ارزیابی قابلیت زیستگاه مطلوب قوچ و میش با استفاده از مدل MaxEnt (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده تنگ صیاد)

نوع مقاله : محیط زیست جانوری

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، دانشکده کشاورزی، منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

2 گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی ،دانشکده کشاورزی، منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران

چکیده

حفظ زیستگاه یکی از مهم­ترین فاکتورها در جهت حفاظت از گونه ­ها می­ باشد. از آن­جاکه مطالعه پراکنش گونه­ های حیات ­وحش، مستلزم صرف هزینه و زمان قابل توجهی می­ باشد، روش ­های مدل ­سازی به ­عنوان ابزاری در جهت تسهیل و تسریع در این زمینه مطرح می­ باشند. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر پراکنش قوچ و میش در منطقه حفاظت­ شده تنگ صیاد واقع در استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از مدل MaxEnt  طی سال­ های 1395 لغایت 1396برای فصول بحرانی (بهار، تابستان و زمستان) صورت پذیرفت. در این پژوهش از متغیرهای محیطی مختلفی شامل، فاصله از منابع آب، پوشش گیاهی، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از جاده، شیب، جهت و ارتفاع برای ورود به نرم ­افزار و تهیه نقشه مطلوبیت استفاده شد نتایج مدل‌سازی نشان داد متغیر فاصله از منابع آب بیش ­ترین تاثیر در انتخاب زیستگاه مطلوب برای گونه در سه فصل را دارد. هم ­چنین بررسی ­ها نشان داد که قوچ و میش‌های منطقه تنگ صیاد تمایل زیادی به حضور در شیب­ های 20 تا 40 درجه و ارتفاع بین 2000 تا 2400 متر دارند. با توجه به نقشه مطلوبیت زیستگاه به ­دست آمده برای قوچ و میش در منطقه حفاظت ­شده تنگ صیاد مناطق مطلوب به ­صورت پراکنده هستند و مطلوبیت زیستگاه برای قوچ و میش در فصل بهار از دو فصل دیگر بیش ­تر است (15260 هکتار). از نتایج این مطالعه می‌توان در اجرای اقدامات حفاظتی و مدیریتی جهت افزایش زیستگاه­ های مطلوب استان چهارمحال و بختیاری استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. سرهنگ ­زاده، ج.؛ یاوری، ا.؛ همامی، م.؛ جعفری، ح. و شمس اسفندآباد، ب.، 1392. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش (Ovis orientalis) با استفاده از رویکرد تحلیل عامل آشیان بوم­ شناختی در منطقه حاظت شده کوه بافق. پژوهش­ های محیط زیست. شماره 8، صفحات 169 تا 182.
  2. شمس ­اسفندآباد، ب.؛ کرمی، م. و همامی، م.، 1389. مدل ­سازی مطلوبیت زیستگاه رویکردی نوین برای برنامه ­ریزی حفاطت از تنوع زیستی. مجموعه مقالات اولین همایش ملی بررسی تهدیدات و عوامل تخریب تنوع­ زیستی در منطقه زاگرس مرکزی. دانشگاه صنعتی اصفهان.
  3. ﺷﯿﻮﻧﺪی، د. و نظریان، ع.، 1386. ﺳﯿﻤﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺤﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﺎن ﭼﻬﺎرﻣﺤﺎل و ﺑﺨﺘﯿﺎری. اﻧﺘﺸﺎرات اداره ﮐﻞ ﺣﻔﺎﻇـﺖ ﻣﺤﯿﻂ ­زﯾﺴﺖ اﺳﺘﺎن ﭼﻬﺎرﻣﺤﺎل و ﺑﺨﺘﯿﺎری، شهرکرد. 120 صفحه.
  4. ضیایی، ه.، 1387. راهنمایی صحرای پستانداران ایران، انتشارات آشنایی با حیات­ وحش، تهران. 457 صفحه.
  5. علیزاده ­احمدآباد،ز.؛نادری،س.وسعادت­ علی ­قیالو،ن.، 1394. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه قوچ و میش در پارک ملی بمو براساس روش حداکثر آنتروپی. همایش ملی کشاورزی و منابع طبیعی.
  6. کرمی، م.؛ ریاضی،ب. و کلانی، ن.، 1385. ارزیابی زیستگاه کفتار راه­راه ایرانی(Hyaena hyaena hyaena) در پارک ملی خجیر و سرخه حصار و ارایه مدل مطلوبیت. مجله علوم محیطی. شماره 11، صفحات 77 تا 86.
  7. کریمی،س.؛وارسته ­مرادی،ح.؛ رضایی، ح. و قدیمی، م.، 1391. مدل­ سازی رضامندی زیستگاه دارکوب سیاه و دارکوب خالدار بزرگ با استفاده از رگرسیون منطقی. پژوه ش­های محیط زیست. سال3، شماره 5، صفحات 47 تا 56.
  8. گلجانی،ر.؛کابلی، م.؛ کرمی، م.؛ نعیمی، ب. و علیزاده شعبانی، ا.، 1389. مدل­ سازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه گوسفند وحشی البرز مرکزی (Ovis gmelini) در مجموعه حفاظت شده جاجرود. مجله منابع طبیعی ایران. دوره 63، شماره 2، صفحات 173 تا 186.
  9. مروتی، م.، 1393. ارزیابی مطلوبیت زیستگاه یوزپلنگ آسیایی (Acinonyx jabatus venaticus) با استفاده از مدل Maxent و پیش­بینی پراکنش آتی آن در ایران (مطالعه موردی: استان یزد- پناهگاه حیات وحش دره انجیر). پایان­ نامه دکتری. دانشکده انرژی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
  10. ملکی ­نجف ­آبادی، س.؛ همامی، م. و سلمان ­ماهینی، ع.، 1389. تعیین  مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش اصفهانی در پناهگاه حیات ­وحش موته با استفاده از روش تحلیل آشیان بوم ­شناختی. مجله منابع طبیعی ایران. دوره 63، شماره 3، صفحات 279 تا 290.
  11. Baldwin, R.A., 2009. Use of maximum entropy modeling in wildlife research. Entropy. Vol. 11, pp: 854-855.
  12. Buckley Lauren, B., 2010. The range implications of lizard traits in changing environments. Global Ecology and Biogeography. Vol. 19, No. 4, pp: 452-464.
  13. Decout, S. and Signer, J., 2010. Habitat Distribution and Connectivity for the black grouse (Tetrao tetrix) in the Alps. Econnectproject.eu.
  14. Eigenbrod, F.; Hecnar, S. and Fahrig, L., 2008. Accessible habitat: an improved measure of the effects of habitat loss and roads on wildlife populations. Landscape Ecology. Vol. 23, No. 2, pp: 159-168.
  15. Elith, J.; Phillips, S.J.; Hastie, T.; Dudík, M.; Chee, Y.E. and Yates, C.J., 2011. A statistical explanation of maxent for ecologists. Divers. Distrib. Vol. 17, pp: 43-57.
  16. Gibson, L.A.;Wilson, B.A.; Cahill, D.M. and Hill, J., 2003. Modeling Habitat Suitability of the Swamp Antechinus (Antechinus minimus maritimus) in the costal heathlands of soutern Victoria, Australia. International journal of biological conservation. Vol. 117, pp: 143-150.
  17. Giovanelli, J.G.R.D.; Siqueira, M.F.; Haddad, C.F.B. and Alexandrino, J., 2010.  Modeling a spatially restricted distribution in the Neotropics: how the size of calibration area affects the performance of five presences only methods. Ecological Modelling. Vol. 221, pp: 215-224.
  18. Hirzel, A.H.; Lay, G.L.; Helfera, V.C.; Randina, C. and Guisana, A., 2006. Evaluating the ability of habitat suitability models to predict species presences. Ecological modelling. Vol. 199, pp: 142-152.
  19. Jacqain, A.; Cheret, V.; Denux, j.P.; Gay, M.; Mitcheley, J. and Xofis, P., 2005. Habitat suitability modeling of caperailie (Tetrao urogallus) using each observation data. Journal of Nature Conservation. Vol. 13, pp: 161-169.
  20. Kneib, T.; Knauer, F. and Kuchenhoff, H., 2011. A general approach for the analysis of habitat selection. Environmental and Ecological Statistics. Vol. 18, pp: 1-25.
  21. Luoto, M.; Heikkinen, R.K.; Poyry, J. and Saarinen, K., 2006. Determinants of the biogeographical distribution of butterflies in boreal regions. Journal of Biogeography. Vol. 33, pp: 1764-1778.
  22. Martinez, I.;Carreno,F.;Escudero,A.andRubio,A., 2006. Are threatened lichen species well-protected in spain? Effevtivnes of a protected area network. Biological Conservation. Vol. 133, pp: 500-511.
  23. Omidi, M.; Kaboli, M.; Karami, M.; Salman Mahini, A. and Hasanzadeh Kiabi, B., 2010. Habitat suitability modelin of Panthera pardus saxicolor by ENFA in Kolahghazi. Journal of environment sicence and technology. Vol. 12, No. 1, PP: 137-148.
  24. Pearson, R.G., 2007. Species’ distribution modeling for conservation educators and practitioners. American Museum of Natural History. pp: 1-50.
  25. Phillips, S.J.; Anderson, R.P. and Schapire, R.E., 2005. Maximum entropy modeling of species geographic distributions. Ecological Modelling. Vol. 244, pp: 259-231.
  26. Rezaei, H.R.; Naderi, S.; Cristina Chintauan-Marquiera, I.; Taberleta, P.; Virkd, A.T.; Naghasha, H.R.; Riouxa, D.; Kabolie, M. and mPompanona, F., 2009. Evolution and Taxonomy of the Wild Species of the Genus Ovis. Molecular Phylogenetics and Evolution. Vol. 45, No. 2, pp: 315-326.
  27. Rubin, S.E.; Boyce, W.M.; Stermerb, W.M. and Torres, S.G., 2002. Bighorn sheep habitat use and selection near an urban environment. Biological conservation Vol. 104, pp: 251-263.
  28. Thorn,J.S.;Nijman,V.;Smith,D.andNekaris,K.A.I.,2009. Ecological niche modeling as a technique for assessing threats and setting conservation priorities for Asian slow lorises. Diversity Distribution. Vol. 21, pp: 289-298.
  29. Valdez, R., 2008. Ovis orientalis. In: IUCN 2008. 2008 IUCN Red List of Threatened Species.
  30. Weihua, X. and Chong, L., 2010. Application of MaxEnt Model in Rhinopithecus roxllanae Habitat Assessment in Qinling Mountain, Forest Engineering.
  31. Williams, A.K., 2003. The influence of probability of detection when modeling species occurrence using GIS and survey data: Virginia Polytechnic Institute and State University. 281 p.
فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 10، شماره 4
زمستان 1397
صفحه 45-54

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار