پروژه برخی از خصوصیات زیستی سه گونه شوریده، حلوا سیاه و سنگسر کاکان به ­منظور بهینه ­سازی فصل صید در دریای عمان. 108 صفحه.
  2. آژیر، م.، 1387.بررسی برخی از خصوصیات زیستی ماهی شوریده به ­منظور بهینه­ سازی فصل صید در دریای عمان. مجله علمی شیلات ایران. شماره 1، صفحات 1 تا 10.
  3. اسکندری، غ.؛سواری. ا.، کوچنین، پ. و تقوی، ا.، 1379. بررسی بیولوژی ماهی شوریده در استان خوزستان. مجله علوم و فنون کشاورزی. شماره 2، صفحات 15 تا 25.
  4. اسکندری،  غ.؛ سواری، ا.؛ کوچنین، پ. و تقوی، ا.، 1391. روند ساختار طولی صید، ضرایب مرگ و میر و بهره ­برداری ماهی شوریده در 10 سال گذشته در شمال­ غربی خلیج فارس. مجله علوم و فنون کشاورزی. شماره 3، صفحات 55 تا 63.
  5. امامی، ل.، 1386. محاسبه پارامتر‌های رشد و ارزیابی ذخایر ماهی شوریده در سواحل خوزستان، پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز. 177صفحه.
  6. تقوی­ مطلق، ا.؛ ابطحی، ب. و حسینی، ه.، 1380. تخمین پارامترهای رشد ماهی شوریده (Otolithes  ruber) در آب‌های استان­ های بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان. مجله علمی شیلات ایران. شماره 4، صفحات 77 تا 86.
  7. دادگر، ش.؛ کیمرام، ف. و ولی­ نسب، ت.، 1390. تأثیر ماهیگیری بر اکوسیستم و جوامع دریایی. انتشارات مؤسسه تحقیقات شیلات ایران. 417 صفحه.
  8. سازمان شیلات ایران. 1391. سالنامه آماری سازمان شیلات ایران 1389ـ1379. سازمان شیلات ایران، معاونت برنامه ­ریزی و توسعه مدیریت، دفتر برنامه و بودجه. 60 صفحه.
  9. صابری. م.، 1392. بررسی ترکیب صید، فراوانی طولی و وزنی و تعیین CPUE (صید به‌ازای واحد تلاش) در تور گوشگیر کف ماهی شوریده (Otolithes ruber) آب‌های ساحلی منطقه جاسک.پایان ­نامه کارشناسی­ ارشد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 91 صفحه.
  10. صادقی،ن.، 1380. ویژگی­ های زیستی و ریخت­ شناسی ماهیان جنوب ایران. انتشارات نقش مهر. 440 صفحه.
  11. ضیائیان ­نوربخش، ه.، 1391. تعیین پروفیل اسیدهای چرب و ترکیبات غذایی موجود در گوشت ماهی شوریده. علوم غذایی و تغذیه. شماره 4، صفحات 77 تا 84.
  12. کمالی، ع.؛دهقانی، ر.؛  بهزادی،س.وجلالی، ک.، 1387.  بررسی برخی از ویژگی­­ های زیستی سنگسر معمولی، شوریده و میش ماهی در آب­ های استان هرمزگان. موسسه تحقیقات شیلات. گزارش نهایی. صفحات 40 تا 53.
  13. محمدخانی، ح. و یلقی، ح.، 1389. ارزیابی ذخایر ماهی شوریده در سواحل ایرانی دریای عمان. مجله شیلات. شماره 1، صفحات 85 تا 94.
  14. نیامیمندی، ن.، 1378. تعیین و بررسی پارامترهای پویایی جمعیت و دینامیک تولیدمثل و مرگ و میر و میزان برداشت ماهی شوریده. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، دانشکده علوم و فنون دریایی. 114 صفحه.
  15. نیک ­پی، م.، 1377. بررسی و بیولوژی ماهی حلوا سیاه و شوریده در سواحل خوزستان در سال 1377. مجله علوم و فنون دریایی. شماره 3، صفحات 23 تا 33.
  16. Bianchi, G., 1985. Species Identification Sheets For Fisheries Purposes, Field Guide to Commercial Marine and Brackish Species of Pakistan, FAO, Rome, Italy. 263 p.
  17. Capietto, A.; Escalle, L. and Chavance, P., 2014. Mortality of marine megafauna induced by fisheries: insights from the whale shark, the world’s largest fish. Biol Conserv. Vol. 174, pp: 147-151.
  18. Dadzie, S., 2007. Vitellogenesis, oocyte maturation pattern, spawning rhythm and spawning frequency in Otolithes ruber (Schneider, 1801) (Sciaenidae) in the Kuwaiti waters of the Persian Gulf. Marine Science. Vol. 71, pp: 239-248.
  19. Froese, R. and Pauly, D., 2014. FishBase. World Wide Web electronic publication. http://www.fishbase.org, (last accessed: 3 Jan 2014).
  20. Kedidi, S.M.; Fita, N.I. and Abdulhadi, A., 1993. Population dynamics of the king seerfish Scomberomorus commerson, along the In Saudi Arabian Gulf coast. Proceedings of the Expert Consultation on Indian Ocean Tunas. Vol. 312, pp: 76-87.
  21. Sparre, P. and Venema, S.C., 1992. Introduction to tropical fish stock assessment. Part I Manual. FAO Fisheries Technical Paper No. 306.1, Rev. 1.FAO, Rome. 376 p.
  22. Sturges, H., 1926. The choice of a class-interval. J. Amer. Statist. Assoc. Vol. 21, pp: 65-66.

 

فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 9، شماره 4
زمستان 1396
صفحه 277-288

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار